تسهیل پذیرش شرکت‌های مرتبط با اقتصاد دیجیتال رونق بازار سرمایه را به دنبال خواهد داشت
معاون ناشران و پذیرش بورس تهران در گفتگو با ماهنامه «بورس» عنوان کرد
تسهیل پذیرش شرکت‌های مرتبط با اقتصاد دیجیتال رونق بازار سرمایه را به دنبال خواهد داشت
در این قسمت از سری گفت‌وگوهای ماهنامه «بورس» با محوریت آشنایی با مدیران بازار سرمایه، در خدمت آقای محمدامین قهرمانی معاون ناشران و پذیرش بورس تهران هستیم.
معاون ناشران و پذیرش بورس تهران که حدوداً ۱۵ سال است در بازار سرمایه فعالیت دارد بر این باور است که پذیرش شرکت‌های مرتبط با اقتصاد دیجیتال برای بازار سرمایه از اهمیت بالایی برخوردار است. قهرمانی اضافه می‌کند: در دنیا شرکت‌هایی که در این حوزه‌ها فعالیت دارند و سهامشان مورد معامله قرار می‌گیرد بعضاً شرکت‌های بزرگ، قوی و دارای سرمایه زیادی هستند. وی در همین خصوص بر لزوم تمرکز بر انجام اقداماتی که باعث سهولت پذیرش این شرکت‌ها در بورس تهران شود تاکید می‌کند.
قهرمانی خاطر نشان می‌کند: بازار سرمایه فقط به‌عنوان «بازار ثانویه» یا بازار دادوستدی نقش آفرینی نمی‌کند و یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های بازار سرمایه در تمام دنیا، کمک به تأمین مالی برای بنگاه‌های اقتصادی به طرق متنوع (ابزارها و روش‌های مختلف) است که اصطلاحاً «بازار اولیه» نیز نامیده می‌‌شوند.
معاون ناشران و پذیرش بورس تهران در آخر بر موضوع «حاکمیت شرکتی» تأکید کرده و به شرکت‌های ناشر بورس تهران توصیه می‌کند که مطابق قوانین حاکمیت شرکتی رفتار کنند.
مشروح این گفت‌وگوی خواندنی در ادامه مطرح می‌شود.
جناب آقای قهرمانی برای اینکه خوانندگان ماهنامه بیشتر با شما آشنا شوند لطفاً از مسیر تحصیلی و شغلی‌تان از ابتدا تاکنون برایمان بگویید و بفرمایید که اکنون در کجا و با کدام سمت مشغول هستید؟
دیپلم بنده رشته ریاضی فیزیک می‌باشد و در دانشگاه فردوسی مشهد در مقطع کارشناسی (لیسانس) در رشته مدیریت بازرگانی فارغ‌التحصیل شدم، سپس در رشته مدیریت مالی دانشگاه شهید بهشتی قبول شدم و مدرک کارشناسی ارشد را اخذ کردم. بنده از سال ۱۳۸۹ با عنوان معامله‌گر در شرکت کارگزاری سهام‌گستران شرق وارد حوزه بازار سرمایه شدم و شروع به کار کردم.
بعد از یک سال کار در آن کارگزاری به کارگزاری صبا تأمین رفتم که در آنجا هم ابتدا با عنوان معامله‌گر مشغول به کار و سپس با عنوان مدیر معاملات به فعالیت خود ادامه دادم. سپس وارد حوزه سرمایه‌گذاری و تحلیل شده و با عنوان مدیر در حوزه صندوق‌های سرمایه‌گذاری، سبدگردانی و تحلیل و پذیرش شرکت‌ها در کارگزاری صبا تأمین انجام وظیفه می‌کردم(درمجموع مدیریت دارایی‌های کارگزاری با بنده بود). بعد از گذشت مدتی به‌عنوان عضو موظف هیئت مدیره و مدیر دارایی‌های کارگزاری صبا تأمین منصوب و پس از حدود ۳ سال، در خرداد ۱۳۹۸ با این سمت از کارگزاری صبا تأمین استعفا داده و به‌عنوان عضو موظف هیئت مدیره و معاون عملیات بازار در شرکت کارگزاری امین آوید مشغول به کار شدم. در اواسط شهریور همان سال (۱۳۹۸) با عنوان مدیر پذیرش در شرکت بورس تهران شروع به کار کردم و از مهرماه ۱۴۰۰ تا هم‌اکنون هم با عنوان معاون پذیرش و ناشران در بورس تهران انجام وظیفه می‌کنم.
خوشحال می‌شویم راجع‌به چارت معاونت ناشران و پذیرش بورس تهران توضیحی مختصر بدهید، همچنین بفرمایید مهم‌ترین وظایف این معاونت کدام‌اند؟ذیل این معاونت، ۳ بخش با عنوان‌های مدیریت پذیرش، مدیریت امور ناشران و اداره هماهنگی تالارهای منطقه‌ای وجود دارد.
این معاونت ۲ وظیفه مهم دارد که هر دو آنها ماهیت کسب‌وکاری دارند، نخست پذیرش انواع اوراق بهادار (پذیرش سهام شرکت‌ها، پذیرش صندوق‌ها سرمایه‌گذاری ETF و پذیرش اوراق بدهی) می‌باشد و فعالیت مهم بعدی نیز نظارت بر شرکت‌های ناشر پذیرفته‌شده در بورس تهران مطابق ماده ۷ الی ماده ۱۲ دستورالعمل افشای اطلاعات، است که مهم‌ترین بخش آن نظارت بر افشای به‌موقع اطلاعات این شرکت‌ها می‌باشد.
البته این معاونت اقداماتی ازجمله مدیریت تالارهای منطقه‌ای شرکت بورس تهران را نیز انجام می‌دهد. در حوزه تالارها و دفاتر منطقه‌ای به دنبال پررنگ کردن نقش تالارها در حوزه تأمین مالی و همچنین پذیرش شرکت‌ها در سراسر ایران هستیم و سعی هم داریم طوری برنامه‌ریزی صورت گیرد که وظیفه اصلی تمام تالارهای منطقه‌ای همین موضوع (به‌عنوان دبیرخانه‌های تأمین مالی فعالیت داشته باشند) شود. که به لطف خدا این موضوع در حال انجام است. در این زمینه سفرهای متعددی به استان‌هایی از قبیل کرمانشاه، خراسان رضوی، مازندران، آذربایجان شرقی و … شده که دستاوردهای خوبی نیز به دنبال داشته است. برای مثال ایجاد بازار «سرمایه‌گذاری حرفه‌ای» و درج و پذیره‌نویسی اولین شرکت پروژه (شرکت گسترش سوخت سبز زاگرس) در مهرماه سال ۱۴۰۲از دستاوردهای این رویکرد جدید در بورس تهران بوده است.
شما اشاره به بازار سرمایه‌گذاری حرفه‌ای کردید، با توجه به نوپا بودن این بازار مایل هستیم اطلاعات بیشتری از بازار سرمایه‌گذاری حرفه‌ای بدانیم. لطفاً در صورت امکان بیشتر توضیح دهید.
بله حتماً؛ باید خدمتتان عرض کنم موضوعی که همیشه مطرح می‌باشد، این است که نقش بازار سرمایه فقط به‌عنوان بازار ثانویه یا بازار دادوستدی نیست و یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های بازار سرمایه در تمام دنیا، کمک به تأمین مالی برای بنگاه‌های اقتصادی به طرق مختلف (ابزارها و روش‌های مختلف) می‌باشد، که اصطلاحاً بازار اولیه نیز نامیده می‌‌شوند. با توجه به سفرهای استانی که داشتیم به این نتیجه رسیدیم که خیلی از بنگاه‌های اقتصادی نیاز به تأمین مالی دارند پس تصمیم گرفتیم از ظرفیت دستورالعمل نحوه عرضه عمومی سهام شرکت پروژه که مصوب هیئت مدیره محترم سازمان بورس و اوراق بهادار می‌باشد و در آبان‌ماه سال ۱۴۰۱ مورد بازنگری قرار گرفته است، استفاده کنیم. با توجه به قوانین موجود، امکان تأمین مالی پروژه‌ها در قالب شرکت پروژه وجود نداشت چون سهام شرکت‌هایی در بورس تهران قابل‌پذیرش می‌باشند که حتماً به بهره‌برداری رسیده باشد و حداقل ۲سال نیز از سابقه فعالیت آنها نیز گذشته باشد. بنابراین تصمیم گرفتیم بازار جدیدی با عنوان بازار سرمایه‌گذاری حرفه‌ای ایجاد کنیم که با مقررات نیز تضاد نداشته باشد و همچنین سهام شرکت پروژه‌ها در آن قابل درج و پذیره‌نویسی باشد. این شرکت‌ها جزو ناشرین ثبت‌شده پذیرفته‌نشده، هستند که پس از تائید کلیات کسب‌وکار آنها توسط هیئت پذیرش، با مجوز سازمان بورس و اوراق بهادر امکان درج و پذیره‌نویسی (از طریق افزایش سرمایه از محل صرف سهام با سلب حق تقدم) خواهند داشت.
شایان ذکر است که هدف اصلی نیز از ایجاد این بازار، تقویت بازار اولیه و کمک به تأمین مالی کسب‌وکارها، به‌ویژه پروژه‌های جذاب بوده و انشاءالله در ماه‌های آتی با پیشنهاداتی که به هیئت مدیره محترم بورس تهران ارائه شده و پس از تأیید سازمان بورس و اوراق بهادار شاهد ابزارهای جدیدی در این بازار خواهیم بود.
از اقدامات انجام‌شده در معاونت ناشران و پذیرش شرکت بورس تهران، در دوره حضور خود برایمان بگویید. ترجیحاً با توجه به اهمیت حوزه پذیرش، لطفاً از اقدامات انجام شده این مدیریت از سال ۱۴۰۰(از زمان شروع فعالیت به‌عنوان معاون پذیرش و ناشران بورس تهران) به بعد برایمان بگویید.
حضور بنده در بورس تهران از اواسط شهریور سال ۱۳۹۸ به‌عنوان مدیر پذیرش شروع و با انتصاب به‌عنوان معاون پذیرش و ناشران در اواسط مهرماه ۱۴۰۰ تا کنون ادامه داشته است. در طی این مدت اقدامات متعددی در این معاونت انجام شده که اهم آنها به شرح ذیل می‌باشد:
اصلاح دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران در راستای بهبود و در عین حال تسهیل فرایند پذیرش اوراق بهادار و انجام امور مربوط به ناشران؛
راه‌اندازی سامانه الکترونیکی پذیرش اوراق بهادار؛
راه‌اندازی سامانه تالارها و دفاتر منطقه‌ای بورس تهران؛
راه‌اندازی سامانه BI ناشران در راستای نظارت محتوایی بر ناشران؛
راه‌اندازی بازار سرمایه‌گذاری حرفه‌ای با همکاری و هماهنگی سایر معاونت‌های بورس تهران؛
پذیرش، درج و عرضه (عرضه اولیه یا انتشار یا پذیره‌نویسی) سهام شرکت‌های مختلف، انواع اوراق بدهی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری.
در مجموع اکثر موضوعاتی که دنبال می‌کردیم عملی شده البته برای آینده نیز برنامه‌هایی را ارائه کرده‌ایم که انشاءالله هرچه زودتر آنها هم عملی شود.
اما درباره حوزه پذیرش در سال ۱۴۰۰ سهام ۱۱ شرکت در بورس تهران پذیرش و ۱۴ نماد نیز درج شد. ۶ شرکت عرضه اولیه داشتیم و همچنین ۴ شرکت هم از فرابورس ایران به بورس تهران منتقل و یک شرکت سرمایه‌گذاری استانی بازگشایی شدند.
در سال مذکور بیش از ۱۱۳۵۰ میلیارد تومان از طریق صکوک تأمین مالی انجام شد، ۹۹۳۰ میلیارد تومان اوراق گام و ۵۸۰۰ میلیارد تومان نیز انواع اوراق مشارکت منتشر شده و ۲۲۰۰ میلیارد تومان نیز پذیره‌نویسی انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری انجام شده است.
در سال ۱۴۰۱ به لطف خدا ۳۰۲۵۰میلیارد تومان انواع صکوک، ۲۱۰۰۰میلیارد تومان اوراق گام و ۸۹۰۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت منتشر و ۲۷۰۰ میلیارد تومان نیز پذیره‌نویسی انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری انجام شد. همچنین ۱۱ شرکت پذیرش، ۵ شرکت درج نماد و ۴ شرکت به صورت عرضه اولیه و ۲ شرکت نیز در قالب بازگشایی نماد (انتقال از فرابورس ایران) به تابلوی بورس تهران اضافه شدند.
در سال ۱۴۰۲، ۲۰ شرکت پذیرش و ۹ نماد نیز درج شده‌اند. ۵ شرکت هم در بورس تهران عرضه اولیه شدند، که شرکت گسترش سوخت سبز زاگرس به‌عنوان اولین شرکت پروژه در بازار سرمایه‌گذاری حرفه‌ای عرضه شد. همچنین نماد ۳ شرکت انتقالی از فرابورس ایران نیز بازگشایی شد.
در شش‌ماهه اول سال ۱۴۰۳ نیز ۶ شرکت پذیرش و نماد ۲ شرکت در فهرست نرخهای بورس تهران درج شده‌اند؛ همچنین موضوع ۲ شرکت پروژه در هیئت پذیرش طرح و با کلیات آن موافقت شده است. علاوه بر این در طی این مدت بالغ‌بر ۱۸/۵ همت عنوان صکوک منتشر، ۹ صندوق به ارزش ۶/۶ همت پذیره نویسی و ۳ صندوق نیز از نوع صدور و ابطالی به etf تبدیل و در بورس تهران بازگشایی شده‌اند.
در رابطه با سامانه ناشران بیشتر توضیح می‌دهید. به نظر شما این سامانه از کی راه‌اندازی می‌شود؟
راه‌اندازی سامانه ناشران بیش از ۹۵ درصد پیشرفت داشته و با انجام اصلاحات جزئی به‌زودی تکمیل و استقرار خواهد یافت. شایان ذکر است در حال حاضر نیز بخش زیادی از اجزای سامانه توسط مدیریت امور ناشران در حال استفاده می‌باشد. با استفاده از این سامانه به دنبال نظارت محتوایی بر ناشران بوده و بر مبنای اطلاعات منتشر شده آنها در سامانه کدال قرار دارد. علاوه بر این، در فاز دوم سامانه که طرح تجاری آن در اوایل سال جاری تهیه و جهت راه‌اندازی در اختیار حوزه فناوری اطلاعات قرار گرفته است به دنبال مکانیزه کردن فرایند طبقه‌بندی ناشران هستیم و انشاءالله در ماه‌های آتی شاهد راه‌اندازی و استقرار آن خواهیم بود.
چه راهکارهایی جهت تسهیل تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی ازجمله شرکت‌های استارتاپی که لازم است قوانینی در خصوص آنها وضع شود، دارید؟
پذیرش شرکت‌های مرتبط با اقتصاد دیجیتال برای بازار سرمایه مهم می‌باشد و همان‌طور که می‌دانید در دنیا شرکت‌هایی که در این حوزه‌ها فعالیت دارند و سهامشان مورد معامله قرار می‌گیرد بعضاً شرکت‌های بزرگ، قوی و دارای سرمایه زیادی هستند.
یکی از مهم‌ترین ویژگی این شرکت‌ها، عدم وابستگی و یا وابستگی خیلی ناچیز در مقابل تغییرات نرخ ارز و نوسانات قیمتی در کالاهای اساسی می‌باشد که متأسفانه در بورس ما برعکس می‌باشد و حدوداً بالای ۷۰درصد از شرکت‌هایی که در بازار سرمایه ایران وجود دارد متأثر از تغییرات نرخ ارز و نوسانات قیمتی که در کالاهای اساسی به وجود می‌آید، می‌باشند.
پس به‌طور حتم یکی از رویکردهای مهم ما که در این ۲سال هم دنبال کرده‌ایم پذیرش شرکت‌هایی می‌باشد که در این حوزه فعالیت دارند و تلاش داریم که این اقدام حتماً عملی شود و بتوانیم شرکت‌های بیشتری از این حوزه را وارد بورس تهران کنیم. در این خصوص اصلاحاتی در پیوست ۷ دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران انجام و در آذر ماه سال ۱۴۰۲ توسط سازمان بورس و اوراق بهادار ابلاغ شد تا فرآیند ورود این دسته از شرکت‌ها به بورس تسهیل شود. در حال حاضر نیز ۲ شرکت در این حوزه در حال آماده‌سازی مدارک و مستندات جهت طرح در هیئت پذیرش بوده و به زودی مطرح خواهند شد.
در رابطه با کارگاه‌های آموزشی که توسط معاونت جناب‌عالی با مرجعیت بورس تهران برگزار می‌شود، چه نظری دارید. آیا برگزاری این کارگاه‌های آموزشی لازم می‌باشد؟
بله؛ به نظر بنده برگزاری هر کارگاه و دوره آموزشی که به آگاهی ناشران بورسی برای اجرای بهتر قوانین و مقررات کمک کند، لازم و ضروری است.
این معاونت علاوه بر مباحث مربوط به نظارت می‌بایست فعالیت‌های این‌چنینی نیز داشته باشد تا شرکت‌های ناشر قوانین و مقرراتی که در دستورالعمل‌ها به آنها اشاره شده و موردبحث قرار گرفته را فرا گیرند و بتوانند آنها را دقیق‌تر رعایت نمایند. این‌گونه فعالیت‌ها نوعی فرهنگسازی نیز می‌باشد، زیرا ماهیت کار نظارت ابتدا فرهنگسازی است چون در بسیاری از تخلفات، فرد متخلف مدعی شده به دلیل ناکافی بودن اطلاعات، مرتکب چنین رفتاری شده است. لذا مجدداً تأکید می‌کنم این‌گونه فعالیت‌ها جزو وظایف ذاتی این معاونت بوده و در راستای فرهنگسازی در حوزه‌های مربوط باقوت ادامه خواهد داشت و امیدواریم به رعایت دقیق‌تر مقررات بیانجامد.
لطفاً در مورد تعدادی از این کارگاه‌های آموزشی که برگزار شده است، برایمان بگویید. مثل آشنایی ناشران بورس تهران با استانداردهای بین‌المللی افشای پایداری که در حال برگزاری است.
به‌طور مثال با توجه به اینکه دستورالعمل حاکمیت شرکتی به‌تازگی بازنگری شده و تغییراتی داشته، بهتر می‌باشد دوره‌های آموزشی برای ناشران برگزار شود تا در موارد مرتبط با موضوع حاکمیت شرکتی اطلاعاتشان به‌روز شود، بر همین اساس هم تابستان سال ۱۴۰۲ همایشی با موضوع و محوریت حاکمیت شرکتی داشتیم (زیرا موضوع مهمی محسوب می‌شود و شرکت‌های ناشر بورس تهران می‌بایست طبق قوانین حاکمیت شرکتی رفتار کنند) که بر اساس موضوعات مختلف حاکمیت شرکتی، کارگاه‌های آموزشی نیز برگزار شد. در سال ۱۴۰۱ نیز همایشی را برای شرکت‌هایی که در حوزه اقتصاد دیجیتال فعال هستند، برگزار کردیم و از بازیگران اصلی این حوزه دعوت به عمل آمد و آنها نیز تجربیات، رویکرد و دیدگاه‌هایشان را ارائه کردند که بسیار هم مثمرثمر بود. علاوه بر این در اردیبهشت ۱۴۰۳ نیز دوره بین‌المللی استاندارد بین‌المللی افشای پایداری با همکاری سازمان ملل (SSG)به‌صورت آنلاین برای ناشران برگزار شد. بورس تهران نیز در سال ۱۴۰۳ اقدام به تهیه گزارش پایداری و افشای آن نمود تا به‌عنوان یک الگو برای سایر ناشران پذیرفته شده در این حوزه پیشرو باشد. اقدامات بورس تهران در این حوزه قطعاً ادامه‌دار بوده و رویدادهایی از این جنس جزو برنامه‌های اصلی بورس تهران می‌باشد.
آیا این معاونت در راستای افزایش سطح سواد مالی در جامعه نیز اقداماتی داشته؟
در حوزه افزایش سطح سواد مالی در جامعه، تالارها و دفاتر منطقه‌ای بورس تهران نقش مهمی را در استان‌های مختلف عهده‌دار هستند تا با توجه به نیازهای شهر و یا استان مربوطه‌شان اقداماتی جهت افزایش سطح سواد مالی انجام دهند. در این راستا دوره‌های آموزشی متعددی در سطح استان‌ها برگزار می‌شود. علاوه بر این در طی دو سال گذشته و به‌منظور ترغیب و تشویق اشخاص حقوقی به تأمین مالی از طریق بازار سرمایه و استفاده از ابزارهای موجود، جلسات و همایش‌های متعددی در استان‌های مختلف برگزار و بازدیدهای متعددی از شرکت‌های مربوط در این استان‌ها به عمل آمده است. تأمین مالی اولین شرکت پروژه در بازار سرمایه‌گذاری حرفه‌ای (شگستر) از دستاوردهای این همایش‌ها و بازدیدها بوده است.
به‌عنوان معاون پذیرش و ناشران بورس تهران، این حوزه برخورداری از چه ویژگی‌های فردی را می‌طلبد؟
به نظر بنده، شخصی در این حوزه موفق می‌باشد که در ابتدا درک خوب و کاملی از کسب‌وکارهای مختلف داشته باشد و بتواند نقاط ضعف و قوت کسب‌وکار مربوطه را به‌خوبی شناسایی کند، در مرحله بعدی هم مباحث مربوط به حسابداری و همچنین ارزش‌گذاری را به‌طور کامل آموخته باشد زیرا وقتی قصد پذیرش شرکت و یا تأمین مالی پروژه‌ای داریم لازم است ریسک‌های مختلف را تشخیص و به‌درستی افشا شود و هرکدام از این موارد نوعی مهارت محسوب می‌شود و کارشناسی در این حوزه موفق‌تر است که هر ۳ مهارت را باهم داشته باشد. علاوه بر این، حسن برخورد، دقیق بودن و توجه به جزئیات نیز بسیار مهم است.
اگر سخن ناگفته‌ای دارید، لطفاً به‌عنوان مطلب پایانی با مخاطب‌های ماهنامه در میان بگذارید.
همواره یکی از اهداف اصلی بورس تهران تلاش برای افزایش سهم بازار سرمایه از تأمین مالی صنایع و شرکت‌ها و اقتصاد بوده و در این راستا گام‌های مهمی برداشته شده و در آینده نیز این موضوع با قدرت و تلاش بیشتری پیگیری خواهد شد و امیدواریم روزی فرا برسد که بازار سرمایه ایران، به‌ویژه بورس تهران، بخش عمده‌ای از تأمین مالی اقتصاد کشور را انجام دهد.
