عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری در آبان‌ماه ۱۴۰۱
بازارهای مالی مکان مناسبی برای سرمایه‌گذاری هستند و بیشتر افراد جامعه تمایل دارند پس‌اندازها و ثروت خود را در این بازارها سرمایه‌گذاری کنند؛ اما مسئله اساسی، عدم آشنایی همه اقشار جامعه با این بازارها است که در بسیاری از موارد اگر به‌صورت شخصی اقدام به سرمایه‌گذاری کنند و از مشاوران مالی کمک نگیرند، ممکن است متحمل زیان‌های جبران‌ناپذیری شوند. البته به‌دلیل هزینه‌های نسبتاً بالا، استفاده از خدمات مشاوران مالی برای مبالغ جزئی، مقرون‌به‌صرفه نخواهد بود. در این شرایط بهترین راه‌حل، استفاده از واسطه‌های مالی است که آنها منابع مالی خرد سرمایه‌گذاران را جمع‌آوری کرده و بعد از یک کاسه کردن آن، به منابع مالی هنگفتی دست پیدا می‌کنند و با استفاده از تخصص افراد حرفه‌ای و باتجربه در زمینه سرمایه‌گذاری، این منابع را به سمت بازارهای مالی هدایت می‌کنند و بهترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری را برای سرمایه‌گذاران خود انتخاب و سود حاصله را به نسبت آورده سرمایه‌گذاران بین آنها تقسیم می‌کنند. یکی از این واسطه‌های مالی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری انواع مختلفی دارند که این تنوع می‌تواند انواع سلیقه‌های سرمایه‌گذاری را با انواع ریسک‌پذیری و بازده موردانتظار پوشش دهد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر اساس ترکیب دارایی در سه گروه صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی، با درآمد ثابت و مختلط قرار می‌گیرند که از نظر الزامات سرمایه‌گذاری ابلاغ‌شده از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار، با یکدیگر تفاوت دارند. همچنین از نظر نوع سرمایه‌گذاری، به دو دسته صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر صدور و ابطال و صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل‌معامله در بورس تقسیم‌بندی می‌شوند. علاوه بر صندوق‌های یادشده، صندوق‌های سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردانی نیز در بازار سرمایه ایران مشغول فعالیت هستند. در این گزارش، با استفاده از داده‌ها و اطلاعات سامانه رسام، به ارائه وضعیت و عملکرد این صندوق‌ها که در بازار سرمایه ایران فعال هستند، پرداخته شده است.
ترکیب و ارزش دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری در آبان‌ماه
طی آبان‌ماه ۱۴۰۱، کل ارزش خالص دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری تقریباً با ۱۰۵ هزار میلیارد ریال کاهش، به مبلغی حدود ۵,۸۴۳ هزار میلیارد ریال رسید. بیشترین کاهش در ارزش خالص دارایی‌ها مربوط به صندوق‌های با درآمد ثابت بوده که نسبت به ابتدای ماه، حدود ۲۱۰ هزار میلیارد ریال معادل ۵/۶ درصد کاهش یافته‌اند. صندوق‌های بازارگردانی نیز با بیش از ۵۴ هزار میلیارد ریال افزایش معادل ۸/۳ درصد، بیشترین افزایش درصدی در خالص ارزش دارایی‌ها را در میان صندوق‌های سرمایه‌گذاری ثبت کرده‌اند.
نمودار ۲، روند تغییرات کل ارزش خالص دارایی‌های همه صندوق‌های سرمایه‌گذاری را در طول آبان‌ماه ۱۴۰۱ بر حسب میلیارد ریال نشان می‌دهد. نتایج نشان‌دهنده کاهش مستمر مجموع ارزش خالص دارایی‌های صندوق‌ها در این ماه است.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مجموعاً ۲۰ درصد از منابع مالی خود را در سهام، ۴۶ درصد را در اوراق مشارکت، ۳۱ درصد را در سپرده‌های بانکی و وجه نقد و حدود ۳ درصد را در سایر دارایی‌ها، سرمایه‌گذاری کرده‌اند. در نمودار ۳، ترکیب دارایی‌های تحت مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری نشان داده شده است.
بررسی عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری
در جداول ۱ تا ۴، صندوق‌های سرمایه‌گذاری با بیشترین بازدهی در هر گروه از صندوق‌های با درآمد ثابت، سهامی، مختلط و قابل‌معامله در بورس ارائه شده است. از بین صندوق‌های با درآمد ثابت، صندوق «توسعه سرمایه نیکی» بیشترین بازدهی را کسب کرده است. بازدهی این صندوق در آبان‌ماه ۱۴۰۱ برابر با ۳/۳۲ درصد و بازدهی یک‌ساله آن معادل ۱۲/۰ درصد بوده است. صندوق «گنجینه الماس بیمه دی» نیز با فاصله اندکی در مقام دوم قرار گرفته است.
در آبان‌ماه ۱۴۰۱، صندوق‌های سهامی وضعیت بهتری نسبت به ماه‌های گذشته ثبت کرده‌اند. صندوق سرمایه‌گذاری «آهنگ سهام کیان» با ۱۲/۱ درصد، بالاترین بازدهی را در میان صندوق‌های سهامی کسب کرده است. این بازدهی در حالی به‌دست آمده که بازدهی یک سال اخیر این صندوق معادل ۹/۵ درصد است.
صندوق «مشترک نیکی گستران» با بازدهی ۷/۱ درصدی در آبان‌ماه ۱۴۰۱، بیشترین بازدهی را در میان صندوق‌های مختلط داشته است. بازدهی یک سال گذشته این صندوق ۳/۱ درصد بوده است.
طی آبان‌ماه ۱۴۰۱، صندوق دولتی «پالایشی یکم» با بازدهی ۱۷/۳ درصدی، بهترین عملکرد را در میان صندوق‌های قابل‌معامله در بورس داشته است. این بازدهی نتیجه‌ی رشد ارزش خالص دارایی‌ها بوده و به معنی افزایش قیمت نمی‌باشد. قیمت معاملاتی این صندوق دولتی در آبان‌ماه حدود ۵۵/۴ درصد افزایش داشته است.
در بخش بعدی، میانگین بازده صندوق‌های سهامی با بازده شاخص کل بورس و شاخص کل فرابورس طی آبان‌ماه ۱۴۰۱ مقایسه شده است. همانطورکه در نمودار ۴ مشاهده می‌شود، صندوق‌های سهامی در مقایسه با شاخص کل بورس، عملکرد ضعیف‌تری داشته‌اند، اما نسبت به شاخص کل فرابورس، بازدهی بهتری را به ثبت رسانده‌اند.
وضعیت ورود و خروج نقدینگی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری
طی آبان‌ماه ۱۴۰۱، ورود پول به کل صندوق‌ها (به‌واسطه صدور واحدهای سرمایه‌گذاری) حدود ۶۲۲ هزار میلیارد ریال و خروج پول از آنها (به‌واسطه ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری) نیز تقریباً ۸۵۶ هزار میلیارد ریال بوده است. بنابراین، خالص خروج سرمایه از کل صندوق‌های سرمایه‌گذاری حدود ۲۳۴ هزار میلیارد ریال بوده است. این ماه، سومین ماه متوالی در سال جاری است که خالص ورود و خروج نقدینگی در صندوق‌ها، منفی بوده است. بیشترین خالص ورود پول به صندوق‌های سرمایه‌گذاری حدود ۱۵ هزار میلیارد ریال و مربوط به صندوق‌های بازارگردانی و بیشترین خالص خروج پول از آنها تقریباً ۲۴۱ هزار میلیارد ریال و مربوط به صندوق‌های با درآمد ثابت بوده است. نمودار ۵ ورود پول به کل صندوق‌ها و خروج پول از آنها را به‌واسطه صدور یا ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری طی آبان‌ماه ۱۴۰۱ نشان می‌دهد.
.
.
