عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری در فروردین‌ماه ۱۴۰۱
بازارهای مالی مکان مناسبی برای سرمایه‌گذاری هستند و بیشتر افراد جامعه تمایل دارند پس‌اندازها و ثروت خود را در این بازارها سرمایه‌گذاری کنند؛ اما مسئله اساسی، عدم آشنایی همه اقشار جامعه با این بازارها است که در بسیاری از موارد اگر به‌صورت شخصی اقدام به سرمایه‌گذاری کنند و از مشاوران مالی کمک نگیرند، ممکن است متحمل زیان‌های جبران‌ناپذیری شوند. البته به‌دلیل هزینه‌های نسبتاً بالا، استفاده از خدمات مشاوران مالی برای مبالغ جزئی، مقرون‌به‌صرفه نخواهد بود. در این شرایط بهترین راه‌حل، استفاده از واسطه‌های مالی است که آنها منابع مالی خرد سرمایه‌گذاران را جمع‌آوری کرده و بعد از یک کاسه کردن آن، به منابع مالی هنگفتی دست پیدا می‌کنند و با استفاده از تخصص افراد حرفه‌ای و باتجربه در زمینه سرمایه‌گذاری، این منابع را به سمت بازارهای مالی هدایت می‌کنند و بهترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری را برای سرمایه‌گذاران خود انتخاب و سود حاصله را به نسبت آورده سرمایه‌گذاران بین آنها تقسیم می‌کنند. یکی از این واسطه‌های مالی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری انواع مختلفی دارند که این تنوع می‌تواند انواع سلیقه‌های سرمایه‌گذاری را با انواع ریسک‌پذیری و بازده موردانتظار پوشش دهد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر اساس ترکیب دارایی در سه گروه صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی، با درآمد ثابت و مختلط قرار می‌گیرند که از نظر الزامات سرمایه‌گذاری ابلاغ‌شده از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار، با یکدیگر تفاوت دارند. همچنین از نظر نوع سرمایه‌گذاری، به دو دسته صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر صدور و ابطال و صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل‌معامله در بورس تقسیم‌بندی می‌شوند. علاوه بر صندوق‌های یادشده، صندوق‌های سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردانی نیز در بازار سرمایه ایران مشغول فعالیت هستند. در این گزارش، با استفاده از داده‌ها و اطلاعات سامانه رسام، به ارائه وضعیت و عملکرد این صندوق‌ها که در بازار سرمایه ایران فعال هستند، پرداخته شده است.
ترکیب و ارزش دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری در فروردین‌ماه
کل ارزش خالص دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری در فروردین‌ماه ۱۴۰۱ تقریباً با ۳۵۸ هزار میلیارد ریال افزایش به مبلغی حدود ۵,۶۸۴ هزار میلیارد ریال رسید. بیشترین افزایش ریالی در ارزش خالص دارایی‌ها مربوط به صندوق‌های با درآمد ثابت بوده که نسبت به ابتدای ماه، حدود ۱۲۸ هزار میلیارد ریال معادل ۳/۸ درصد افزایش یافته است. همچنین، بیشترین افزایش درصدی در ارزش خالص دارایی‌ها مربوط به صندوق‌های بازارگردانی بوده که با ۱۲ درصد رشد تقریباً معادل ۹۵ هزار میلیارد ریال، به مبلغی حدود ۸۸۲ هزار میلیارد ریال رسیده است.
نمودار ۲، روند تغییرات کل ارزش خالص دارایی‌های همه صندوق‌های سرمایه‌گذاری را در طول فروردین‌ماه ۱۴۰۱ بر حسب میلیارد ریال نشان می‌دهد. نتایج بیانگر روند صعودی و تغییرات مثبت در میزان کل ارزش خالص دارایی‌های همه صندوق‌های سرمایه‌گذاری است.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مجموعاً ۲۳ درصد از منابع مالی خود را در سهام، ۴۴ درصد را در اوراق مشارکت، ۳۰ درصد را در سپرده‌های بانکی و وجه نقد و حدود ۲ درصد را در سایر دارایی‌ها، سرمایه‌گذاری کرده‌اند. در نمودار ۳، ترکیب دارایی‌های تحت مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری نشان داده شده است.
بررسی عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری
در جداول ۱ تا ۴، صندوق‌های سرمایه‌گذاری با بیشترین بازدهی در هر گروه از صندوق‌های با درآمد ثابت، سهامی، مختلط و قابل‌معامله در بورس ارائه شده است. از بین صندوق‌های با درآمد ثابت، صندوق «مشترک صنعت و معدن» بیشترین بازدهی را کسب کرده است. بازدهی این صندوق در فروردین‌ماه ۱۴۰۱ برابر با ۵/۰ درصد و بازدهی یک سال گذشته آن برابر با ۱۱/۸ درصد بوده است.
از بین صندوق‌های سهامی، صندوق «مشترک آسمان یکم» با رشد ۱۵/۲ درصدی، بهترین جایگاه را در این گروه کسب کرده و بازدهی یک سال گذشته این صندوق برابر با ۳۲/۶ درصد بوده است.
در فروردین‌ماه ۱۴۰۱، صندوق مختلط «مشترک مدرسه کسب‌و‌کار صوفی رازی» با بازدهی ۱۰/۲ درصدی، برترین صندوق مختلط بوده و بازدهی یک سال گذشته آن برابر با ۴۲/۱ درصد می‌باشد.
از بین صندوق‌های قابل‌معامله در بورس نیز صندوق «پالایشی یکم» با ۱۸/۱ درصد، بیشترین بازدهی را به‌دست آورده است. بازدهی یک سال گذشته این صندوق ۶۳/۳ درصد بوده است.
در بخش بعدی، میانگین بازده صندوق‌های سهامی با بازده شاخص کل بورس و شاخص کل فرابورس طی فروردین‌ماه ۱۴۰۱ مقایسه شده است. این مقایسه نشان می‌دهد که عملکرد صندوق‌های سهامی بهتر از عملکرد بورس بوده، اما از عملکرد فرابورس ضعیف‌تر بوده است.
وضعیت ورود و خروج نقدینگی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری
طی فروردین‌ماه ۱۴۰۱، ورود پول به کل صندوق‌ها (به‌واسطه صدور واحدهای سرمایه‌گذاری) حدود ۵۲۶ هزار میلیارد ریال و خروج پول از آنها (به‌واسطه ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری) نیز تقریباً ۳۴۲ هزار میلیارد ریال بوده است. بنابراین، خالص ورود سرمایه به کل صندوق‌های سرمایه‌گذاری معادل ۱۸۴ هزار میلیارد ریال بوده است. بیشترین خالص ورود پول به صندوق‌های سرمایه‌گذاری حدود ۱۱۵ هزار میلیارد ریال مربوط به صندوق‌های با درآمد ثابت و بیشترین خالص خروج پول از صندوق‌های سرمایه‌گذاری حدود ۸۹۶ میلیارد ریال مربوط به صندوق‌های سهامی بوده است. نمودار زیر، ورود پول به کل صندوق‌ها و خروج پول از آنها را به‌واسطه صدور یا ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری طی فروردین‌ماه ۱۴۰۱ نشان می‌دهد.
