نوبلیست‌های مالـی
نوبلیست‌های مالی
ترجمه: دکتر سید محمد هاشمی‌نژاد
جایزه نوبل معتبرترین جایزه علمی است که به یک دانشمند تعلق می‌گیرد. جایزه نوبل در سال ۱۸۹۵، به وصیت کارخانه‌دار و شیمیدان سوئدی، آلفرد نوبل که بیشتر او را به دلیل ابداع دینامیت می‌شناسند، پایه‌گذاری شد. در سال ۱۹۰۱ میلادی، نخستین جوایز بنیاد نوبل اهدا شد. طبق وصیت وی، پنج جایزه به‌طور سالانه در رشته‌های فیزیک، شیمی، فیزیولوژی و پزشکی، ادبیات و صلح به افرادی تعلق می‌گیرد که بیشترین خدمت را به بشر کرده باشند. اولین جایزه صلح نوبل در سال ۱۹۰۱ توسط رئیس مجلس نروژ اهدا شد تا این که در سال ۱۹۰۴ کمیته نوبل نروژ تشکیل شد. پنج عضو این کمیته توسط پارلمان نروژ (استورتینگت)گمارده می‌شوند و انجام امور مقدماتی مربوط به داوری و نیز اهدای جایزه صلح نوبل بر عهده این کمیته است. اعضای این کمیته مستقل هستند و به قانون‌گذاران پاسخگو نمی‌باشند. اعضای دولت نروژ حق عضویت در این کمیته را ندارند.
ماهنامه بورس در هر شماره خود یکی از نوبلیست‌های اقتصادی که موضوع پژوهش آنها مرتبط با بازارهای مالی بوده را به مخاطبان گرامی معرفی کند. منبع این نوشته برگرفته از کتاب «برندگان جایزه نوبل اقتصاد» است.
فرانکو مودیگلیانی
Franco Modigliani
سال دریافت جایزه: ۱۹۸۵
سال تولد: ۱۹۱۸
تابعیت: آمریکا (م. ایتالیا)
دانشگاه: انستیتو تکنولوژی ماساچوست
سال وفات: ۲۰۰۳
دریافت جایزه به‌پاس: پیشگامی در تحلیل پسانداز و بازارهای مالی
شرح‌حال
فرانکو مودیگلیانی متولد شهر رم ایتالیا است. پدرش پزشک متخصص کودکان و از اشخاص سرشناس شهر بود. اوایل دوران تحصیلات ابتدایی فرانکو خوب بود؛ اما چندان تعریفی نداشت. در سال ۱۹۳۲ میلادی حادثه غیرمترقبه‌ای اتفاق افتاد. پدرش پس از یک عمل جراحی دیگر چشم باز نکرد و درگذشت. فرانکو تازه فهمیده بود که چقدر به پدرش علاقه داشت و به او وابسته بود. ۱۳ ساله بود که تصور می‌کرد تمام جهان خراب شده است. تا سه سال پس‌ازآن واقعه تلخ، تحصیلات فرانکو افت‌وخیز زیادی داشت تا اینکه وارد دبیرستان ویسکانتی شد که بهترین دبیرستان رم محسوب می‌شد. فرانکو که با دیدن محیط و همکلاسی‌های دیگر دلگرم و تشویق شده بود، تصمیم گرفت عقب‌افتادگی‌های تحصیلی خود را جبران کند. با شرکت در امتحانات لازم و سخت موفق شد در ۱۷ سالگی یعنی ۲ سال زودتر از معمول به دانشگاه رم راه یابد. خانواده او امیدوار بودند فرانکو رشته پدر را ادامه دهد. او هم مدتی را به تحصیل در رشته پزشکی پرداخت ولی چون طاقت دیدن خون و جراحت را نداشت، پزشکی را نیمه‌کاره گذاشت و رشته حقوق را ادامه داد زیرا فارغ‌التحصیلان حقوق فرصت‌های شغلی بهتری داشتند. سال دوم تحصیل در مسابقه ملی دانشجویی در زمینه اقتصاد شرکت کرد و در کمال ناباوری مقام نخست را کسب کرد. این دوران متأسفانه با آغاز عصر فاشیسم مقارن بود. در این دوران تدریس اقتصاد نوعی «تابو» محسوب می‌شد. ازاین‌رو فرانکو به توصیه شمار قلیلی از اقتصاددانان برجسته، شروع به فراگیری و مطالعه آثار کلاسیک انگلیسی و ایتالیایی کرد. به‌علاوه در جریان مسابقات دانشجویی با فعالان ضد فاشیسم آشنا شد و در ادامه به پاریس رفت. مدتی بعد به دانشگاه سوربون دعوت شد، ولی تدریس در این دانشگاه برای فرانکو دلگرم‌کننده نبود. ازاین‌رو در سال ۱۹۳۹ به رم بازگشت و موفق شد مدرک دکترای حقوق را از دانشگاه رم اخذ کند. مودیگلیانی پس از مدتی و پیش از آنکه اروپا به حمام خون ناشی از جنگ مبدل شود، به آمریکا عزیمت کرد. او که دریافته بود اقامتش در آمریکا طولانی خواهد بود به فکر افتاد مطالعات خود را در رشته اقتصاد از سر بگیرد. خوشبختانه بخت و اقبال با او بود و توانست وارد دانشکده علوم سیاسی و اجتماعی مؤسسه تحقیقات اجتماعی نیویورک شود و در سال ۱۹۴۱ تحصیلات خود را در مقطع کارشناسی رشته اقتصاد به پایان برد و در دانشکده نیوجرسی تدریس را آغاز کرد. نخستین کتاب دکتر مودیگلیانی در زمینه اقتصاد درواقع رساله‌ای بود که در سال ۱۹۴۴ برای اخذ مدرک دکترای اقتصاد ارائه کرد.
در همین سال او در دانشکده نیواسکول به‌عنوان مدرس و محقق مشغول به کار شد و به همراه دکتر هانس نایسر مسئول پروژه‌ای شد که نتیجه آن کتابی به‌عنوان «درآمد ملی و تجارت بین‌المللی» بود که منتشر شد.
در سال ۱۹۴۸ او به عضویت در هیئت‌علمی گروه اقتصاد سیاسی دانشگاه شیکاگو دعوت شد و این فرصت نیز به او داده شد که به‌عنوان مشاور تحقیقاتی با کمیسیون کاولز همکاری داشته باشد. مودیگلیانی بعدها به ریاست گروه اقتصاد این مؤسسه برگزیده شد. وی طی سال تحصیلی ۱۹۵۰-۱۹۴۹ در دانشگاه شیکاگو به فعالیت ادامه داد و سپس به دانشگاه ایلینویز رفت و تا سال ۱۹۵۳ به همکاری پرداخت. یک سال بعد با تکمیل دو رساله تحقیقاتی این دانشگاه را ترک کرد و به مؤسسه فناوری کارنیج رفت که هم‌اینک به دانشگاه کارنیج ملون تغییر نام یافته است و تا ۱۹۶۰ طی مدتی که از بهترین دوران تحصیل و تحقیق خود عنوان کرده است دو مقاله به رشته تحریر درآورد که پایه و اساس «فرضیه چرخه حیات» بود و دو مقاله دیگر در خصوص تأثیر ساختار مالی و سود سهام بر ارزش شرکت‌ها در بازار بورس نوشت. همکاری با مؤسسه فناوری ماساچوست، دانشگاه نورث وسترن، بانک مرکزی آمریکا از دیگر فعالیت‌های علمی و تحقیقاتی دکتر مودیگلیانی محسوب می‌شود که همچنان ادامه دارد. بنیاد نوبل در سال ۱۹۸۵ به‌پاس تلاش دکتر مودیگلیانی در زمینه تجزیه‌وتحلیل «پسانداز و بازارهای مالی» وی را مستحق جایزه رشته اقتصاد دانست.
