مدیریت و شفافیت نرخ سود اوراق با قراردادهای آتی مبتنی بر اوراق تأمین مالی
دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار خبر داد
مدیریت و شفافیت نرخ سود اوراق با قراردادهای آتی مبتنی بر اوراق تأمین مالی
۱۶ دی‌ماه
به گفته دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، با استفاده از «قرارداد آتی مبتنی بر اوراق تأمین مالی» این امکان برای فعالان بازار سرمایه فراهم می‌شود تا نرخ‌های سود در یک فضای شفاف و مصون از نوسانات قرار بگیرد و طرفین قرارداد نسبت به آینده نرخ سود به یک اطمینان‌خاطر نسبی دست یابند.
مجید پیره، دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا)، با بیان اینکه جلسه اخیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار به موضوع «توسعه راهکارهای پوشش ریسک در بازار سرمایه» اختصاص داشت و در این کمیته طرح «قرارداد آتی مبتنی بر اوراق تأمین مالی» مطرح شد، اظهار کرد: چگونگی پوشش مخاطرات فراروی کسب‌وکار فعالان بازار سرمایه ازجمله موضوعات حائز اهمیتی است که در بازارهای توسعه‌یافته، مدنظر قرار می‌گیرد.
مجید پیره ادامه داد: این مخاطرات در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار می‌گیرند و انواع گوناگونی دارند. برای نمونه، نوسانات قیمت یک کالا می‌تواند در مواقع خاصی برای فعالان اقتصادی منشأ ریسک باشد یا عدم اطمینان نسبت به اینکه آیا در مقطع خاصی در آینده مشتری یا خریداری برای محصول وجود دارد یا خیر. گاهی نیز مخاطرات پیرامون تولیدکننده‌ای است که در مقطع خاصی در آینده به کالای خاصی در خط تولید نیاز دارد که آیا این کالا را در زمان موردنیاز در اختیار خواهد داشت یا خیر.
او با بیان اینکه در حوزه بازار سرمایه و فعالیت‌های سرمایه‌گذاری نیز مخاطراتی وجود دارد، تصریح کرد: برای نمونه، سهامداری که سهم خاصی را در اختیار دارد و نیاز به اطمینان نسبی در ارتباط با قیمت سهام خود در مدت‌زمان مشخصی دارد، از این دست موارد است.
دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: برای پوشش این مخاطرات از ابزارهای مالی همچون قراردادهای آتی استفاده می‌شود. قراردادهای آتی و اختیار معامله با تأیید کمیته فقهی این سازمان و تصویب در هیئت مدیره، در بازار سرمایه مورداستفاده قرار می‌گیرد.
او افزود: نکته مطرح‌شده در زمان فعلی این است که گاهی شرکت‌هایی که قصد دارند از محل صکوکی همچون اوراق مرابحه یا اوراق اجاره، تأمین مالی کنند، این ریسک برای آنها مطرح است که از زمان انتشار این اوراق تا سررسید آنها، اگر نوساناتی در نرخ‌های سود وجود داشته باشد، قیمت این اوراق بهادار چگونه تحت تأثیر قرار می‌گیرد؟
پیره با بیان اینکه در جلسه اخیر کمیته فقهی برای پوشش ریسک نوسانات نرخ‌های سود، موضوع «قرارداد آتی مبتنی بر اوراق تأمین مالی» مطرح شد، توضیح داد: برای نمونه، پس از گذر ۳ ماه از انتشار یک ورقه اجاره با نرخ اجاره‌بهای ۱۹ درصد و با سررسید ۲ سال، نرخ سود در بازار در تراز ۲۲ درصد قرار می‌گیرد؛ طبیعی است نوسانات نرخ‌های سود بر ارزش این اوراق بهادار نیز تأثیرگذار است.
به گفته ایشان، در طرح «قرارداد آتی مبتنی بر اوراق تأمین مالی»، طرفین قرارداد آتی توافق می‌کنند تا ورقه تأمین مالی معینی، همانند ورقه اجاره دارای یک نماد خاص معاملاتی را در تاریخ معینی در آینده با قیمتی که از ابتدا توافق می‌کنند، معامله کنند.
او ادامه داد: زمانی که قیمت معامله در آینده از ابتدای معامله مشخص می‌شود، طرفین نسبت به نوسانات قیمت آن کالا در آینده اطمینان نسبی حاصل می‌کنند که نوسان قیمت به هر گونه‌ای که باشد، آنها به همان قیمت توافقی، خود آن کالا را مبادله خواهند کرد.
پیره با اشاره به فاکتور نرخ سود در اوراق تأمین مالی اذعان کرد: اگر به این واقعیت توجه شود که درباره اوراق تأمین مالی با یک فاکتوری به نام فاکتور نرخ سود مواجه هستیم که آن اثر مستقیمی بر قیمت ورقه تأمین مالی دارد، این نتیجه حاصل می‌شود که اگر با استفاده از قرارداد آتی، قیمت این ورقه تأمین مالی معین شود و قیمت معاملاتی آن در آینده تثبیت شود، در عمل، طرفین قرارداد آتی در این قرارداد خود را نسبت به نوسانات نرخ سود، پوشش ریسک داده‌اند.
او خاطرنشان کرد: با استفاده از قرارداد آتی مبتنی بر اوراق تأمین مالی این امکان برای فعالان بازار سرمایه فراهم می‌شود تا نرخ‌های سود در یک فضای شفاف و مصون از نوسانات قرار بگیرد و طرفین قرارداد نسبت به آینده نرخ سود، به یک اطمینان‌خاطر نسبی دست یابند.
او در پایان گفتگوی خود با «سنا» عنوان کرد: این موضوع در جلسه اخیر کمیته فقهی مطرح شد و اعضای این کمیته با قرار گرفتن اوراق تأمین مالی همچون اوراق اجاره یا اوراق مرابحه به‌عنوان دارایی پایه در قرارداد آتی موافقت کردند و بر این مبنا در قرارداد آتی مبتنی بر اوراق تأمین مالی، یک ورقه تأمین مالی معین در آینده با قیمتی که در ابتدا توافق می‌شود، میان طرفین معامله می‌شود و ثمن مربوط به معامله این ورقه در مقطع سررسید قرارداد آتی پرداخت می‌شود.
