عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری در مهرماه ۱۴۰۳
بازارهای مالی مکان مناسبی برای سرمایه‌گذاری هستند و بیشتر افراد جامعه تمایل دارند پس‌اندازها و ثروت خود را در این بازارها سرمایه‌گذاری کنند؛ اما مسئله اساسی، عدم آشنایی همه اقشار جامعه با این بازارها است و در شرایطی که به‌صورت شخصی اقدام به سرمایه‌گذاری کنند و از مشاوران مالی کمک نگیرند، متحمل زیان‌های جبران‌ناپذیری خواهند شد. البته به دلیل هزینه‌های نسبتاً بالا، استفاده از خدمات مشاوران مالی برای مبالغ جزئی مقرون‌به‌صرفه نخواهد بود. در این شرایط بهترین راه‌حل استفاده از واسطه‌های مالی است که آنها منابع مالی خرد سرمایه‌گذاران را جمع‌آوری کرده و بعد از یک کاسه کردن آن به منابع مالی هنگفتی دست پیدا می‌کنند و با استفاده از تخصص افراد حرفه‌ای و باتجربه در زمینه سرمایه‌گذاری، این منابع را به سمت بازارهای مالی هدایت می‌کنند و بهترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری را برای سرمایه‌گذاران خود انتخاب و سود حاصله را به نسبت آورده سرمایه‌گذاران بین آنها تقسیم می‌کنند. یکی از این نهادهای مالی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری انواع مختلفی دارند که این تنوع می‌تواند انواع سلیقه‌های سرمایه‌گذاری را با انواع ریسک‌پذیری و بازده مورد انتظار پوشش دهد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر اساس ترکیب دارایی در سه گروه صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی، با درآمد ثابت و مختلط قرار می‌گیرند که از نظر الزامات سرمایه‌گذاری که از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار ابلاغ‌شده، با یکدیگر تفاوت دارند. همچنین از نظر نوع سرمایه‌گذاری به دو دسته صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل‌معامله تقسیم‌بندی می‌شوند. علاوه بر صندوق‌های یادشده، صندوق‌های سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردانی نیز در بازار سرمایه ایران مشغول فعالیت هستند. در این گزارش، با استفاده از داده‌ها و اطلاعات سامانه رسام، به ارائه وضعیت و عملکرد این صندوق‌ها که در بازار سرمایه ایران فعال هستند، پرداخته شده است.
ترکیب و ارزش دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری در مهرماه
طی مهرماه ۱۴۰۳، کل ارزش خالص دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری تقریباً با ۲۴۹ هزار میلیارد ریال افزایش، به مبلغ ۱۰,۰۲۹ هزار میلیارد ریال رسید. بیشترین افزایش ریالی در ارزش خالص دارایی‌ها مربوط به صندوق‌های با درآمد ثابت بوده که نسبت به ابتدای ماه ۲۴۴ هزار میلیارد ریال معادل ۵/۳ درصد بوده است. صندوق‌های قابل‌معامله نیز تقریباً با ۹۷ هزار میلیارد ریال افزایش معادل ۳/۱ درصد، رتبه دوم افزایش ارزش خالص دارایی‌ها را در این ماه به خود اختصاص داده‌اند.
نمودار ۲، روند تغییرات کل ارزش خالص دارایی‌های همه صندوق‌های سرمایه‌گذاری را در طول مهرماه ۱۴۰۳ بر حسب میلیارد ریال نشان می‌دهد. نتایج نشان‌دهنده افزایش در مجموع ارزش خالص دارایی‌های صندوق‌ها در این ماه است.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مجموعاً ۵۱ درصد از منابع مالی خود را در سهام، ۲۲ درصد را در اوراق مشارکت، ۱۹ درصد را در سپرده‌های بانکی و وجه نقد و حدود ۸ درصد را در سایر دارایی‌ها، سرمایه‌گذاری کرده‌اند. در نمودار ۳، ترکیب دارایی‌های تحت مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری نشان داده شده است.
بررسی عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری
در جدول‌های ۱ تا ۴، صندوق‌های سرمایه‌گذاری با بیشترین بازدهی در هر گروه از صندوق‌های با درآمد ثابت، سهامی، مختلط و قابل‌معامله در بورس ارائه شده است. از بین صندوق‌های با درآمد ثابت، صندوق «مشترک افق کارگزاری بانک خاورمیانه» با ۲/۵۰ درصد، بیشترین بازدهی را کسب کرده است. بازدهی یک سال گذشته این صندوق برابر ۲۸/۳۲ درصد بوده است.
صندوق «بازنشستگی تکمیلی آتیه مفید» با ۳/۰۲ درصد، بیشترین بازدهی را در میان صندوق‌های سهامی ثبت کرده است. از زمان تأسیس این صندوق کمتر از یک سال گذشته است.
در مهرماه ۱۴۰۳، صندوق «تضمین اصل سرمایه مفید» با بازدهی ۱/۵۳ درصدی، بیشترین بازدهی را در میان صندوق‌های مختلط داشته است. بازدهی یک سال گذشته این صندوق معادل ۱۳/۹۶ درصد بوده است.
صندوق «طلوع تدبیر پایا» با بازدهی ۳/۱۱ درصدی، بیشترین بازدهی را در میان صندوق‌های قابل‌معامله در بورس طی مهرماه ۱۴۰۳ داشته است. صندوق «بازده مانا» نیز با ۳/۰۴ درصد بازدهی، رتبه دوم را کسب نموده است.
در بخش بعدی، میانگین بازده صندوق‌های سهامی با بازده شاخص کل بورس و شاخص کل فرابورس طی مهرماه ۱۴۰۳ مقایسه شده است. در این مقایسه، بازده صندوق‌های سهامی از بازده شاخص کل بورس و شاخص کل فرابورس کمتر و نسبت به میانگین بازار افت شدیدتری را ثبت کرده است.
وضعیت ورود و خروج نقدینگی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری
طی مهرماه ۱۴۰۳، ورود پول به کل صندوق‌ها (به‌واسطه صدور واحدهای سرمایه‌گذاری) حدود ۱,۲۰۸ هزار میلیارد ریال و خروج پول از آنها (به‌واسطه ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری) نیز حدود ۱,۴۸۸ هزار میلیارد ریال بوده است. بنابراین، خالص خروج سرمایه از کل صندوق‌های سرمایه‌گذاری در این ماه حدود ۲۸۰ هزار میلیارد ریال بوده است. بیشترین خالص ورود پول به صندوق‌های سرمایه‌گذاری حدود ۵ هزار میلیارد ریال و مربوط به صندوق‌های سهامی و بیشترین خالص خروج پول از صندوق‌های سرمایه‌گذاری حدود ۲۱۰ هزار میلیارد ریال و مربوط به صندوق‌های با درآمد ثابت بوده است. نمودار ۵، ورود پول به کل صندوق‌ها و خروج پول از آنها را به‌واسطه صدور یا ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری طی مهرماه ۱۴۰۳ نشان می‌دهد.
