عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اردیبهشت و خردادماه ۱۴۰۱
بازارهای مالی مکان مناسبی برای سرمایه‌گذاری هستند و بیشتر افراد جامعه تمایل دارند پس‌اندازها و ثروت خود را در این بازارها سرمایه‌گذاری کنند؛ اما مسئله اساسی، عدم آشنایی همه اقشار جامعه با این بازارها است که در بسیاری موارد اگر به‌صورت شخصی اقدام به سرمایه‌گذاری کنند و از مشاوران مالی کمک نگیرند، ممکن است متحمل زیان‌های جبران‌ناپذیری شوند. البته به‌دلیل هزینه‌های نسبتاً بالا، استفاده از خدمات مشاوران مالی برای مبالغ جزئی، مقرون‌به‌صرفه نخواهد بود. در این شرایط بهترین راه‌حل، استفاده از واسطه‌های مالی است که آنها منابع مالی خرد سرمایه‌گذاران را جمع‌آوری کرده و بعد از یک کاسه کردن آن، به منابع مالی هنگفتی دست پیدا می‌کنند و با استفاده از تخصص افراد حرفه‌ای و باتجربه در زمینه سرمایه‌گذاری، این منابع را به سمت بازارهای مالی هدایت می‌کنند و بهترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری را برای سرمایه‌گذاران خود انتخاب و سود حاصله را به نسبت آورده سرمایه‌گذاران بین آنها تقسیم می‌کنند. یکی از این واسطه‌های مالی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری انواع مختلفی دارند که این تنوع می‌تواند انواع سلیقه‌های سرمایه‌گذاری را با انواع ریسک‌پذیری و بازده موردانتظار پوشش دهد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر اساس ترکیب دارایی در سه گروه صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی، با درآمد ثابت و مختلط قرار می‌گیرند که از نظر الزامات سرمایه‌گذاری ابلاغ‌شده از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار، با یکدیگر تفاوت دارند. همچنین از نظر نوع سرمایه‌گذاری، به دو دسته صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر صدور و ابطال و صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل‌معامله در بورس تقسیم‌بندی می‌شوند. علاوه بر صندوق‌های یادشده، صندوق‌های سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردانی نیز در بازار سرمایه ایران مشغول فعالیت هستند. در این گزارش، با استفاده از داده‌ها و اطلاعات سامانه رسام، به ارائه وضعیت و عملکرد این صندوق‌ها که در بازار سرمایه ایران فعال هستند، پرداخته شده است.
ترکیب و ارزش دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اردیبهشت‌ماه
کل ارزش خالص دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ تقریباً با ۱۹۴ هزار میلیارد ریال افزایش به مبلغی حدود ۵,۷۲۳ هزار میلیارد ریال رسید. بیشترین افزایش ریالی در ارزش خالص دارایی‌ها مربوط به صندوق‌های قابل‌معامله بوده که با ۷ درصد رشد، تقریباً معادل ۷۶ هزار میلیارد ریال به مبلغی بالغ بر ۱,۱۵۷ هزار میلیارد ریال رسیده است.
نمودار ۲، روند تغییرات کل ارزش خالص دارایی‌های همه صندوق‌های سرمایه‌گذاری را در طول اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ بر حسب میلیارد ریال نشان می‌دهد. نتایج نشان‌دهنده تغییرات مثبت در میزان کل ارزش خالص دارایی‌های همه صندوق‌های سرمایه‌گذاری است.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مجموعاً ۲۴ درصد از منابع مالی خود را در سهام، ۴۳ درصد را در اوراق مشارکت، ۳۰ درصد را در سپرده‌های بانکی و وجه نقد و حدود ۳ درصد را در سایر دارایی‌ها، سرمایه‌گذاری کرده‌اند. در نمودار ۳، ترکیب دارایی‌های تحت مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری نشان داده شده است.
بررسی عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری
در جداول ۱ تا ۴، صندوق‌های سرمایه‌گذاری با بیشترین بازدهی در هر گروه از صندوق‌های با درآمد ثابت، سهامی، مختلط و قابل‌معامله در بورس ارائه شده است. از بین صندوق‌های با درآمد ثابت، صندوق «یکم کارگزاری بانک کشاورزی» بیشترین بازدهی را کسب کرده است. بازدهی این صندوق در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ برابر با ۳ درصد و بازدهی یک سال گذشته آن برابر با ۲۰ درصد بوده است.
از بین صندوق‌های سهامی، صندوق «فیروزه موفقیت» با رشد ۹/۶ درصدی، بهترین جایگاه را در این گروه کسب کرده و بازدهی یک سال گذشته آن برابر با ۵۳/۸ درصد بوده است.
در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱، صندوق مختلط «یکم نیکوکاری آگاه» با بازدهی ۸/۶ درصدی، برترین صندوق مختلط بوده و بازدهی یک سال گذشته آن برابر با ۴۷/۹ درصد می‌باشد.
از بین صندوق‌های قابل‌معامله در بورس نیز صندوق «ثروت هامرز» با ۹/۵ درصد، بیشترین بازدهی را به‌دست آورده است.
در بخش بعدی، میانگین بازده صندوق‌های سهامی با بازده شاخص کل بورس و شاخص کل فرابورس طی اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ مقایسه شده است. در این مقایسه، عملکرد صندوق‌های سهامی از عملکرد شاخص بورس و فرابورس جا ماند و رشد کمتری نسبت به آنها داشت.
وضعیت ورود و خروج نقدینگی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری
طی اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱، ورود پول به کل صندوق‌ها (به‌واسطه صدور واحدهای سرمایه‌گذاری) حدود ۷۵۴ هزار میلیارد ریال و خروج پول از آنها (به‌واسطه ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری) تقریباً ۵۸۹ هزار میلیارد ریال بوده است. بنابراین، خالص ورود سرمایه به کل صندوق‌های سرمایه‌گذاری معادل ۱۶۵ هزار میلیارد ریال بوده است. بیشترین خالص ورود پول به صندوق‌های سرمایه‌گذاری حدود ۹۱ هزار میلیارد ریال مربوط به صندوق‌های با درآمد ثابت و بیشترین خالص خروج پول از صندوق‌های سرمایه‌گذاری حدود ۳ هزار میلیارد ریال مربوط به صندوق‌های سهامی بوده است. نمودار زیر، ورود پول به کل صندوق‌ها و خروج پول از آنها را به‌واسطه صدور یا ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری طی اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ نشان می‌دهد.
ترکیب و ارزش دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری در خردادماه
کل ارزش خالص دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری در خردادماه ۱۴۰۱ تقریباً با ۷۴ هزار میلیارد ریال افزایش به مبلغی حدود ۵,۷۷۹ هزار میلیارد ریال رسید. بیشترین افزایش ریالی در ارزش خالص دارایی‌ها مربوط به صندوق‌های با درآمد ثابت بوده که با ۱/۶ درصد رشد، حدود ۵۸ هزار میلیارد ریال به مبلغی بالغ بر ۳,۵۸۴ هزار میلیارد ریال رسیده است.
نمودار ۲، روند تغییرات کل ارزش خالص دارایی‌های تمام صندوق‌های سرمایه‌گذاری را در طول خردادماه ۱۴۰۱ بر حسب میلیارد ریال نشان می‌دهد. نتایج نشان‌دهنده تغییرات مثبت در میزان کل ارزش خالص دارایی‌های همه صندوق‌های سرمایه‌گذاری است.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مجموعاً ۲۲ درصد از منابع مالی خود را در سهام، ۴۲ درصد را در اوراق مشارکت، ۳۳ درصد را در سپرده‌های بانکی و وجه نقد و حدود ۳ درصد را در سایر دارایی‌ها، سرمایه‌گذاری کرده‌اند. در نمودار ۳، درصد ترکیب دارایی‌های تحت مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری نشان داده شده است.
بررسی عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری
در جداول ۱ تا ۴، صندوق‌های سرمایه‌گذاری با بیشترین بازدهی در هر گروه از صندوق‌های با درآمد ثابت، سهامی، مختلط و قابل‌معامله در بورس ارائه شده است. از بین صندوق‌های با درآمد ثابت، صندوق «اتحاد آرمان اقتصاد» بیشترین بازدهی را کسب کرده است. بازدهی این صندوق در خردادماه ۱۴۰۱ برابر با ۲ درصد بوده است.
از بین صندوق‌های سهامی، صندوق «آوای سهام کیان» با منفی ۰/۱ درصد بازدهی کمترین افت را در خردادماه ۱۴۰۱ داشته است.
در خردادماه ۱۴۰۱، صندوق مختلط-نیکوکاری «تعالی دانش مالی اسلامی» با بازدهی ۳/۴ درصدی، برترین صندوق مختلط بوده و تنها ۳ ماه از آغاز فعالیت این صندوق گذشته است.
از بین صندوق‌های قابل‌معامله در بورس، صندوق «با درآمد ثابت آریا» با ۵/۸ درصد، بیشترین بازدهی را به‌دست آورده است. همچنین، از زمان آغاز به‌کار این صندوق یک سال نگذشته است.
در بخش بعدی، میانگین بازده صندوق‌های سهامی با بازده شاخص کل بورس و شاخص کل فرابورس طی خردادماه ۱۴۰۱ مقایسه شده است. در این مقایسه، عملکرد صندوق‌های سهامی از عملکرد شاخص کل بورس و فرابورس ضعیف‌تر بوده است.
وضعیت ورود و خروج نقدینگی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری
طی خردادماه ۱۴۰۱، ورود پول به کل صندوق‌ها (به‌واسطه صدور واحدهای سرمایه‌گذاری) حدود ۷۵۵ هزار میلیارد ریال و خروج پول از آنها (به‌واسطه ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری) نیز تقریباً ۶۵۰ هزار میلیارد ریال بوده است. بنابراین، خالص ورود سرمایه به کل صندوق‌های سرمایه‌گذاری معادل ۱۰۵ هزار میلیارد ریال بوده است. بیشترین خالص ورود پول به صندوق‌های سرمایه‌گذاری حدود ۵۵ هزار میلیارد ریال مربوط به صندوق‌های با درآمد ثابت و بیشترین خالص خروج پول از صندوق‌های سرمایه‌گذاری حدود ۶ هزار میلیارد ریال مربوط به صندوق‌های سهامی بوده است. نمودار زیر، ورود پول به کل صندوق‌ها و خروج پول از آنها را به‌واسطه صدور یا ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری طی خردادماه ۱۴۰۱ نشان می‌دهد.
