عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری در تیرماه ۱۴۰۴
بازارهای مالی مکان مناسبی برای سرمایه‌گذاری هستند و بیشتر افراد جامعه تمایل دارند پس‌اندازها و ثروت خود را در این بازارها سرمایه‌گذاری کنند؛ اما مسئله اساسی، عدم آشنایی همه اقشار جامعه با این بازارها است و در شرایطی که به‌صورت شخصی اقدام به سرمایه‌گذاری کنند و از مشاوران مالی کمک نگیرند، متحمل زیان‌های جبران‌ناپذیری خواهند شد. البته به دلیل هزینه‌های نسبتاً بالا، استفاده از خدمات مشاوران مالی برای مبالغ جزئی مقرون‌به‌صرفه نخواهد بود. در این شرایط بهترین راه‌حل استفاده از واسطه‌های مالی است که آنها منابع مالی خرد سرمایه‌گذاران را جمع‌آوری کرده و بعد از یک کاسه کردن آن به منابع مالی هنگفتی دست پیدا می‌کنند و با استفاده از تخصص افراد حرفه‌ای و باتجربه در زمینه سرمایه‌گذاری، این منابع را به سمت بازارهای مالی هدایت می‌کنند و بهترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری را برای سرمایه‌گذاران خود انتخاب و سود حاصله را به نسبت آورده سرمایه‌گذاران بین آنها تقسیم می‌کنند. یکی از این نهادهای مالی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری انواع مختلفی دارند که این تنوع می‌تواند انواع سلیقه‌های سرمایه‌گذاری را با انواع ریسک‌پذیری و بازده موردانتظار پوشش دهد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر اساس ترکیب دارایی در سه گروه صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی، با درآمد ثابت و مختلط قرار می‌گیرند که از نظر الزامات سرمایه‌گذاری که از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار ابلاغ شده است، با یکدیگر تفاوت دارند. همچنین از نظر نوع سرمایه‌گذاری به دو دسته صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل‌معامله تقسیم‌بندی می‌شوند. علاوه بر صندوق‌های یادشده، صندوق‌های سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردانی نیز در بازار سرمایه ایران مشغول فعالیت هستند. در این گزارش، با استفاده از داده‌ها و اطلاعات سامانه رسام، به ارائه وضعیت و عملکرد این صندوق‌ها که در بازار سرمایه ایران فعال هستند، پرداخته شده است.
ترکیب و ارزش دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری در تیرماه
طی تیرماه ۱۴۰۴، کل ارزش خالص دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری تقریباً با ۳۸۶ هزار میلیارد ریال افزایش، به مبلغ ۱۲,۸۴۷ هزار میلیارد ریال رسید. بیشترین افزایش ریالی در ارزش خالص دارایی‌ها مربوط به صندوق‌های با درآمد ثابت بوده که نسبت به ابتدای ماه حدود ۲۸۱ هزار میلیارد ریال معادل ۵ درصد بوده است. صندوق‌های قابل‌معامله نیز تقریباً با ۲۱۰ هزار میلیارد ریال افزایش معادل ۵/۴ درصد، رتبه دوم را به خود اختصاص داده‌اند.
نمودار ۲، روند تغییرات کل ارزش خالص دارایی‌های همه صندوق‌های سرمایه‌گذاری را در طول تیرماه ۱۴۰۴ بر حسب میلیارد ریال نشان می‌دهد. نتایج نشان‌دهنده افزایش در مجموع ارزش خالص دارایی‌های صندوق‌ها در این ماه است.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مجموعاً ۲۴ درصد از منابع مالی خود را در سهام، ۳۲ درصد را در اوراق مشارکت، ۳۱ درصد را در سپرده‌های بانکی و وجه نقد و حدود ۱۴ درصد را در سایر دارایی‌ها، سرمایه‌گذاری کرده‌اند. در نمودار ۳، ترکیب دارایی‌های تحت مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری نشان داده شده است.
بررسی عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری
در جدول‌های ۱ تا ۴، صندوق‌های سرمایه‌گذاری با بیشترین بازدهی در هر گروه از صندوق‌های با درآمد ثابت، سهامی، مختلط و قابل‌معامله در بورس ارائه شده است. از بین صندوق‌های با درآمد ثابت، صندوق «آسایش هامرز» با بازدهی ۳/۱۸ درصدی، بهترین عملکرد را داشته است. سابقه فعالیت این صندوق کمتر از یک سال می‌باشد.
صندوق «مشترک نقش جهان» با ۱۷/۱۹ درصد، بیشترین بازدهی را در بین صندوق‌های سهامی ثبت کرده است. بازدهی یک سال گذشته این صندوق برابر با ۴۰/۱۱ درصد بوده است.
در تیرماه ۱۴۰۴، صندوق «مشترک پارس» با بازدهی ۰/۸۸ درصدی، بیشترین بازدهی را در بین صندوق‌های مختلط داشته است. بازدهی یک سال گذشته این صندوق برابر با ۵۴/۵۵ درصد بوده است.
صندوق «بازده پایا» تحت نماد «بازده» با بازدهی ۵/۷۲ درصدی، بهترین عملکرد را در میان صندوق‌های قابل‌معامله در بورس طی تیرماه ۱۴۰۴ داشته است. صندوق «در اوراق با درآمد ثابت ماهور» با نماد «ماهور» نیز با ۳/۷۱ درصد بازدهی، رتبه دوم را کسب نموده است.
در بخش بعدی، میانگین بازده صندوق‌های سهامی با بازده شاخص کل بورس و شاخص کل فرابورس طی تیرماه ۱۴۰۴ مقایسه شده است. همانطورکه در نمودار ۴ مشاهده می‌شود، در این ماه نسبت به ماه قبل، روند بازار نزولی بوده و میزان کاهش ارزش صندوق‌های سهامی از میزان افت شاخص‌های کل بورس و فرابورس بیشتر بوده است.
وضعیت ورود و خروج نقدینگی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری
طی تیرماه ۱۴۰۴، ورود پول به کل صندوق‌ها (به‌واسطه صدور واحدهای سرمایه‌گذاری) حدود ۱,۵۷۵ هزار میلیارد ریال و خروج پول از آنها (به‌واسطه ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری) نیز حدود ۱,۵۸۶ هزار میلیارد ریال بوده است. بنابراین، خالص خروج سرمایه از کل صندوق‌های سرمایه‌گذاری در تیرماه حدود ۱۱ هزار میلیارد ریال بوده است. بیشترین خالص ورود پول به صندوق‌های سرمایه‌گذاری حدود ۱۰۴ هزار میلیارد ریال و مربوط به صندوق‌های قابل‌معامله بوده و بیشترین خالص خروج پول از صندوق‌های سرمایه‌گذاری تقریباً ۱۲۵ هزار میلیارد ریال و مربوط به صندوق‌های با درآمد ثابت بوده است. نمودار ۵، ورود پول به کل صندوق‌ها و خروج پول از آنها را به‌واسطه صدور یا ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری طی تیرماه ۱۴۰۴ نشان می‌دهد.
