نوبلیست‌های مالـی
نوبلیست‌های مالی
ترجمه: دکتر سید محمد هاشمی‌نژاد
جایزه نوبل معتبرترین جایزه علمی است که به یک دانشمند تعلق می‌گیرد. جایزه نوبل در سال ۱۸۹۵، به وصیت کارخانه‌دار و شیمیدان سوئدی، آلفرد نوبل که بیشتر او را به دلیل ابداع دینامیت می‌شناسند، پایه‌گذاری شد. در سال ۱۹۰۱ میلادی، نخستین جوایز بنیاد نوبل اهدا شد. طبق وصیت وی، پنج جایزه به‌طور سالانه در رشته‌های فیزیک، شیمی، فیزیولوژی و پزشکی، ادبیات و صلح به افرادی تعلق می‌گیرد که بیشترین خدمت را به بشر کرده باشند. اولین جایزه صلح نوبل در سال ۱۹۰۱ توسط رئیس مجلس نروژ اهدا شد تا این که در سال ۱۹۰۴ کمیته نوبل نروژ تشکیل شد. پنج عضو این کمیته توسط پارلمان نروژ (استورتینگت) گمارده می‌شوند و انجام امور مقدماتی مربوط به داوری و نیز اهدای جایزه صلح نوبل بر عهده این کمیته است. اعضای این کمیته مستقل هستند و به قانون‌گذاران پاسخگو نمی‌باشند. اعضای دولت نروژ حق عضویت در این کمیته را ندارند.
ماهنامه بورس در هر شماره خود یکی از نوبلیست‌های اقتصادی که موضوع پژوهش آنها مرتبط با بازارهای مالی بوده را به مخاطبان گرامی معرفی کند. منبع این نوشته برگرفته از کتاب «برندگان جایزه نوبل اقتصاد» است.
موریس آله
Maurice Allais
سال دریافت جایزه: ۱۹۸۸
سال تولد: ۱۹۱۱
تابعیت: فرانسه
دانشگاه: Paris École Nationale Supérieur des Mines de
دریافت جایزه به پاس: پیشگامی در تفسیر تئوری بازارها و کاربرد صحیح منابع
تألیفات:
• در جستجوی نظم اقتصادی
• اقتصاد و سود
• اقتصاد محض و کارآمدی اجتماعی
• مقدمه ای بر احیای اقتصاد جهانی
• فراوانی یا بدبختی
روز ۳۱ مِی سال ۱۹۱۱ میلادی در پاریس، خانواده ای که یک مغازه کوچک پنیرفروشی داشتند، صاحب نوزادی پسر شدند که نام او را موریس گذاشتند. موریس در طبقه‌ای از جامعه آن دوران پاریس رشد کرد که به طبقه کارگری معروف بود. ماه اوت سال ۱۹۱۴ میلادی، پدر موریس به جنگ فراخوانده شد و یک سال بعد در ۲۶ مارس ۱۹۱۵ در حالی که به اسارت نیروهای آلمان درآمده بود، درگذشت. موریس در فقدان پدر زندگی سختی داشت؛ با این حال، هرگز مشکلات زندگی مانع از آن نشد که تحصیلات خود را کنار بگذارد. در سال ۱۹۲۸ دیپلم لاتین و علوم و یک سال بعد در دو رشته ریاضیات و فلسفه به دریافت مدرک کارشناسی نائل شد. او در تمام دوران تحصیل جزو دانشجویان ممتاز بود.
در سال ۱۹۳۱ میلادی به اصرار مادرش، وارد دانشگاه پلی‌تکنیک پاریس شد و در سال ۱۹۳۳ فارغ‌التحصیل شد؛ سپس به خدمت نظام وظیفه فراخوانده شد و پس از گذراندن دوره‌های لازم در مدرسه توپخانه ارتش، از سال ۱۹۳۶ به‌عنوان مهندس پلی‌تکنیک مشغول به‌کار شد. موریس در حالی که ۲۵ سال داشت، به‌عنوان مدیر شرکت معادن نانت منصوب شد. در همان سال، بار دیگر به ارتش فراخوانده و به جبهه ایتالیا اعزام شد و به او سِمت فرمانده توپخانه سنگین ارتش فرانسه در منطقه برایانکون محول شد. اما جنگ واقعی تنها دو هفته، از ۱۰ ژوئن سال ۱۹۴۰ که ایتالیا علیه فرانسه اعلام جنگ کرد تا ۲۵ ژوئن که آتش‌بس اعلام شد، طول کشید. با توقف جنگ، موریس به پاریس بازگشت و از سال ۱۹۴۳ مدیریت اداره آمار و اسناد معادن پاریس را عهده‌دار شد، اما کار و مشغله اداری باعث نشد که او تحقیق و مطالعه را فراموش کند.
وی در آوریل سال ۱۹۴۸ میلادی توانست نخستین آثار مهم خود را تحت عنوان «در جستجوی نظم اقتصادی» و «اقتصاد و سود» و سه اثر دیگر به نام های «اقتصاد محض و کارآمدی اجتماعی»، «مقدمه ای برای احیای اقتصاد جهانی» و «فراوانی یا بدبختی» و چندین مقاله مختلف به رشته تحریر درآورد. به گفته موریس، وی در این ایام تا ۸ ساعت به مطالعه و تحقیق مشغول بود و از همان سال ضمن کنار گذاشتن همه سمت های اداری و دولتی، تمام وقت خود را صرف تدریس در دانشگاه ها، تحقیق و نوشتن کتب مختلف نمود. موریس از سال ۱۹۴۴ استاد دانشگاه پاریس در رشته تجزیه و تحلیل اقتصادی و از سال ۱۹۴۶ مدیر مرکز تحقیقات علوم بود. وی از سال ۱۹۴۶ تا سال ۱۹۶۸ در مؤسسه علوم دانشگاه پاریس به تدریس و آموزش دانشجویان پرداخت.
دانشگاه ویرجینیای آمریکا به مدت یک سال، بورسیه ویژه ای به موریس اعطا کرد تا ضمن بازدید از این مرکز علمی، دانشجویان و اساتید دانشگاه ویرجینیا را از مطالعات و تحقیقات خود مطلع سازد. موریس از سال ۱۹۶۰ تا سال ۱۹۶۶ به تدریس در مؤسسه مطالعات بین‌المللی ژنو پرداخت، همچنین از سال ۱۹۶۰ تا سال ۱۹۸۵ عضو هیئت علمی دانشگاه پاریس بود. از افتخارات علمی و تحقیقاتی موریس می‌توان به دریافت ۱۴ نشان علمی طی سال‌های ۱۹۸۶-۱۹۳۳ میلادی اشاره کرد که مهم‌ترین این جوایز، نشان طلای مرکز ملی تحقیقات علوم فرانسه (بالاترین نشان رشته علوم فرانسه) است. موریس تنها اقتصاددانی است که تاکنون این نشان ویژه را دریافت کرده است و در سال ۱۹۸۸ میلادی به‌خاطر مطالعات و تحقیقات در زمینه «تئوری بازارها و کاربرد صحیح منابع»، جایزه نوبل در اقتصاد را از آن خود کرد.
