عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری در تیرماه ۱۴۰۳
بازارهای مالی مکان مناسبی برای سرمایه‌گذاری هستند و بیشتر افراد جامعه تمایل دارند پس‌اندازها و ثروت خود را در این بازارها سرمایه‌گذاری کنند؛ اما مسئله اساسی، عدم آشنایی همه اقشار جامعه با این بازارها است و در شرایطی که به‌صورت شخصی اقدام به سرمایه‌گذاری کنند و از مشاوران مالی کمک نگیرند، متحمل زیان‌های جبران‌ناپذیری خواهند شد. البته به دلیل هزینه‌های نسبتاً بالا، استفاده از خدمات مشاوران مالی برای مبالغ جزئی مقرون‌به‌صرفه نخواهد بود. در این شرایط بهترین راه‌حل استفاده از واسطه‌های مالی است که آنها منابع مالی خرد سرمایه‌گذاران را جمع‌آوری کرده و بعد از یک کاسه کردن آن به منابع مالی هنگفتی دست پیدا می‌کنند و با استفاده از تخصص افراد حرفه‌ای و باتجربه در زمینه سرمایه‌گذاری، این منابع را به سمت بازارهای مالی هدایت می‌کنند و بهترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری را برای سرمایه‌گذاران خود انتخاب و سود حاصله را به نسبت آورده سرمایه‌گذاران بین آنها تقسیم می‌کنند. یکی از این نهادهای مالی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری انواع مختلفی دارند که این تنوع می‌تواند انواع سلیقه‌های سرمایه‌گذاری را با انواع ریسک‌پذیری و بازده مورد انتظار پوشش دهد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر اساس ترکیب دارایی در سه گروه صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی، با درآمد ثابت و مختلط قرار می‌گیرند که از نظر الزامات سرمایه‌گذاری که از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار ابلاغ‌شده، با یکدیگر تفاوت دارند. همچنین از نظر نوع سرمایه‌گذاری به دو دسته صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل‌معامله تقسیم‌بندی می‌شوند. علاوه بر صندوق‌های یادشده، صندوق‌های سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردانی نیز در بازار سرمایه ایران مشغول فعالیت هستند. در این گزارش، با استفاده از داده‌ها و اطلاعات سامانه رسام، به ارائه وضعیت و عملکرد این صندوق‌ها که در بازار سرمایه ایران فعال هستند، پرداخته شده است.
ترکیب و ارزش دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری در تیرماه
طی تیرماه ۱۴۰۳، کل ارزش خالص دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری تقریباً با ۶۳۳ هزار میلیارد ریال افزایش، به مبلغ ۹,۱۲۲ هزار میلیارد ریال رسید. بیشترین افزایش ریالی در ارزش خالص دارایی‌ها مربوط به صندوق‌های قابل‌معامله بوده که نسبت به ابتدای ماه، حدود ۲۸۱ هزار میلیارد ریال معادل ۱۰/۹ درصد بوده است. صندوق‌های با درآمد ثابت نیز تقریباً با ۲۶۳ هزار میلیارد ریال، افزایش ۶/۶ درصدی در ارزش خالص دارایی‌ها را ثبت کرده‌اند.
نمودار ۱- تغییر ارزش خالص دارایی‌های صندوق‌ها به تفکیک نوع صندوق (میلیارد ریال) – تا ابتدای مرداد‌‌‌ماه ۱۴۰۳
نمودار ۲، روند تغییرات کل ارزش خالص دارایی‌های همه صندوق‌های سرمایه‌گذاری را در طول تیرماه ۱۴۰۳ بر حسب میلیارد ریال نشان می‌دهد. نتایج نشان‌دهنده افزایش در مجموع ارزش خالص دارایی‌های صندوق‌ها در این ماه است.
نمودار ۲- ارزش خالص دارایی‌های تمامی صندوق‌ها (میلیارد ریال) – تا ابتدای مرداد‌‌‌ماه ۱۴۰۳
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مجموعاً ۲۶ درصد از منابع مالی خود را در سهام، ۳۷ درصد را در اوراق مشارکت، ۳۰ درصد را در سپرده‌های بانکی و وجه نقد و حدود ۸ درصد را در سایر دارایی‌ها، سرمایه‌گذاری کرده‌اند. در نمودار ۳، ترکیب دارایی‌های تحت مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری نشان داده شده است.
نمودار ۳- ترکیب دارایی‌های تحت مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری (درصد) – تا ابتدای مرداد‌‌‌ماه ۱۴۰۳
بررسی عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری
در جدول‌های ۱ تا ۴، صندوق‌های سرمایه‌گذاری با بیشترین بازدهی در هر گروه از صندوق‌های با درآمد ثابت، سهامی، مختلط و قابل‌معامله در بورس ارائه شده است. از بین صندوق‌های با درآمد ثابت، صندوق «مشترک گنجینه آوا نوین» با ۴/۷ درصد، بیشترین بازدهی را کسب کرده است. بازدهی یک سال گذشته این صندوق معادل ۲۰/۶ درصد بوده است.
صندوق سرمایه‌گذاری «مشترک کاریزما» با ۱۰/۸۲ درصد، بیشترین بازدهی را در میان صندوق‌های سهامی کسب کرده است. بازدهی این صندوق در یک سال گذشته منفی ۲/۱ درصد بوده است.
در تیرماه ۱۴۰۳، صندوق «با تضمین اصل سرمایه کیان» با بازدهی ۶/۸ درصدی، بیشترین بازدهی را در میان صندوق‌های مختلط داشته است. بازدهی یک سال گذشته این صندوق معادل ۲/۳ درصد بوده است.
صندوق تازه‌تأسیس «سهامی اهرمی موج فیروزه» با بازدهی ۲۱/۸ درصدی، بیشترین بازدهی را در میان صندوق‌های قابل‌معامله در بورس داشته است. صندوق «سهامی اهرمی شتاب آگاه» نیز با ۱۶/۸ درصد بازدهی، رتبه دوم را کسب نموده است.
در بخش بعدی، میانگین بازده صندوق‌های سهامی با بازده شاخص کل بورس و شاخص کل فرابورس طی تیرماه ۱۴۰۳ مقایسه شده است. همانطورکه در نمودار ۴ مشاهده می‌شود، عملکرد صندوق‌های سهامی از عملکرد شاخص کل بورس و شاخص کل فرابورس بهتر بوده است.
نمودار ۴- مقایسه بازده صندوق‌های سهامی با بازده بورس و فرابورس (درصد) – تا ابتدای مرداد‌‌‌ماه ۱۴۰۳
وضعیت ورود و خروج نقدینگی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری
طی تیرماه ۱۴۰۳، ورود پول به کل صندوق‌ها (به‌واسطه صدور واحدهای سرمایه‌گذاری) حدود ۱,۲۶۰ هزار میلیارد ریال و خروج پول از آنها (به‌واسطه ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری) نیز تقریباً ۹۳۰ هزار میلیارد ریال بوده است. بنابراین، خالص ورود سرمایه به کل صندوق‌های سرمایه‌گذاری در این ماه حدود ۳۳۰ هزار میلیارد ریال بوده است. بیشترین خالص ورود پول به صندوق‌های سرمایه‌گذاری حدود ۱۹۷ هزار میلیارد ریال و مربوط به صندوق‌های قابل‌معامله و بیشترین خالص خروج پول از آنها حدود ۱۸ هزار میلیارد ریال و مربوط به صندوق‌های بازارگردانی بوده است. نمودار ۵، ورود پول به کل صندوق‌ها و خروج پول از آنها را به‌واسطه صدور یا ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری طی تیرماه ۱۴۰۳ نشان می‌دهد.
نمودار ۵- نمودار میله‌ای ورود و خروج جریان نقد در صندوق‌های سرمایه‌گذاری (میلیارد ریال) – تا ابتدای مرداد‌‌‌ماه ۱۴۰۳
