مریم نبی‌پور
عضو هیئت تحریریه
ماهنامه «بورس» برگزار کرد
پنجمین نشست «تحلیل صنعت در تالار شیشه‌ای»
بررسی صنعت آروماتیک
ماهنامه «بورس» با همکاری معاونت ناشران و امور اعضای بورس تهران، نشست «تحلیل صنعت در تالار شیشه‌ای» را باری‌دیگر در محل ساختمان بورس تهران برگزار کرد. تحلیل صنعت «آروماتیک» پنجمین جلسه از سری نشست‌های تحلیلی‌ای است که این ماهنامه با حضور مدیران ارشد شرکت‌های هر صنعت و تحلیلگران فعال در آن حوزه، برگزار می‌کند. تاکنون نشست‌های تحلیل صنایع دارو، مس، حمل و نقل دریایی و فولاد در تالار شیشه‌ای برگزار شده است.
در نشست‌های تحلیل صنعت مس در تالار شیشه‌ای، تعدادی از مدیران ارشد شرکت‌های پتروشیمی نوری و بوعلی سینا، همچنین تحلیلگران فعال در حوزه صنعت آروماتیک از شرکت‌های گروه مالی فارابی، کارگزاری بانک صنعت و معدن، تأمین سرمایه تمدن، گروه مالی آگاه، تأمین سرمایه نوین، سبدگردان کاریزما و… حاضر شدند.
در بخش اول با عنوان «صنعت از نگاه تحلیلگران»، تحلیلی جامع توسط نماینده گروه مالی فارابی که از نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه است ارائه شد. بخش دوم با عنوان «پرسش و پاسخ‌ها» هم مشابه سایر نشست‌ها، در قالب گزیده‌ای از مهم‌ترین موارد موردبحث، به تبادل‌نظر و پرسش‌و‌پاسخ میان مدعوین و تحلیلگران در باب موارد مطرح‌شده در خلال تحلیل اختصاص یافت.
آنچه در ادامه می‌خوانید، به ترتیب گزیده‌ای از موضوعات مطرح‌شده در بخش‌های اول و دوم این نشست است.
بخش اول: صنعت از نگاه تحلیلگران
در بخش اول از نشست تحلیل صنعت در تالار شیشه‌ای با عنوان «صنعت از نگاه تحلیلگران»، به تحلیل و بررسی صنعت پتروشیمی و به‌طور خاص آروماتیک‌ها به‌عنوان یکی از شاخه‌های اصلی صنعت پتروشیمی پرداخته شد. «معرفی و تاریخچه صنعت پتروشیمی در ایران»، «میزان تولید و تجارت صنعت پتروشیمی در ایران»، «سهم صنعت پتروشیمی از تجارت غیرنفتی ایران»، «بررسی صنعت آروماتیک در جهان و پیش‌بینی وضعیت عرضه و تقاضا در سال‌های پیش رو»، «تحلیل و بررسی محصولات زنجیره آروماتیک‌ها و پیش‌بینی وضعیت عرضه و تقاضای محصولات زنجیره در سال‌های آینده»، مهم‌ترین مباحثی است که توسط سینا فرزین، کارشناس ارشد واحد تحلیل گروه مالی فارابی ارائه شد. در این تحلیل به «صنعت آروماتیک در ایران و بازار سرمایه» نیز پرداختند. مشروح این موارد در ادامه مطرح خواهد شد.
معرفی صنعت پتروشیمی
واژه «پتروشیمی» از دو کلمه پترول و شیمی ترکیب شده و معنی لغوی آن مواد شیمیایی حاصله از نفت است. این واژه برای اولین‌بار در سال ۱۹۴۲ میلادی توسط عده‌ای از سازندگان مواد شیمیایی، به کار برده شد. به‌طورکلی مواد پتروشیمی آن گروه از محصولات شیمیایی هستند که از طریق تغییر شکل یافتن یا فعل و انفعالات قسمتی از هیدروکربورهای نفت یا گاز طبیعی با سایر مواد تهیه می‌شوند.
تقسیم‌بندی محصولات صنعت پتروشیمی
محصولات صنعت پتروشیمی را می‌توان بر اساس معیار‌های مختلف به دسته‌های متنوعی تقسیم کرد. این محصولات بر اساس نوع محصول تولیدشده به محصولات پایه، میانی و نهایی تبدیل می‌شوند.
محصولات پایه: این محصولات، پایه و اساس محصولات متعدد دیگر پتروشیمی را تشکیل می‌دهد؛ مانند اتیلن، پروپیلن، متانول، آمونیاک، گوگرد، زایلن‌ها و …؛
محصولات میانی: از محصولات پایه تولید شده و مواد اولیه واحدهای تولیدکننده محصولات نهایی را تشکیل می‌دهند؛ مانند پلی‌اتیلن، پلی‌پروپیلن، پلی کلروروینیل (پی‌وی‌سی)، ملامین و…؛
محصولات نهایی: این محصولات برای ساختن لوازم و وسایل مورداستفاده صنایع تکمیلی و مصرف‌کننده نهایی استفاده می‌شوند؛ مانند الیاف مصنوعی، اشیای، لاستیک‌ها، کودهای شیمیایی، شوینده‌ها، رزین‌ها و … .
محصولات صنعت پتروشیمی بر اساس حامل‌های هیدروکربوری به‌عنوان سوخت نیز در دو دسته سوخت مایع و سوخت گاز تقسیم‌بندی می‌شوند.
این محصولات همچنین بر اساس حامل‌های هیدروکربوری به‌عنوان خوراک، در سه دسته فرآورده‌های نفتی (نفتا، برش‌های حاصل از پالایش نفت خام و …)؛ گاز (اتان، متان، پروپان و …) و میعانات گازی قرار می‌گیرند.
محصولات صنعت پتروشیمی بر اساس ساختار شیمیایی نیز در سه دسته الفین‌ها، آروماتیک‌ها و گازسنتز جا دارند:
الفین‌ها: اتیلن، پروپیلن، بوتادین و …؛
آروماتیک‌ها: بنزن، تولوئن و زایلن‌ها؛
گاز سنتز: آمونیاک و متانول.
تولید و مصرف محصولات پتروشیمی در جهان
ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی در جهان در سال ۲۰۲۳ حدود ۲٫۶ میلیارد تن و ارزش محصولات تولیدی این صنعت نیز حدود ۶۵۰ میلیارد دلار بوده است. قاره آسیا با سهم بیش از ۵۰ درصدی بزرگ‌ترین تولیدکننده و مصرف‌کننده این صنعت در جهان محسوب می‌شود. بر اساس سهم هرکدام از محصولات پایه در تولید صنعت پتروشیمی در جهان، اتیلن (۳۲ درصد)، پروپیلن (۲۲درصد)، متانول (۱۶درصد)، زایلن‌ها (۱۳درصد) و… بیشترین تولیدات این صنعت را در اختیار دارند.
تولید و صادرات محصولات پتروشیمی در کشور
در ایران ظرفیت اسمی تولید محصولات پتروشیمی از ۵۵ میلیون تن در سال ۱۳۹۰ به ۹۴ میلیون تن در سال ۱۴۰۲ و تولید محصولات این صنعت نیز از ۴۳ میلیون تن در سال ۱۳۹۰ به ۷۴ میلیون تن در سال ۱۴۰۲ رسیده است. ضریب بهره‌وری این صنعت در ایران در ۱۰ سال اخیر در محدوده ۷۵ تا ۸۰ درصد بوده است.
میزان تولید محصول نهایی قابل‌فروش در صنعت پتروشیمی در ایران در سال ۱۴۰۲ حدود ۴۲ میلیون تن بوده که معادل ۲۹ میلیون تن از آن به خارج از کشور صادر شده و ۱۳ میلیون تن نیز در داخل کشور مصرف شده است؛ می‌توان نتیجه گرفت که صنعت پتروشیمی در ایران کاملاً صادرات‌محور بوده و در داخل کشور عرضه بیشتر از تقاضا است.
نقش مهم صنعت پتروشیمی در اقتصاد ایران
در سه سال اخیر به‌طور متوسط سالانه ۲۹ میلیون تن محصولات پتروشیمی به سایر کشورها صادر شده و ارزش صادرات طی سال‌های ۱۴۰۰، ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ به ترتیب ۱۵، ۱۶ و ۱۹ میلیارد دلار بوده است. دلیل اختلاف ارزش صادرات «نوسانات نفت برنت» و «تغییر در سبد محصولات صادراتی» است. ارزش کل صادرات غیرنفتی ایران در سال‌های ۱۴۰۰، ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ به ترتیب ۴۸، ۵۴ و ۵۰ میلیارد دلار بوده است که در سال ۱۴۰۲ سهم صنعت پتروشیمی از مقدار وزنی و ارزش صادرات غیرنفتی به ترتیب به ۲۱ و ۳۹ درصد رسیده است. سهم حدود ۴۰ درصدی این صنعت از صادرات غیرنفتی ایران نشان از اهمیت ویژه این صنعت در اقتصاد ایران دارد.
معرفی آروماتیک‌ها
مواد موجود در طبیعت از نظر شیمی‌دا‌ن‌ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند؛ دسته اول، مواد معدنی است که عناصر آشنا و ملموسی همچون آب، خاک و … را شامل می‌شود و دسته دوم، مواد آلی هستند که کربن جزء اصلی تشکیل‌دهنده آنها است. مواد آلی خود نیز در دو گروه طبقه‌بندی می‌شوند؛ یک گروه مواد آلی خطی یا پارافینی می‌باشند که در آنها عناصر کربن به‌صورت خطی با هم پیوند خورده‌اند و گروه دوم مواد آلی حلقوی یا آروماتیک هستند که در آنها عناصر کربن به‌صورت حلقوی پیوند خورده‌اند و به آروماتیک‌ها مشهور گشته‌اند. آروماتیک به زبان یونانی به معنای بودار و خوشبو است و ازآنجاکه ترکیبات آلی حلقوی دارای بویی فرّار هستند به این گروه از مواد نیز لقب آروماتیک داده‌اند. آروماتیک‌ها، ترکیبات حلقوی هیدروکربنی می‌باشند که در ساختار خود دارای حلقه‌هایی با ۶ اتم کربن هستند. ترکیبات آروماتیک خصوصاً بنزن، تولوئن و زایلن‌ها که به‌اختصار به این سه ترکیب BTX گفته می‌شود خوراک اصلی تولید تعداد بسیاری از مواد واسطه صنعت پتروشیمی می‌باشند که آنها نیز در ادامه زنجیره ارزش خود در تولید الیاف مصنوعی، لاستیک‌ها، رزین، مواد منفجره، آفت‌کش‌ها، مواد شوینده و بسیاری دیگر از مواد پایین‌دستی نقش دارند.
آروماتیک یکی از شاخه‌های اصلی صنعت پتروشیمی است که حدود ۳۰ درصد تولید کل محصولات پتروشیمی را شامل می‌شود.
بنزن (Benzene):
بنزن یک ترکیب شیمیایی ارگانیک با فرمول C6H6 است که به‌عنوان یک هیدروکربن معطر طبقه‌بندی می‌شود. این ترکیب شیمیاییِ ارگانیک، یک مایع بی‌رنگ، سمی، سرطان‌زا، قابل اشتعال با بوی شیرین است که سرعت تبخیر بالایی دارد. جهت تشخیص وجود بنزن در یک ترکیب، از رنگ شعله ترکیب به هنگام سوختن نیز استفاده می‌کنند؛ به این صورت که ترکیبات حاوی بنزن با شعله‌ای به رنگ زرد می‌سوزند و تشخیص وجود این ماده در داخل ترکیب را میسر می‌سازند. البته سوختن ترکیبات حاوی بنزن با فرآورده مضر دوده نیز همراه است.
افزودن بنزن به بنزین، عدد اکتان بنزین را افزایش و احتمال کوبش موتور را کاهش می‌دهد. به همین دلیل تا دهه ۱۹۵۰ بیشتر بنزین‌ها چندین درصد بنزن داشتند اما پس‌ازآن تترا اتیل سرب رایج‌تر از بنزن شد. منسوخ‌شدن بنزین‌های سرب‌دار باعث بازگشت بنزن به بنزین‌های برخی کشورها شده است؛ اما با توجه به اثرات منفی این ماده بر سلامتی، مقررات سفت و سختی در مورد میزان بنزن موجود در بنزین وضع شده است که معمولاً میزان آن را به کمتر از یک درصد محدود کرده است.
مهم‌ترین کاربرد بنزن در تولید استایرن، مواد اولیه لاستیک‌ها، تولید LAB و مواد اولیه شوینده‌ها است. از بنزن به‌عنوان ماده اولیه برای تولید مواد شیمیایی دیگر استفاده می‌شود، حدود ۵۲ درصد بنزن تبدیل به اتیل بنزن می‌شود که ماده اصلی تولید استایرن است و از استایرن نیز در تولید لاستیک‌ها و پلی‌استایرن استفاده می‌شود، پس از اتیل بنزن حدود ۲۱ درصد بنزن تبدیل به کومن شده که ماده اولیه تولید استون و فنول است. از فنول برای تولید مواد ضدعفونی کننده، مواد دارویی مانند آسپرین، تولید محلول‌های عکاسی و … استفاده می‌شود؛ سایر مشتقات بنزن نیز سیکلو هگزان، الکیل بنزن، نیترو بنزن و… هستند.
ظرفیت تولید بنزن در جهان در سال ۲۰۲۳ حدود ۷۹ میلیون تن و تولید و مصرف آن حدود ۵۶ میلیون تن بوده است که نشان می‌دهد ضریب فعالیت این محصول در جهان حدود ۷۰ درصد می‌باشد. قاره آسیا و کشور چین بزرگ‌ترین تولیدکننده و مصرف‌کننده این محصول است. پس از شمال شرق آسیا، آمریکای شمالی، اروپای غربی، جنوب شرق آسیا و خاورمیانه بیشترین تولید بنزن در جهان را در اختیار دارند.
در سال ۲۰۲۳ حدود ۱۰ درصد بنزن تولیدی در جهان صرف تجارت خارجی شده است. شمال شرق آسیا، آمریکای شمالی و اروپای غربی بزرگ‌ترین واردکنندگان و شمال شرق آسیا، جنوب شرق آسیا و شبه‌جزیره هند بزرگ‌ترین صادرکنندگان این محصول هستند.
در خاورمیانه ظرفیت تولید در سال ۲۰۲۳ حدود ۵٫۲ میلیون تن و تولید واقعی حدود ۳٫۵ میلیون تن بوده است. عربستان و ایران به ترتیب با سهم ۶۱ و ۱۸ درصدی بزرگ‌ترین تولیدکنندگان بنزن هستند. در ایران چهار شرکت پتروشیمی نوری، بندر امام، بوعلی سینا و اصفهان (با ظرفیت تولید جمعاً ۷۵۳ هزار تن) تولیدکنندگان این محصول می‌باشند و درمجموع در سال ۱۴۰۲ حدوداً ۷۱۰ هزار تن بنزن در ایران تولید شده است.
پارازایلن (P-Xylene):
پارازایلن که به‌اختصار PX نامیده می‌شود یک هیدروکربن آروماتیک با فرمول شیمیایی C8H10 است و دارای یک حلقه بنزنی بوده که دو گروه متیل در طرفین مخالف آن قرار گرفته‌اند و معمولاً با رفورمینگ کاتالیزوری یا کراکینگ بنزین سنگین تولید می‌شود. این ماده مایعی شفاف با بوی شیرین و بخارات تحریک‌کننده است که چگالی آن کمتر از آب بوده و در آب نامحلول است. این ماده سمی، در دمای اتاق قابل اشتعال بوده و به‌طور طبیعی در بنزین و زغال‌سنگ وجود دارد.
حدود ۹۸ درصد پارازایلن در تولید پلی‌استر مورداستفاده قرار می‌گیرد؛ از پارازایلن به‌طور گسترده‌ای به‌عنوان ماده اولیه برای تولید سایر مواد شیمیایی صنعتی، به‌ویژه اسید ترفتالیک (PTA)، اسید ترفتالیک خالص و دی متیل ترفتالات (DMT) استفاده می‌شود. این سه ماده در ساخت پلی‌استرهای پلی‌اتیلن ترفتالات (PET) که ماده اصلی تولید بطری‌های پلاستیکی است، استفاده می‌شود.
ظرفیت تولید پارازایلن در جهان در سال ۲۰۲۳ حدود ۶۸ میلیون تن و تولید و مصرف آن حدود ۵۴ میلیون تن بوده است که نشان می‌دهد ضریب فعالیت این محصول در جهان حدود ۷۵ درصد می‌باشد. قاره آسیا و کشور چین بزرگ‌ترین تولیدکننده و مصرف‌کننده این محصول محسوب می‌شود. پس از شمال شرق آسیا، جنوب شرق آسیا، شبه‌جزیره هند و خاورمیانه بیشترین تولید پارازایلن در جهان را در اختیار دارند.
در سال ۲۰۲۳ حدود ۳۰ درصد پارازایلن تولیدی در جهان، صرف تجارت خارجی شده و شمال شرق آسیا و کشور چین بزرگ‌ترین واردکننده و صادرکننده این محصول است.
در خاورمیانه ظرفیت تولید در سال ۲۰۲۳ حدود ۵٫۹ میلیون تن و تولید واقعی حدود ۴٫۹ میلیون تن بوده است. عربستان و ایران به ترتیب با سهم ۴۸ و ۲۱ درصدی بزرگ‌ترین تولیدکنندگان پارازایلن می‌باشند. در ایران چهار شرکت پتروشیمی نوری، بندر امام، بوعلی سینا و اصفهان (با ظرفیت تولید جمعاً ۱۳۷۴ هزار تن) تولیدکنندگان این محصول هستند و درمجموع در سال ۱۴۰۲ حدوداً ۴۶۶ هزار تن پارازایلن در ایران تولید شده است.
ارتوزایلن (O-Xylene):
ارتوزایلن که به‌اختصار OX نامیده می‌شود یک هیدروکربن آروماتیک با فرمول شیمیایی C8H10 است که دارای یک حلقه بنزن و دو گروه متیل متصل به آن می‌باشد. دو گروه متیل کنار هم بر روی حلقه بنزن قرار می‌گیرند. ارتوزایلن ایزومری از زایلن‌ها بوده و ماده‌ای اشتعال‌پذیر و سمی است.
بیشترین کاربرد ارتوزایلن در تولید انیدرید فتالیک (PA)، سموم آفت‌کش، داروها و … است. همچنین کاربرد دیگر ارتوزایلن به‌عنوان افزودنی در سوخت هواپیما و سوخت جت می‌باشد.
ظرفیت تولید ارتوزایلن در جهان در سال ۲۰۲۳ حدود ۸ میلیون تن و تولید و مصرف آن حدود ۵ میلیون تن بوده است که نشان می‌دهد ضریب فعالیت این محصول در جهان حدود ۶۳ درصد می‌باشد. قاره آسیا و کشور چین بزرگ‌ترین تولیدکننده و مصرف‌کننده این محصول به شمار می‌آید.
در ایران سه شرکت پتروشیمی نوری، بوعلی سینا و اصفهان (با ظرفیت تولید جمعاً ۱۲۰ هزار تن) تولیدکنندگان این محصول می‌باشند و درمجموع در سال ۱۴۰۲ حدوداً ۶۳ هزار تن ارتوزایلن در ایران تولید شده است.
تولوئن (Toluene):
تولوئن یک هیدروکربن آروماتیک است که بیشتر از نفت تولید شده و به‌عنوان حلال در بسیاری از صنایع استفاده می‌شود. تولوئن یک مایع شفاف و بی‌رنگ با بوی شیرین و فرمول شیمیایی C7H8 است که به نام‌های تولوئول، فنیل متان یا آنیسن نیز شناخته می‌شود؛ این ترکیب به‌طور طبیعی در روغن خام درخت تولو یافت شود و در صنایع شیمیایی طی فرآیند تولید بنزین و سایر سوخت‌ها از نفت خام و در حین تولید کک از زغال سنگ تولید می‌شود.
تولوئن کاربردهای تجاری و صنعتی بی‌شماری دارد و در رنگ‌ها، لاک‌ها، رقیق‌کننده‌ها و چسب‌ها، در فرآیندهای چاپ، برنزه کردن چرم و … مورداستفاده قرار می‌گیرد. این ترکیب شیمیایی همچنین برای تقویت اکتان در سوخت‌های بنزینی مورداستفاده در موتورهای احتراق داخلی و تولید بنزین همراه با دیگر ترکیبات شیمیایی مانند بنزن و زایلن به‌کار می‌رود.
به‌طور میانگین سالانه بین ۳۰ تا ۳۵ میلیون تن تولوئن تولید و مصرف می‌شود که بزرگ‌ترین تولیدکننده و مصرف‌کننده این محصول چین است. هند، آمریکا و سنگاپور نیز بیشترین واردات این محصول را دارند.
در ایران دو شرکت پتروشیمی اصفهان و تبریز (با ظرفیت تولید جمعاً ۷۵٫۵ هزار تن) تولیدکنندگان این محصول هستند. درمجموع در سال ۱۴۰۲ حدوداً ۷۶ هزار تن تولوئن در ایران تولید شده است.
همبستگی قیمتی آروماتیک‌ها با نفت
ازآنجاکه مواد اولیه محصولات آروماتیک از مشتقات نفت و میعانات گازی هستند، نرخ جهانی آروماتیک‌ها همبستگی بالایی با نرخ جهانی نفت خام دارد و با نوسانات نفت خام نرخ جهانی آروماتیک‌ها نیز تغییر می‌کند. بر اساس نرخ‌های جهانی سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۲، همبستگی نفت خام با میعانات گازی ۹۹درصد، با نفتا ۹۳درصد، با بنزن ۹۴درصد، با پارازایلن ۹۷درصد و با ارتوزایلن ۹۱درصد است. در ایران عمده خوراک واحدهای تولیدی آروماتیک نفتا و میعانات گازی است.
بخش دوم: پرسش و پاسخ‌ها
به نظر می‌رسد موضوع وجود ابهام در میزان تخفیف وزارت نفت کشور به شرکت‌های صنعت آروماتیک در تأمین خوراک مهم‌ترین مسئله‌ای است که تحلیلگران فعال در این حوزه را سردرگم کرده است. در ادامه جزییات این بحث، همچنین موضوع تغییر احتمالی نرخ ریفرمیت در صنعت آروماتیک کشور آورده شده است.
عدم شفافیت نرخ تأمین خوراک برای صنعت پتروشیمی
یک ابهام بزرگ در صنعت آروماتیک مربوط به میزان تخفیفی است که وزارت نفت کشور روی نرخ خوراک به شرکت‌ها می‌دهد. به دلیل اینکه خوراک این صنعت، بخش عمده‌ای از بهای تمام‌شده در صورت‌های مالی شرکت‌ها را شامل می‌شود، همچنین به‌واسطه بالا بودن میزان مصرف خوراک در پتروشیمی‌های نوری و بوعلی سینا، اعمال تغییراتی اگرچه اندک در نرخ خوراک، می‌تواند سود شرکت‌ها را به میزانی قابل‌توجه تغییر دهد، درواقع، به‌ازای یک درصد تغییر در نرخ خوراک، میزان سود شرکت‌های این صنعت معادل حدود ۴ تا ۵ درصد تغییر خواهد کرد. گفتنی است میزان تخفیف نرخ خوراک آروماتیک‌ها از سمت وزارت نفت کشور ابلاغ می‌شود که در چند سال گذشته نوسان زیادی داشته است.
به گفته مدیران شرکت‌های پتروشیمی نوری و بوعلی، روند تخفیف نرخ خوراک در سال ۱۴۰۳ مشابه سال قبل بوده و تغییر قابل‌ملاحظه‌ای نداشته، اما نرخ دقیق خوراک هنوز به آنها ابلاغ نشده است.
لازم به ذکر است خوراک پتروشیمی نوری میعانات گازی بوده که از میادین پارس جنوبی تأمین می‌شود و خوراک پتروشیمی بوعلی سینا، نفتا و میعانات گازی است که میعانات گازی با کشتی از پارس جنوبی و نفتا از مناطق نفت‌خیز جنوب تأمین می‌شود.
احتمال تغییر در فرمول نرخ ریفرمیت
وزارت نفت کشور، شرکت‌های آروماتیک‌ساز را مکلف کرده است که ریفرمیت تولیدی خود را به دولت بفروشند تا با انجام چند عملیات روی این محصول، جهت تولید بنزین از آن استفاده شود. بر اساس آنچه در این نشست تبادل شد، تولید و فروش انبوه این محصول برای فروش به دولت توسط شرکت‌های پتروشیمی نوری و بوعلی از نیمه دوم سال ۱۴۰۱ آغاز شده است. در این رابطه، وزارت نفت کشور ابتدا به دلیل رشد جهانی قیمت نفت، فرمولی ثابت با حاشیه سود بالا برای این محصول به نوری و بوعلی ارائه داده بود اما با کاهش التهابات جهانی و افت قیمت جهانی نفت در سال ۱۴۰۲ به دنبال آن، وزارت نفت در اواخر سال ۱۴۰۲ در ابلاغیه‌ای یک فرمول جدید برای ریفرمیت اعلام کرد که به افت شدید درآمد دو شرکت نوری و بوعلی منتج شده است، به‌طوری‌که حاشیه سود فروش این محصول با احتساب فرمول جدید ریفرمیت و با در نظر گرفتن نرخ‌های کنونی نفتا و نفت خام، بسیار ناچیز شده و می‌توان گفت تولید این محصول دیگر برای شرکت‌های پتروشیمی نوری و بوعلی، صرفه اقتصادی ندارد.
شنیده‌ها حاکی از این است که بعدازآنکه مدیران دو شرکت نوری و بوعلی به فرمول جدیدی که برای ریفرمیت از سمت وزارت نفت کشور ابلاغ شده، معترض شده‌اند، وزارت نفت قول اصلاح این فرمول را برای کل سال ۱۴۰۳ داده است.
با توجه به اثر بااهمیت نرخ فروش ریفرمیت بر میزان درآمد و سطح سودآوری این دو شرکت، باید منتظر بمانیم و ببینیم که در وهله اول، خبر اصلاح فرمول ریفرمیت چقدر صحت دارد؟ همچنین در ادامه باید دید در صورت تحقق این وعده، این تغییر درآمد، فروش این شرکت‌ها را چند درصد تحت تأثیر قرار خواهد داد؟
نتیجه‌گیری
در این نوبت از سری نشست‌های تحلیل صنعت در تالار شیشه‌ای، بخش اول یعنی «صنعت از نگاه تحلیلگران» مشابه سایر نشست‌ها به تحلیل صنعت موردنظر اختصاص داشت. در همین خصوص مواردی چون معرفی و تقسیم‌بندی محصولات صنعت پتروشیمی، میزان تولید و مصرف محصولات صنعت پتروشیمی در ایران و جهان، نقش صنعت پتروشیمی در کشور، معرفی آروماتیک‌ها و… توسط تحلیلگران مطرح و موردبررسی قرار گرفت. بخش دوم از نشست با عنوان «پرسش‌و‌پاسخ‌ها» نیز، به گفتگو میان برخی مدیران ارشد در صنعت آروماتیک و تحلیلگران دعوت‌شده از نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه اختصاص یافت.
خاطرنشان می‌شود محورهای پیشنهادی برای این نشست شامل موارد مهمی ازجمله «آخرین وضعیت صنعت پتروشیمی در جهان»، «بررسی صنعت آروماتیک در جهان»، «بررسی وضعیت عرضه و تقاضا برای انواع محصولات آروماتیکی»، «تحلیل و بررسی صنعت پتروشیمی و شاخه آروماتیک در ایران»، «نگاهی به صنعت پتروشیمی در بازار سرمایه»، «تحلیل بنیادی و پیش‌بینی سودآوری نماد‌های نوری (شرکت پتروشیمی نوری) و بوعلی (شرکت پتروشیمی بوعلی سینا)» بوده است.
