پیشنهاد تشکیل بازار «سرمایه‌گذاران حرفه‌ای»
یکی از مهم‌ترین اقدامات در بحث «توسعه بازارهای مالی» تلاش برای جذب حداکثریِ فعالان و آحاد مردم، با سطوح مختلف ریسک‌پذیری در این بازارها است. این حضور حداکثری، نیازمند بسترسازی مناسب برای جذب انواع مخاطبین و زمینه‌سازی فرصت‌هایی برای تعامل میان ناشران و فعالان است. یکی از مهم‌ترین تدابیر برای تحقق این جذب حداکثری، «ایجاد فرصت‌های جدید سرمایه‌گذاری» و «ظرفیت‌سازی‌های در حوزه‌های مختلف» برای تعامل حداکثری مخاطبین و ذینفعان بازار است. همان‌طور که در سرمقاله‌های پیشین نیز اشاره شد، در حال حاضر، بازار سرمایه کشور با ابزارها و بازارهای متنوع خود سعی در انجام این مهم دارد و توسعه کیفی و کمّی ایجاد‌شده در سالیان گذشته مرهون تلاش تمامی ارکان بازار بوده است.
در شرایط کنونی سؤال مهم این است که توسعه آتی بازار سرمایه چگونه و با تمرکز بر کدام بخش‌ها و حوزه‌ها حاصل خواهد شد؟ به عقیده نگارنده این سطور، شاید یکی از مهم‌ترین بحث‌ها در رابطه با توسعه بازار، برخورداری از الگویی متناسب با شرایط و سطح توسعه‌یافتگی در بازارهای مالی کشور باشد. در شرایطی که از یکسو یکی از وظایف و کارکردهای اصلی بورس‌های اوراق بهادار تأمین مالی پروژه‌های اقتصادی است و از سوی دیگر بسیاری از ابزارهای متداول در بازارهای مالی جهانی از جمله صندوق‌های پوشش ریسک، صندوق‌های جسورانه و … یا در بازار سرمایه ما وجود ندارند و یا اینکه توسعه کافی نیافته‌اند، تمرکز بر استفاده از برخی ابزارها و نهادهای جدید و تلاش برای طراحی و پیاده‌سازی آنها در بازار سرمایه کشور به نحوی که مقتضیات بومی‌مان را هم مدنظر قرار دهند از جمله موضوعات مهم برای رشد آتی بازار سرمایه کشور محسوب می‌شود.
لازم به ذکر است که در شرایط فعلی ابزارها و نهادهایی چون شرکت پروژه، صندوق‌های پوشش ریسک، صندوق‌های جسورانه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی و تأمین مالی جمعی، عموماً ابزارهایی استاندارد به شمار نمی‌روند و حضورشان در بورس تهران به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بورس‌های کشور با توجه به شرایط مالی و ساختاری آنها مستلزم اصلاح مقررات پذیرش ابزارها و نهادهای مالی متعارف است. حال آنکه برای مثال، نهادی چون شرکت پروژه یک روش نوین و مؤثر در تأمین مالی پروژه‌ها قلمداد شده و جای خالی آن در این بازار احساس می‌شود.
همان‌طورکه در شماره‌های پیشین ماهنامه نیز مطرح شد، با توجه به رویکرد جدید مدیریت بازار سرمایه مبنی بر حضور میدانی در مناطق مختلف کشور برای توسعه بازار و افزایش سطح سواد مالی آحاد جامعه، یکی از برنامه‌های مهم می‌تواند فعال‌سازی ابزارها و نهادهای مالی پیش‌گفته باشد. نکته قابل‌توجه در رابطه با این ابزارها و نهادها، عدم تمایل تعداد کثیری از فعالان به پذیرش ریسک‌های بالا در بازارهای سرمایه است و به همین دلیل عرضه آنها به عموم سرمایه‌گذاران منطقی به نظر نمی‌رسد. توجه به ساختار این ابزارها و نهادها این نکته را نمایان می‌سازد که آنها دارای ساختار ریسک و بازدهی‌‌ای متفاوت از ابزارهای رایج فعلی بازار هستند، به نحوی که معمولاً عموم سرمایه‌گذاران تمایل چندانی به فعالیت در این حوزه‌ها ندارند؛ اما می‌توانند به‌عنوان فرصت‌های سرمایه‌گذاری مناسب و جذاب موردتوجه سرمایه‌گذاران حرفه‌ای قرار گیرند.
در همین راستا، با توجه به تعداد نسبتاً قابل‌توجه این ابزارها و نهادها برای پیاده‌سازی و به‌کارگیری در بازار و نیز نیم نگاهی به بورس‌های فعال جهانی که عموماً با تشکیل بازاری مجزا برای فعالیت افراد و نهادهای بعضاً حرفه‌ای در آن، سعی در جذب ساختارها و ابزارهایی که استانداردهای متعارف و همچنین الزامات پذیرش و گزارشگری معمول را پوشش نمی‌دهند داشته‌اند، به نظر می‌رسد تشکیل «بازار سرمایه‌گذاران حرفه‌ای» بتواند با عرضه طیف وسیعی از ابزارها و نهادهای مالی و نیز توسعه حضور فعالینی با درجه ریسک‌پذیری بالاتر راهکار مناسبی باشد.
نگارنده امیدوار است که با ایجاد بازار سرمایه‌گذاران حرفه‌ای فرصت بهره‌گیری از این ابزارها در بازار سرمایه فراهم شود تا به‌واسطه حضور این ابزارها و نهادهای مالی متنوع بتوانیم شاهد توسعه بازار مالی کشور باشیم. البته ذکر این نکته حائز اهمیت است که توسعه این بازار نیز همانند هر اقدام توسعه‌محور دیگری به آموزش و آماده‌سازی ارکان و فعالان برای حضور مطلوب در آن نیاز دارد و لازم است این مهم نیز در صورت تصمیم به راه‌اندازی بازار سرمایه‌گذاران حرفه‌ای مدنظر قرار گیرد.
