مریم نبی‌پور
عضو هیئت تحریریه
ماهنامه «بورس» برگزار کرد
چهارمین نشست «تحلیل صنعت در تالار شیشه‌ای»
تحلیل صنعت فولاد
چهارمین نشست «تحلیل صنعت در تالار شیشه‌ای» با موضوع تحلیل صنعت «فولاد» در شرکت بورس تهران برگزار شد. ماهنامه «بورس» بعد از تحلیل صنایع «دارو»، «مس» و «حمل‌ونقل دریایی»، در این شماره به سراغ صنعت فولاد رفته است تا در قالب نشستی دیگر به مهم‌ترین مسائل پیرامون این صنعت بپردازد. در این نشست که به همت ماهنامه «بورس» و با همکاری معاونت ناشران و اعضای شرکت بورس تهران، تحلیلگران بازار سرمایه و فعالان صنعتِ موردبررسی انجام میشود، تعدادی از مدیران ارشد شرکت فولاد مبارکه اصفهان، هلدینگ فولاد خوزستان، شرکت‌های ذوب آهن اصفهان، فولاد کاوه جنوب کیش، پارس فولاد سبزوار و …، همچنین تحلیلگران فعال در حوزه صنعت فولاد ازجمله کارگزاری بانک صنعت و معدن، کارگزاری مفید، سبدگردان کاریزما، سرمایه‌گذاری ملی ایران، مشاور سرمایه‌گذاری دانایان، تأمین سرمایه تمدن، توسعه و مدیریت سبا، مشاور سرمایه‌گذاری ترنج، سبدگردان اقتصاد بیدار، سبدگردان فارابی و … حاضر شدند.
در نشست تحلیل صنعت فولاد در تالار شیشه‌ای، مشابه نشست‌های پیشین پس از صحبت‌های آقای دکتر علی نمکی، سردبیر ماهنامه «بورس»، در بخش اول با عنوان «صنعت از نگاه تحلیلگران»، تحلیلی از سمت یکی از تحلیلگران دعوت‌شده به‌عنوان یکی از نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه (کارگزاری بانک صنعت و معدن در نشست حاضر) ارائه شد. بخش دوم هم با عنوان «پرسش و پاسخ‌ها»، در قالب گزیده‌ای از موارد موردبحث به تبادل‌نظر و پرسش و پاسخ میان مدعوین و تحلیلگران در باب موضوعات مهم مطرح‌شده در تحلیل‌ها اختصاص یافت. صحبت‌های دکتر علی نمکی، سردبیر محترم ماهنامه «بورس» و به ترتیب گزیده‌ای از موضوعات مطرح‌شده در بخش‌های اول و دوم این نشست در ادامه ارائه شده است.
استقبال از سری نشست‌های «تحلیل صنعت در تالار شیشه‌ای»
دکتر علی نمکی، سردبیر ماهنامه «بورس» در ابتدای این نشست با بیان اینکه این چهارمین نشست تحلیل صنعت در تالار شیشه‌ای است، خبر داد: بازخوردهایی که از جلسات پیشین دریافت کرده‌ایم نشان می‌دهد این نشست‌ها مورد استقبال خوبی قرار گرفته‌اند.
مشاور مدیرعامل بورس تهران همچون جلسات پیشین، تأکید کرد: هدف از برگزاری این نشست‌ها، ایجاد نوعی تعامل میان فعالان هر صنعت با تحلیلگران آن حوزه است.
وی افزود: ان‌شاءالله به‌واسطه برگزاری این نشست‌ها، ضمن ایجاد امکان شناخت دقیق‌تر برای هردو طرف، به بررسی ابهامات احتمالی برای تحلیلگران پرداخته شود، همچنین شرایطی برایشان فراهم گردد تا از برنامه‌های آتی فعالان هر صنعت مطلع شوند.
بخش اول: صنعت از نگاه تحلیلگران
در بخش اول از نشست تحلیل صنعت در تالار شیشه‌ای با عنوان «صنعت از نگاه تحلیلگران»، به تحلیل و بررسی صنعت فولاد پرداخته شده است. مواردی از قبیل «معرفی فولاد و تشریح فرآیند تولید آن»، «میزان تولید و تجارت فولاد در دنیا»، «عوامل اثرگذار بر تقاضای فولاد در سال ۲۰۲۴» و «پیش‌بینی تقاضای جهانی فولاد نهایی» مهم‌ترین مباحثی است که توسط کارشناس واحد تحلیل کارگزاری بانک صنعت و معدن ارائه شد. در این تحلیل به «وضعیت صنعت فولاد و چالش‌های این صنعت در کشور» نیز پرداخته شده است. مشروح این موارد در ادامه مطرح میشود.
معرفی فولاد
فولاد یک آلیاژ آهن با کربن است که به دلیل خواص فیزیکی و شیمیایی منحصربه‌فرد خود، ازجمله «مقاومت بالا در برابر فشار و کشش»، «مقاومت در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی» و «قابلیت شکل‌دهی و جوش‌پذیری بالا»، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مواد ساختمانی و صنعتی شناخته شده و ترکیبات مختلفی از عناصر شیمیایی ازجمله آهن، کربن، منگنز، سیلیسیم، فسفر و گوگرد را شامل میشود که خواص و کاربردهای متفاوتی برای این فلز ارائه می‌دهد. فولاد به‌عنوان یک منبع اصلی برای ساخت ابزار، ماشین‌آلات، خودروها، سازه‌های ساختمانی و صنایع دیگر از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این خصوص، بخش ساختمان و زیرساخت با سهم حدود ۵۲ درصدی بیشترین مصرف را دارد و تجهیزات مکانیکی، اتومبیل، حمل‌ونقل و لوازم خانگی موارد دیگری از مصرف‌کنندگان فولاد هستند.
فرآیند تولید فولاد
آهن به‌صورت سنگ‌های معدنی مگنتیت و هماتیت در پوسته زمین یافت میشود. تاریخچه تولید آهن و فولاد به ۳۰۰۰ سال پیش بازمی‌گردد. توسعه تکنولوژی تولید فولاد موجب گسترش دامنه کاربرد و تولید فولاد در طول این مدت شده است. فولاد را با سوزاندن کربن آهن خام سفید، هم‌جوش کردن آن با مقداری کربن و اندازه کردن عنصر‌های دیگر در آن تولید می‌کنند. این فلز به شیوه ذوب در کوره‌های بلند اکسیژن و یا از طریق کوره قوس الکتریکی تولید میشود. در روش کوره بلند، سنگ‌آهن فراوری‌شده که همان آهن تولیدشده در فرآیند احیای غیرمستقیم است، در کوره‌هایی که با کک شارژ شده‌اند ریخته میشود. از تزریق هوای داغ در کوره‌ها، آهن خام مذاب ایجاد میشود که بعدازآن وارد واحد کنورتور خواهد شد. در این مرحله پس از افزودن عناصر دیگر، شمش‌های فولادی با ترکیب‌های موردنظر حاصل می‌شوند.
در روش قوس الکتریکی، سنگ‌آهن پس از فرآوری وارد واحد احیای مستقیم شده و آهن اسفنجی را ایجاد می‌کند. سپس آهن اسفنجی به همراه آهن قراضه در کوره قوس الکتریکی ریخته شده و فولاد مذاب حاصل میشود. فولاد مذاب حاصل‌شده از این واحد، پس از ریخته‌گری و آلیاژسازی به شمش فولاد تبدیل میشود.
تولید جهانی فولاد
بر اساس آخرین آمار منتشرشده، تولید جهانی فولاد در سال ۲۰۲۳ حدود ۱٫۸۸۹ میلیارد تن بوده و نسبت به سال قبل تغییر قابل‌توجهی نداشته است. در سال‌های اخیر بر اساس ظرفیت اسمی واحدهای نصب شده و تولید فولاد، نسبت فعالیت این صنعت در دنیا بین ۷۰ تا ۸۰ درصد بوده است.
در بین مناطق مختلف، سهم قاره آسیا از تولید فولاد با اختلاف بیشتر از سایرین است. از سال ۱۹۹۰ میلادی رشد تولید فولاد در قاره آسیا در مقایسه با دیگر مناطق به‌شدت افزایش‌یافته و از حدود یک‌سوم به نزدیک به سه‌چهارم تولید جهانی رسیده است. چین با تولید حدود ۱ میلیارد تن، بیش از نیمی از فولاد دنیا را تولید می‌کند. هند، بعد از چین و با اختلاف زیاد، با تولید ۱۴۰ میلیون تن در جایگاه بعدی قرار دارد. ژاپن، آمریکا و روسیه از دیگر تولیدکنندگان بزرگ دنیا محسوب می‌شوند. ایران نیز با تولید ۳۱ میلیون تنی در سال ۲۰۲۳ در رده دهم بزرگ‌ترین تولیدکنندگان فولاد قرار گرفته است.
تجارت فولاد در دنیا
از میزان تولیدات فولاد، حدود ۲۰ درصد آن وارد تجارت میشود. چین، ژاپن و روسیه به‌عنوان بزرگ‌ترین صادرکنندگان و آمریکا به‌عنوان بزرگ‌ترین واردکننده فولاد شناخته میشود. چین در سال ۲۰۲۲ به‌صورت خالص (کسر واردات از صادرات) معادل ۵۱ میلیون تن صادرات فولاد داشته که این عدد در سال ۲۰۲۳ به حدود ۸۲ میلیون تن رسیده است.
عوامل اصلی تأثیرگذار بر تقاضای فولاد در ۲۰۲۴ میلادی
چین با تولید و مصرف بیش از نیمی از فولاد دنیا، بزرگ‌ترین بازیگر این کالا محسوب میشود. به همین خاطر وضعیت اقتصادی چین و خصوصاً بخش املاک در وضعیت صنعت فولاد نقشی تعیین‌کننده خواهد داشت. بخش عمده مصرف فولاد چین در صنعت ساخت‌وساز ماشین‌آلات صنعتی می‌باشد. بحرانی که صنعت ساخت‌وساز چین را در سال‌های اخیر درگیر کرده، همراه با کاهش معنادار مصرف در این بخش بوده و این موضوع تهدید مهمی برای صنعت محسوب میشود. مصرف فولاد در بخش ساخت‌وساز افتی ۷ درصدی در سال ۲۰۲۲ و ۴ درصدی در سال ۲۰۲۳ داشته است. به‌صورت کلی نیز مصرف چین در سال ۲۰۲۳ برای سومین سال پیاپی نرخ رشد منفی معادل ۲٫۲%- را تجربه کرد. هم‌زمان با نرخ رشد منفی مصرف در چین، صادرات در سال‌های اخیر روندی صعودی داشته و صادرات چین در سال ۲۰۲۳ با رشد ۳۲ درصدی به حدود ۹۰ میلیون تن رسیده است. طبق آخرین آمار این روند در ماه‌های ابتدایی سال ۲۰۲۴ نیز ادامه‌دار بوده است. پیش‌بینی‌ها حاکی از رشد اقتصادی ۴٫۶ درصدی برای چین در سال ۲۰۲۴ است. بعد از کرونا شاخص‌های مصرف نشان از کاهش مصرف در چین داشت و این موضوع با بحران مسکن نیز تشدید شد. ورشکستگی شرکت‌های بزرگ ساختمانی و افت حدود ۴۰ درصدی قیمت مسکن نشان‌دهنده بحران شدید در بخش مسکن در چند سال اخیر است. دولت چین در تلاش بوده تا با سیاست‌های انبساطی، مصرف را بهبود بخشد و از طریق بسته‌های حمایتی مختلف، رونق دوباره‌ای در بخش املاک ایجاد کند. بهبود شاخص‌های مصرف در دو ماه اخیر کورسوی امیدی برای بهبود شرایط ایجاد کرده، اما باید این شاخص‌ها را در ادامه نیز دنبال کرد تا از موقتی نبودن این بهبودها اطمینان حاصل شود.
رونق اقتصاد جهانی نیز یکی از عواملی است که در تقاضای فولاد اثرگذار است. اقتصاد دنیا پس از در پیش گرفتن سیاست‌های انقباضی از سوی بیشتر کشورها با رکود درگیر بوده است. ایالات‌متحده بزرگ‌ترین اقتصاد دنیاست و بیش از ۸۰ درصد تجارت جهانی با دلار انجام میشود و شاخص دلار در تمامی کالاها تأثیرگذار است. کاهش نرخ بهره از سوی فدرال رزرو می‌تواند موجب بهبود مصرف و تقاضا شود.
پیش‌بینی تقاضای فولاد نهایی دنیا
پیش‌بینی میشود که مصرف ظاهری فولاد چین در سال ۲۰۲۴ نسبت به سال گذشته تغییر چندانی نداشته باشد، زیرا زیرساخت‌ها، بخش‌های تولیدی و صادرات تا حد زیادی تقاضای فولاد را تقویت کرده و ضعف بازار املاک را پر می‌کنند. طبق آخرین پیش‌بینی‌های انجمن جهانی فولاد، تقاضای جهانی فولاد نهایی در سال ۲۰۲۴ با رشد ۱٫۷ درصدی نسبت به سال قبل به حدود ۱،۷۹۳ میلیون تن خواهد رسید.
صنعت فولاد در ایران
حدود ۱۱۱ واحد فولادی در کل زنجیره فولاد در حال فعالیت هستند. ظرفیت اسمی فولاد خام کشور حدود ۴۵ میلیون تن می‌باشد که با نسبت عملیاتی حدود ۷۰ درصد، تولید واقعی کشور در سال ۱۴۰۲ حدود ۳۲ میلیون تن بوده است. در سایر بخش‌های زنجیره در سال ۱۴۰۲ به ترتیب تولید ۳۳، ۵۷ و ۵۸ تن، آهن اسفنجی، گندله و کنسانتره داشته‌ایم.
ایران از سال ۱۳۹۳ به بعد، به‌عنوان صادرکننده فولاد خام شناخته میشود و در سال‌های اخیر بین ۷ تا ۸ میلیون فولاد خام به کشورهای مختلف صادر کرده است. عمده صادرات کشور در سال ۱۴۰۲ به کشورهای عراق، چین، اندونزی و عمان بوده است. ارزش کل صادرات صنعت فولاد در سال ۱۴۰۲ حدود ۷،۵۹۶ میلیون دلار بوده است و ارزش صادرات صنعت، حدود ۱۵ درصد سهم صادرات غیرنفتی کشور را تشکیل می‌دهد.
۶۸ درصد از ارزش مجموع صادرات فولاد خام و محصولات نهایی در سال ۱۴۰۲ را فولاد خام تشکیل می‌دهد، درحالی‌که این نسبت به‌طور متوسط در دنیا کمتر از ۲۰ درصد است و صادرات دنیا، عمدتاً در محصولات نهایی زنجیره انجام میشود.
در مواد ابتدایی زنجیره، در دو سال گذشته با توجه به تولید و ضرایب تبدیل زنجیره، مازاد سالانه حدود ۹ میلیون تن گندله در کشور وجود داشت و مجموعاً بیش از ۱۶ میلیون تن در دو سال گذشته صادر شد. در آهن اسفنجی اما شرایط کاملاً متفاوت بود و تا حدی کسری نیز وجود داشت. پیش‌بینی میشود با توجه به طرح‌های جدید که در سال ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ به بهره‌برداری می‌رسند، در سال ۱۴۰۳ مازاد گندله کشور تا حد خوبی کاهش پیدا کند و در آهن اسفنجی نیز کسری نداشته باشیم.
مصرف انرژی در صنعت فولاد
معادل حدود ۳۵ درصد برق کشور در صنایع مختلف مصرف میشود که صنعت فولاد ۱۱ درصد از آن را مصرف می‌کند. در مصرف گاز نیز کل صنایع و صنعت فولاد به ترتیب سهم ۲۳ و ۵ درصدی از مصرف کشور را دارند.
عمده مصرف برق صنعت فولاد در واحد فولادسازی به روش احیای مستقیم انجام میشود که به‌طور متوسط ۷۰۰ کیلووات ساعت بر تن شمش مصرف دارد. در مصرف گاز نیز، واحد احیای مستقیم با مصرف حدود ۲۸۰ مترمکعب گاز به ازای تولید یک تن آهن اسفنجی، بیشترین مصرف گاز در بخش‌های مختلف صنعت فولاد را دارد.
از سال ۱۴۰۰ محدودیت‌های انرژی گریبان‌گیر صنعت بوده و بر عملکرد آن اثر بااهمیتی داشته است. در تیر و مردادماه، محدودیت‌های برق موجب کاهش تولید فولاد و در آذر، دی و بهمن‌ماه، محدودیت‌های گاز موجب کاهش تولید آهن اسفنجی در واحدهای فولادی شده است. مقایسه بین تولید در ۵ ماهی که صنعت با محدودیت روبرو بوده و متوسط تولید در سایر ماه‌ها، نشان می‌دهد که مجموعاً در سه سال گذشته، تولید ازدست‌رفته فولاد کشور حدود ۱۰ تا ۱۲ میلیون تن و تولید ازدست‌رفته آهن اسفنجی کشور حدود ۱۵ تا ۱۷ میلیون تن بوده است.
بررسی اثر برق و گاز در تمام‌شده تولید شمش در یک واحد فولادساز که گندله را خریداری می‌کند بر اساس آخرین نرخ‌های اعلامی به شرکت‌ها در اسفندماه، نشان می‌دهد که به‌طور متوسط ۷۰ دلار هزینه انرژی برای تولید یک تن شمش انجام میشود. این عدد در سال ۱۳۹۹ حدود ۱۰ دلار بوده است و نشان از رشد دلاری ۷ برابری هزینه انرژی در چند سال اخیر دارد.
چالش‌های صنعت فولاد در کشور
مهم‌ترین چالش صنعت را می‌توان «مصوبات خلق‌الساعه سیاست‌گذار در بخش‌های مختلف» دانست. «کنترل قیمت‌ها در داخل کشور»، «وضع عوارض صادراتی»، «بالا بردن قیمت نهاده‌های انرژی» و «عرضه ارز حاصل از صادرات با نرخ دستوری» از مهم‌ترین ریسک‌های صنعت به شمار می‌رود و این موارد مستقیماً پیرو تصمیمات سیاست‌گذار هستند.
کارگزاری بانک صنعت و معدن- واحد تحلیل
بخش دوم: پرسش و پاسخ‌ها (گزیده موارد موردبحث)
در این بخش از نشست «تحلیل صنعت فولاد در تالار شیشه‌ای»، میان مدعوین (فعالان و تحلیلگران) گفتگو و پرسش و پاسخ انجام میشود. «تفاوت نرخ عرضه و تقاضای ارز برای صنعت فولاد»، «پیش‌بینی نرخ برق در صنعت فولاد»، «صنعت فولاد و چالش تأمین مواد اولیه» و «نرخ مالیات و میزان کاهش سود فولادسازان کشور در سال جاری»، برخی از عناوین مطرح‌شده در این بخش هستند که در ادامه مشروحی از هرکدام ارائه میشود.
صنعت فولاد و تأثیر پذیری از نرخ‌های دستوری ارز
در حال حاضر، تفاوت در نرخ ارز صادراتی و وارداتی از دغدغه‌های اصلی فولادسازان در کشور است، زیرا با توجه به ابلاغیه بانک مرکزی شرکت‌های فولادسازی باید تمام ارزهای حاصل از صادرات را در سامانه نیما (نظام یکپارچه معاملات ارزی) عرضه کرده و ارز موردنیاز خود را از بانک مرکزی دریافت کنند.
به گفته فعالان این حوزه، فولادی‌ها باید ارزهای حاصل از صادرات را در سامانه نیما با قیمتی کمتر از ۴۰ هزار تومان ارائه دهند، درحالی‌که مجبورند ارز موردنیاز خود برای واردات را با قیمت حدود ۵۹ تا ۶۰ تومان تهیه کنند. درواقع از صحبت‌های فولادی‌ها می‌توان چنین استنباط کرد که انتظار دارند در چنین شرایطی قیمت‌ها طوری لحاظ شوند که این شرکت‌ها قادر باشند ضمن پوشش هزینه‌های تمام‌شده، حداقل سودی منطقی معادل ۲۰ تا ۲۵ درصد به دست آورند.
لازم به ذکر است در رابطه با مشکلات ارزی این شرکت‌ها، مجوزهایی داده شده است که به موجب آنها، محصولات در رینگ صادراتی به فروش برسند و این موضوع تا حدودی می‌تواند موجب کشف قیمت بالاتری برای ارز در آینده شود.
تأمین انرژی در صنعت فولاد
مطابق پرسش و پاسخ‌های انجام‌شده در نشست تحلیل صنعت فولاد، نرخ برق در شرکت فولاد کاوه، از آذرماه سال گذشته تغییراتی اساسی داشته است اما اعلام نرخ دقیق آن به این شرکت، به پایان سال جاری منوط شده و میزان آنها، صرفاً بر اساس قبض‌های دریافتی، شناسایی شده و در کدال افشا میشود. شنیده‌ها حاکی از دو برابر شدن نرخ برای ۱۴۰۲ است اما مسئولان شرکت امیدوارند که قیمت آن از یک هزار و ۲۰۰ تومان عبور نکند. همچنین مدعوین در نشست ابراز امیدواری کردند که نرخ موردنظر برای اردیبهشت تا آذرماه ۱۴۰۲ عطف به ماسبق شود.
نرخ برق در شرکت ذوب‌آهن اصفهان نیز احتمالاً نسبت به نرخ مبنای سال گذشته بین ۲۳ تا ۳۴ درصد افزایش خواهد داشت.
مدعوین بر این باورند که سیاست‌های اتخاذ‌شده در این زمینه شرکت‌های فولادی را به تأمین برق از بورس انرژی سوق می‌دهد که این موضوع در قیاس با احتمال قطعی برق و با توجه به ارقام بالای مربوط به عدم‌النفع ناشی از قطعی برق طی دو سال گذشته، برای شرکت‌های فولادساز به‌صرفه است.
در همین خصوص، فولاد خوزستان یک نیروگاه ۵۲۰ مگابایتی در دست اجرا دارد که مسلماً تأمین گاز برای آن، یکی از مهم‌ترین چالش‌های این شرکت خواهد بود. این شرکت، میزان محصول ازدست‌رفته به دلیل عدم دسترسی به انرژی را معادل ۱ میلیون و ۵۵۰ هزار تن اعلام کرد که نشان می‌دهد فولاد خوزستان طبق برآوردهای آنها، البته با لحاظ قیمت‌های قبلی و بدون اعلام تورم، معادل ۲۰ هزار میلیارد تومان درآمد عملیاتی ازدست‌رفته داشته است.
راهکار پیشنهادی برای تأمین گاز فولادی‌ها
به گفته یکی از مدعوین این نشست، اگر شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، به شرکت‌ها این اجازه را بدهد که به‌صورت مستقل، گاز جهانی خریداری کرده و یا گاز مایع تهیه کنند، همچنین در این حوزه، زیرساختی در نظر گرفته شود تا سامانه‌ای برای پایانه‌های تخلیه گاز مایع ایجاد شود، مشکل تأمین گاز تا حدودی مرتفع خواهد شد. بر این اساس برای مثال در شرکت فولاد سبزوا این نرخ تا معادل ۳ برابر قیمت اسپات آمریکا هم برای گاز طبیعی نرخی به‌صرفه بوده و نسبت به عدم‌النفع شرکت صرفه دارد.
صنعت فولاد و چالش تأمین مواد اولیه
یکی از مهم‌ترین چالش‌های فولادسازان در کنار تأمین انرژی، بحث تأمین مواد اولیه است. در همین راستا، شرکت فولاد خوزستان با این پیش‌بینی که شرکت‌های کگهر (سنگ آهن گهر زمین) و چادرملو (شرکت معدنی و صنعتی چادرملو)، مواد اولیه فولاد خوزستان را با توجه به طرح‌های توسعه‌ای که دارند و تکمیل زنجیره‌ای که در پیش‌گرفته‌اند تأمین نخواهند کرد، به فعالیت‌هایی ازجمله تأسیس شرکت توسعه معادن فولاد خوزستان پرداخته که فعلاً در دو معدن کوچک‌مقیاس سرمایه‌گذاری داشته است. این شرکت در آینده نزدیک با مشارکت با ایمیدرو (سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران)، یک پرونده کنسانتره‌سازی به ارزش یک میلیون تن را هم اجرایی خواهد کرد.
میزان اثرگذاری اخذ مالیات از فولادسازان کشور بر سودآوری آنها
مطابق بند (ث) تبصره (۶) قانون بودجه کشور، مجموع معافیت‌های مالیاتی در فولاد مبارکه اصفهان به سقف ۵۰۰ میلیارد تومان رسیده است. البته اعتراضاتی نیز در رابطه با این ماده قانون توسط مدیریت این شرکت انجام و در کمیسیون تلفیق مجلس و حوزه‌های تخصصی صنعتی مطرح شده است. اگر بخواهیم میزان اثرگذاری این قسم معافیت مالیاتی بر عملکرد فولاد مبارکه را ارزیابی کنیم از نظر ریالی اثر کاهنده این مالیات بر سود سال ۱۴۰۲ حدوداً ۶ تا ۷ هزار میلیارد تومان بوده است.
تأمین ورق فولاد برای صنعت خودرو
میزان فولاد خریداری‌شده توسط شرکت سایپا از فولاد مبارکه در سال گذشته حدود ۴۰۰ هزار تن بوده است. این شرکت برای سال جاری نیز رشد تولید خود را به این مجموعه اعلام کرده است. از طرفی این خودروسازی برای تأمین فولاد موردنیاز خود یک تغییر رویکرد به سمت استفاده از ورق‌های گالوانیزه داشته است. ورق‌های سرد مستقیماً توسط فولاد مبارکه تأمین میشود و ورق‌های گالوانیزه که تقاضای آن در صنعت خودروی کشور رشد زیادی داشته است از ظرفیت ۳۵۰ هزار تنی این مجموعه تأمین خواهند شد.
طرح‌های توسعه‌ای در صنعت فولاد
عملکرد فولاد مبارکه در باب طرح‌های توسعه بر اساس اتفاقاتی است که در صنایع پایین‌دستی رقم می‌خورد و در همین رابطه رویکرد این شرکت، رفتن به سمت محصولات با ارزش افزوده بالاتر است. «پروژه نورد گرم ۲» که سال آینده به بهره‌برداری خواهد رسید، «پروژه نورد سرد ۲ » که طراحی شده است، «توسعه‌های انجام‌شده در فولادسازی» و بحث «۳ خط گالوانیزه خودرویی» بر این مبنا است که فولاد مبارکه به سمت محصولات با ارزش‌افزوده بالاتر سوق داده شود و تمرکز بر تملیک شرکت توان‌آور هم در همین راستا است. علاوه بر این، از آنجاکه تقاضای خودروسازها هم به این سمت رفته است؛ در حال حاضر میزان تقاضای ورق گالوانیزه خودرویی معادل دو برابر میزان تقاضا در سال گذشته است.
مسئله تأمین فولاد برای پروژه‌های تأمین آب کشور
با توجه به الزاماتی که در زمینه عرضه تولیدات شرکت‌های فولادی وجود دارد فولاد مبارکه ملزم است کلاف گرم خود را در بورس کالا عرضه کند که اتفاقاً بخش بزرگی از ظرفیت این شرکت را شامل میشود. به همین دلیل، فقط مابه‌التفاوت توان تولید شرکت و میزان عرضه‌شده در بورس کالا است که می‌تواند در اختیار پروژه‌های ملی قرار بگیرد. این موضوع با توجه به تعدد پروژه‌های ملی (ازجمله بحث انتقال آب به مرکز کشور، همچنین پروژه‌های آب سیستان، خراسان و تهران)، بالا بودن حجمی که برای عرضه در بورس کالا الزام شده است و نیز محدودیت‌هایی که شرکت‌های فولادی در توان تولید دارند، مسائلی را به دنبال خواهد داشت.
جمع‌بندی
برخی از مهم‌ترین موضوعاتی که در بخش اول از نشست تحلیل صنعت در تالار شیشه‌ای ارائه و توضیح داده شدند عبارت‌اند از «معرفی صنعت فولاد و فرآیند تولید آن»، «سطح تولید و تجارت جهانی فولاد»، «عوامل اثرگذار بر تقاضای فولاد در ۲۰۲۴» و «پیش‌بینی تقاضای جهانی فولاد نهایی»(صنعت از نگاه تحلیلگران). بخش دوم این نشست هم به تبادل‌نظر پیرامون موضوعاتی از قبیل «صنعت فولاد و تفاوت نرخ ارز صادراتی و وارداتی»، «پیش‌بینی نرخ برق در صنعت فولاد»، «چالش تأمین مواد اولیه در صنعت فولاد»، «نرخ مالیات و میزان کاهش سود فولادسازان کشور در سال جاری»، نرخ ارز نیمایی و… اختصاص یافت (پرسش و پاسخ‌ها).
گفتنی است محورهای این نشست مواردی از قبیل «آخرین وضعیت صنعت فولاد در دنیا و چشم‌اندازهای پیش‌رو»، «بررسی صنعت فولاد در ایران و پیش‌بینی از آینده بازار»، «چالش‌ها و راهکارهای پیشرفت صنعت فولاد ایران»، «نگاهی بر عملکرد فولادسازان بازار سرمایه» و … بوده است.
