عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری در مهرماه ۱۴۰۴
بازارهای مالی مکان مناسبی برای سرمایه‌گذاری هستند و بیشتر افراد جامعه تمایل دارند پس‌اندازها و ثروت خود را در این بازارها سرمایه‌گذاری کنند؛ اما مسئله اساسی، عدم آشنایی همه اقشار جامعه با این بازارها است و در شرایطی که به‌صورت شخصی اقدام به سرمایه‌گذاری کنند و از مشاوران مالی کمک نگیرند، متحمل زیان‌های جبران‌ناپذیری خواهند شد. البته به دلیل هزینه‌های نسبتاً بالا، استفاده از خدمات مشاوران مالی برای مبالغ جزئی مقرون‌به‌صرفه نخواهد بود. در این شرایط بهترین راه‌حل استفاده از واسطه‌های مالی است که آنها منابع مالی خرد سرمایه‌گذاران را جمع‌آوری کرده و بعد از یک کاسه کردن آن به منابع مالی هنگفتی دست پیدا می‌کنند و با استفاده از تخصص افراد حرفه‌ای و باتجربه در زمینه سرمایه‌گذاری، این منابع را به سمت بازارهای مالی هدایت می‌کنند و بهترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری را برای سرمایه‌گذاران خود انتخاب و سود حاصله را به نسبت آورده سرمایه‌گذاران بین آنها تقسیم می‌کنند. یکی از این نهادهای مالی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری انواع مختلفی دارند که این تنوع می‌تواند انواع سلیقه‌های سرمایه‌گذاری را با انواع ریسک‌پذیری و بازده موردانتظار پوشش دهد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر اساس ترکیب دارایی در سه گروه صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی، با درآمد ثابت و مختلط قرار می‌گیرند که از نظر الزامات سرمایه‌گذاری که از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار ابلاغ‌شده، با یکدیگر تفاوت دارند. همچنین از نظر نوع سرمایه‌گذاری به دو دسته صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله تقسیم‌بندی می‌شوند. علاوه بر صندوق‌های یادشده، صندوق‌های سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردانی نیز در بازار سرمایه ایران مشغول فعالیت هستند. در این گزارش، با استفاده از داده‌ها و اطلاعات سامانه رسام، به ارائه وضعیت و عملکرد این صندوق‌ها که در بازار سرمایه ایران فعال هستند، پرداخته شده است.
ترکیب و ارزش دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری در مهرماه
طی مهرماه ۱۴۰۴، کل ارزش خالص دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری تقریباً با ۱,۰۱۳ هزار میلیارد ریال افزایش، به مبلغ ۱۴,۳۵۹ هزار میلیارد ریال رسید. بیشترین افزایش ریالی در ارزش خالص دارایی‌ها مربوط به صندوق‌های قابل‌معامله بوده که نسبت به ابتدای ماه حدود ۴۶۸ هزار میلیارد ریال معادل ۱۰/۳ درصد بوده است. صندوق‌های بازارگردانی نیز تقریباً با ۳۴۸ هزار میلیارد ریال افزایش معادل ۱۴/۸ درصد، رتبه دوم را به خود اختصاص داده‌اند.
نمودار ۲، روند تغییرات کل ارزش خالص دارایی‌های همه صندوق‌های سرمایه‌گذاری را در طول مهرماه ۱۴۰۴ بر حسب میلیارد ریال نشان می‌دهد. همانطورکه مشاهده می‌شود، ارزش خالص دارایی‌ها در طول ماه روندی صعودی داشته است.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مجموعاً ۲۳ درصد از منابع مالی خود را در سهام، ۳۸ درصد را در اوراق مشارکت، ۳۳ درصد را در سپرده‌های بانکی و وجه نقد و حدود ۶ درصد را در سایر دارایی‌ها، سرمایه‌گذاری کرده‌اند. در نمودار ۳، ترکیب دارایی‌های تحت مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری نشان داده شده است.
بررسی عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری
در جدول‌های ۱ تا ۴، صندوق‌های سرمایه‌گذاری با بیشترین بازدهی در هر گروه از صندوق‌های با درآمد ثابت، سهامی، مختلط و قابل‌معامله در بورس ارائه شده است. از بین صندوق‌های با درآمد ثابت، صندوق «صخره سرمایه و دانش» بیشترین بازدهی را کسب کرده است. بازدهی این صندوق در مهرماه ۱۴۰۴ برابر با ۲/۶۷ درصد و بازدهی یک سال گذشته آن برابر با ۳۰/۳۲ درصد بوده است.
صندوق «مشترک پویا» با ۲۳/۱۳ درصد، بیشترین بازدهی را در بین صندوق‌های سهامی ثبت کرده است. بازدهی یک سال گذشته این صندوق برابر با ۵۱/۵۰ درصد بوده است.
در مهرماه ۱۴۰۴، صندوق «توسعه ممتاز مفید» با بازدهی ۱۳/۷۸ درصدی، بهترین عملکرد را در میان صندوق‌های مختلط داشته است. بازدهی یک سال گذشته این صندوق برابر با ۴۸/۸۶ درصد بوده است.
صندوق «راهبرد ممتاز ابن سینا» تحت نماد «رماس» با بازدهی ۲۳/۴۳ درصدی، بهترین عملکرد را در میان صندوق‌های قابل‌معامله در بورس طی مهرماه ۱۴۰۴ داشته است. صندوق «آوای معیار» با نماد «آوا» نیز با ۲۳/۳۸ درصد بازدهی، رتبه دوم را کسب نموده است.
در بخش بعدی، میانگین بازده صندوق‌های سهامی با بازده شاخص کل بورس و شاخص کل فرابورس طی مهرماه ۱۴۰۴ مقایسه شده است. همانطورکه در نمودار ۴ مشاهده می‌شود، در این ماه نسبت به ماه قبل، روند کلی بازار صعودی بوده و میانگین بازده صندوق‌های سهامی از بازده شاخص کل فرابورس بیشتر و از بازده شاخص کل بورس کمتر بوده است.
وضعیت ورود و خروج نقدینگی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری
طی مهرماه ۱۴۰۴، ورود پول به کل صندوق‌ها (به‌واسطه صدور واحدهای سرمایه‌گذاری) حدود ۱,۶۲۰ هزار میلیارد ریال و خروج پول از آنها (به‌واسطه ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری) نیز حدود ۱,۸۵۸ هزار میلیارد ریال بوده است. بنابراین، خالص خروج سرمایه از کل صندوق‌های سرمایه‌گذاری در مهرماه حدود ۲۳۸ هزار میلیارد ریال بوده است. بیشترین خالص ورود پول به صندوق‌های سرمایه‌گذاری حدود ۶ هزار میلیارد ریال و مربوط به صندوق‌های بازارگردانی و بیشترین خالص خروج پول از صندوق‌های سرمایه‌گذاری تقریباً ۱۸۴ هزار میلیارد ریال و مربوط به صندوق‌های قابل‌معامله بوده است. نمودار ۵، ورود پول به کل صندوق‌ها و خروج پول از کل آنها را به‌واسطه صدور یا ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری طی مهرماه ۱۴۰۴ نشان می‌دهد.
