افشای تخلفات و جرائم مدیران به‌صورت درجه‌بندی و رنگ‌بندی اعلام می‌شود
رئیس مرکز تدوین، تنقیح و تطبیق قوانین و مقررات بازار سرمایه خبر داد
افشای تخلفات و جرائم مدیران به‌صورت درجه‌بندی و رنگ‌بندی اعلام می‌شود
۱۲آذرماه
محمدصادق شبانی درباره بند (چ) ماده ۳۶ قانون احکام دائمی توسعه کشور گفت: به‌موجب این بند، سوابق انضباطی و کیفری مدیران و اشخاص تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار، قابلیت انتشار دارند. قانون مجازات اسلامی جرائم را به ۸ درجه تقسیم کرده است که در مصوبه شورا جرائم در ۳ درجه رنگ مشکی، قرمز و نارنجی قرارگرفته است. همچنین تخلفات به‌واسطه درجه‌بندی (که موضوع جدیدی در بازار سرمایه است) در ۶ درجه قرارگرفته و این ۶ درجه هم در ۴ رنگ مشکی، قرمز، نارنجی و زرد تعریف شده است. هدف از این رنگ‌بندی و درجه‌بندی آشنایی عموم مردم و فعالان بازار سرمایه با سطح اهمیت تخلف و جلوگیری از بی‌عدالتی و یا اجحاف در حق مدیرانی که ممکن است تخلفی با ضریب اهمیت کمتری مرتکب شوند.
محمدصادق شبانی، رئیس مرکز تدوین، تنقیح و تطبیق قوانین و مقررات بازار سرمایه، در رابطه با بسترهای قانونی لازم برای راه‌اندازی سامانه افشاء تخلفات مدیران به خبرنگار پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا) گفت: برای اولین بار در بند (ز) ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه، پیش‌بینی شد که علاوه بر ضمانت اجراهای کیفری و انضباطی که برای هر جرم و یا تخلف مدیران اشخاص تحت نظارت پیش‌بینی می‌شود، این سوابق به‌موجب قانون منتشر شود. این حکم به‌طور مجدد در بند (چ) ماده ۳۶ قانون احکام دائمی تکرار و منوط به این شد که ترتیبات اجرایی آن از سوی شورای عالی بورس و اوراق بهادار به تصویب برسد.
وی ادامه داد: اجرای کامل بند (چ) ماده ۳۶ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور با تصویب ضوابط اجرایی مربوط به آن، توسط شورای عالی بورس و اوراق بهادار می‌تواند ارزیابی خوبی در انتخاب مدیران سالم و دارای سابقه مناسب و اجتناب از انتخاب مدیران دارای تخلف در کارنامه خود باشد.
شبانی درباره این بند از ماده ۳۶ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور گفت: به‌موجب این بند، سوابق انضباطی و کیفری مدیران و اشخاص تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار قابلیت انتشار دارد و باید در معرض اطلاع عموم قرارگرفته و منتشر شود.
وی در پاسخ به این پرسش که بند (چ) چه سوابقی را شامل می‌شود، افزود: مهمترین بعُدی که قابلیت افشاء دارد و شاید جالب توجه باشد، سوابق کیفری و انضباطی مدیران و اشخاص تحت نظارت نهادهای مالی، ناشران و تشکل‌های خود انتظام است. مأخذ و منشأ این امر نیز حکم قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور می‌باشد.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا انتشار سوابق، آثار سوئی هم برای بازار سرمایه به همراه دارد، اظهار کرد: نخست اینکه، انتشار، مبنی بر سوابقی است که توأم با صدور رأی قطعی بوده و احراز شده که جرم یا تخلف، انجام شده و فرد متهم به‌عنوان مجرم یا متخلف شناخته شده است یا اینکه، انتشار بر اساس ضریب اهمیت و طبقه‌بندی عناوین مجرمانه و تخلفاتی است، به این معنا که درجه‌بندی برای آن صورت می‌گیرد.
شبانی اضافه کرد: رنگ‌بندی در این زمینه پیش‌بینی شده و به‌طورقطع، همه سوابق و تخلفات و جرائم در یک رده لحاظ نخواهد شد و برای مردم ملموس است که در چه سطحی بوده و چه سابقه‌ای از چه میزان اهمیت و ارزشی برخوردار می‌باشد.
وی تصریح کرد: برخی از تخلفاتی که دارای ضریب اهمیت کمتری بوده افشای آنها منوط به تکرار است و این موضوع از افشای مواردی که ممکن است ضرورت نداشته باشد، پیشگیری می‌کند.
رئیس مرکز تدوین، تنقیح و تطبیق قوانین و مقررات بازار سرمایه، در ادامه صحبت‌های خود اظهار کرد: به نظر می‌رسد که پیش‌بینی قانون بیش از اینکه تمرکز بر مجازات افراد متخلف داشته باشد، قصد و هدف آن پیشگیری و بازدارندگی از ارتکاب تخلفات و جرائم در حوزه بازار سرمایه و درعین‌حال افزایش ضریب شفافیت در این عرصه بوده است.
وی عنوان کرد: به‌طورقطع، مدیران فعال در حوزه بازار سرمایه به‌منظور حفظ اعتبار خود و همچنین عدم درج پیشینه سوء در پایگاه اطلاعاتی مربوطه، سعی می‌کنند که مرتکب تخلف نشوند، از تکرار آن پرهیز کنند و در حوزه‌هایی که ممکن است مواجه با ارتکاب جرم و یا تخلف باشد، دقت بیشتری کنند. بنابراین، این امر باعث افزایش قانون‌گرایی و کاهش قانون‌گریزی می‌گردد. به گفته این مسئول؛ به نظر می‌رسد که این امر می‌تواند ارزیابی خوبی در انتخاب مدیران سالم و دارای سابقه خوب باشد. اجرای این حکم قانونی علاوه بر اینکه بازدارنده است و از ارتکاب تخلف یا جرم از سوی مدیران پیشگیری می‌کند، به انتخاب مدیران شایسته و بدون سوابق سوء در بازار سرمایه هم کمک خواهد کرد.
شبانی ادامه داد: در حوزه سوابق کیفری، موضوع مربوط به صدور رأی قطعیِ کیفری، از سوی دادگاه‌های صالح است و البته اطمینان خاطر وجود دارد که سوابق عمومی کیفری از قبیل امور شخصی و یا دعاوی خصوصی موضوع انتشار سوابق نخواهد بود و الزام به انتشار صرفاً مربوط به سوابق حرفه‌ای و بازار سرمایه‌ای و ناظر به جرائمی است که به‌نوعی مرتبط با مسئولیت مدیران باشد. قاعدتاً در حوزه تخلفات و سوابق انضباطی، انتشار مربوط به احراز موضوع به‌موجب آرای قطعی است که مراجع انضباطی بازار سرمایه رأی صادر می‌کنند که درنهایت منجر به صدور رأی قطعی می‌شود.
رئیس مرکز تدوین، تنقیح و تطبیق قوانین و مقررات بازار سرمایه یادآور شد؛ اشخاصی چون مدیران، اشخاص تحت نظارت، ناشران اوراق بهادار، نهادهای مالی و تشکل‌های خود انتظام مشمول این حکم قانونی می‌شوند.
وی خاطرنشان کرد: گاهی مجازات‌ها بازدارنده نیست و با توجه به اقتضائات بازار سرمایه، صرف محکومیت فرد به جریمه نقدی و یا برخی محرومیت‌ها و یا گاهی محکومیت به حبس از سوی دادگاه‌ها، ممکن است منجر به جلوگیری از تخلفات اشخاص نباشد.
ایشان گفت: اما موضوعی که بسیاری از کشورها و بازارهای سرمایه در دنیا از آن استفاده کرده‌اند و نتیجه موفقی را به همراه داشته است، مکانیزم و یا فرآیند افشاء به‌عنوان ابزاری برای اینکه فرد با دقت بیشتری در این حوزه‌ها فعالیت و از ارتکاب به جرم و یا تخلف اجتناب کند، بسیار کمک‌کننده است.
وی در ادامه با اشاره به اینکه قانون مجازات اسلامی، جرائم را به ۸ درجه تقسیم کرده است، عنوان کرد: در مصوبه شورا، جرائم در ۳ درجه رنگ مشکی، قرمز و نارنجی قرار گرفته‌اند که مشابه این موضوع در حوزه تخلفات هم وجود دارد.
به گفته ایشان، تخلفات به‌واسطه درجه‌بندی که موضوع جدیدی در بازار سرمایه است در ۶ درجه قرارگرفته و این ۶ درجه هم در ۴ رنگ مشکی، قرمز، نارنجی و زرد تعریف شده است.
وی هدف از این رنگ‌بندی و درجه‌بندی را آشنایی عموم مردم و فعالان بازار سرمایه با سطح اهمیت تخلف و جلوگیری از بی‌عدالتی و یا اجحاف در حق مدیرانی که ممکن است تخلفی با ضریب اهمیت کمتری مرتکب شوند، اعلام کرد. شبانی افزود: تشخیص تخلف و اینکه چه مجازاتی در نظر گرفته می‌شود، بر اساس دستورالعمل‌هایی است که در بازار سرمایه و با تصویب هیئت مدیره محترم سازمان بورس و اوراق بهادار مبنای عمل قرارگرفته است.
وی با اعلام اینکه انتشار سوابق با رنگ‌بندی و درجه‌بندی مختلف انجام شده است، اظهار کرد: در حوزه جرائم، ۸ درجه وجود دارد که به‌موجب قانون، درجه‌های ۷ و ۸ که اغلب جرائم حوزه بازار سرمایه در همین درجه قرار می‌گیرد، با رنگ نارنجی منتشر می‌شود.
رئیس مرکز تدوین، تنقیح و تطبیق قوانین و مقررات بازار سرمایه بیان کرد: رنگ قرمز شامل درجه‌های ۵ و ۶ است و سطح اهمیت میانه را دارد و جرائمی که غالباً مجازات‌های سنگین دارند نیز در درجه‌های ۱، ۲، ۳ و ۴ قرارگرفته و با رنگ مشکی منتشر می‌شود. این درجه‌بندی در حوزه تخلفات هم وجود دارد و با ۶ درجه و ۴ رنگ بر اساس سطح اهمیت نشان داده می‌شود. مهمترین و بدترین سوابق مربوط ناظر به همین سطح و رنگ‌بندی است. وی گفت: درجه ۶ با رنگ زرد، درجه ۴ و ۵ با رنگ نارنجی، درجه ۲ و ۳ با رنگ قرمز و درجه یک با رنگ مشکی منتشر می‌شود. اینکه این درجه‌بندی چه مجازات‌هایی را در برمی‌گیرد، مفصل است که بخشی در دستورالعمل مرتبط با بند چ ماده ۳۶ منعکس شده است.
وی عنوان کرد: در حال حاضر با تصویب مقررات فوق پیش‌بینی شده که در چه شرایطی و با چه ترتیبی این سوابق منتشر و در دسترس عموم قرار گیرد.
به گفته رئیس مرکز تدوین، تنقیح و تطبیق قوانین و مقررات بازار سرمایه؛ با توجه به اینکه انتشار به‌صورت عمومی است، به‌موجب قانون و دستورالعمل مربوطه، پیش‌بینی شده پایگاه اطلاعاتی و تارنمایی در دسترس عموم باشد که سوابق مدیران در آن سامانه منتشر شود. همچنین این دستورالعمل تا ۳ ماه پیش‌بینی کرده است که سازمان بورس و اوراق بهادار پایگاه مربوطه را راه‌اندازی کند و سوابق منتشر و در دسترس عموم قرار گیرد.
