عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲
بازارهای مالی مکان مناسبی برای سرمایه‌گذاری هستند و بیشتر افراد جامعه تمایل دارند پس‌اندازها و ثروت خود را در این بازارها سرمایه‌گذاری کنند؛ اما مسئله اساسی، عدم آشنایی همه اقشار جامعه با این بازارها است که در بسیاری موارد اگر به‌صورت شخصی اقدام به سرمایه‌گذاری کنند و از مشاوران مالی کمک نگیرند، ممکن است متحمل زیان‌های جبران‌ناپذیری شوند. البته به‌دلیل هزینه‌های نسبتاً بالا، استفاده از خدمات مشاوران مالی برای مبالغ جزئی، مقرون‌به‌صرفه نخواهد بود. در این شرایط بهترین راه‌حل، استفاده از واسطه‌های مالی است که آنها منابع مالی خرد سرمایه‌گذاران را جمع‌آوری کرده و بعد از یک کاسه کردن آن، به منابع مالی هنگفتی دست پیدا می‌کنند و با استفاده از تخصص افراد حرفه‌ای و باتجربه در زمینه سرمایه‌گذاری، این منابع را به سمت بازارهای مالی هدایت می‌کنند و بهترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری را برای سرمایه‌گذاران خود انتخاب و سود حاصله را به نسبت آورده سرمایه‌گذاران بین آنها تقسیم می‌کنند. یکی از این واسطه‌های مالی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری انواع مختلفی دارند که این تنوع می‌تواند انواع سلیقه‌های سرمایه‌گذاری را با انواع ریسک‌پذیری و بازده موردانتظار پوشش دهد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر اساس ترکیب دارایی در سه گروه صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی، با درآمد ثابت و مختلط قرار می‌گیرند که از نظر الزامات سرمایه‌گذاری ابلاغ‌شده از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار، با یکدیگر تفاوت دارند. همچنین از نظر نوع سرمایه‌گذاری، به دو دسته صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر صدور و ابطال و صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل‌معامله در بورس تقسیم‌بندی می‌شوند. علاوه بر صندوق‌های یادشده، صندوق‌های سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردانی نیز در بازار سرمایه ایران مشغول فعالیت هستند. در این گزارش، با استفاده از داده‌ها و اطلاعات سامانه رسام، به ارائه وضعیت و عملکرد این صندوق‌ها که در بازار سرمایه ایران فعال هستند، پرداخته شده است.
ترکیب و ارزش دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اردیبهشت‌ماه
طی اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲، کل ارزش خالص دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری تقریباً با ۵۹ هزار میلیارد ریال افزایش، به مبلغی حدود ۷,۰۲۸ هزار میلیارد ریال رسید. بیشترین افزایش در ارزش خالص دارایی‌ها مربوط به صندوق‌های قابل‌معامله بوده که نسبت به ابتدای ماه، حدود ۷۴ هزار میلیارد ریال معادل ۴/۱ درصد افزایش یافته است. صندوق‌های بازارگردانی نیز تقریباً با ۴۹ هزار میلیارد ریال کاهش معادل ۴ درصد، بیشترین کاهش درصدی در ارزش خالص دارایی‌ها را در میان صندوق‌های سرمایه‌گذاری ثبت کرده‌اند.
نمودار ۲، روند تغییرات کل ارزش خالص دارایی‌های همه صندوق‌های سرمایه‌گذاری را در طول اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ بر حسب میلیارد ریال نشان می‌دهد. نتایج نشان‌دهنده افزایش در مجموع ارزش خالص دارایی‌های صندوق‌ها در این ماه است.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مجموعاً ۲۵ درصد از منابع مالی خود را در سهام، ۴۳ درصد را در اوراق مشارکت، ۲۲ درصد را در سپرده‌های بانکی و وجه نقد و حدود ۹ درصد را در سایر دارایی‌ها، سرمایه‌گذاری کرده‌اند. در نمودار ۳، ترکیب دارایی‌های تحت مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری نشان داده شده است.
بررسی عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری
در جدول‌های ۱ تا ۴، صندوق‌های سرمایه‌گذاری با بیشترین بازدهی در هر گروه از صندوق‌های با درآمد ثابت، سهامی، مختلط و قابل‌معامله در بورس ارائه شده است. از بین صندوق‌های با درآمد ثابت، صندوق «با درآمد ثابت کوثر یکم» بیشترین بازدهی را کسب کرده است. بازدهی این صندوق در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ برابر با ۴/۷ درصد و بازدهی یک‌ساله آن معادل ۲۱ درصد بوده است.
در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲، صندوق سرمایه‌گذاری «مشترک سینا» با ۱۰/۱ درصد، بیشترین بازدهی را در میان صندوق‌های سهامی کسب کرده است. بازدهی یک‌ساله این صندوق معادل ۶۵/۶ درصد بوده است.
صندوق «توسعه پست بانک» با بازدهی ۱۲/۹ درصدی در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲، بیشترین بازدهی را در میان صندوق‌های مختلط داشته است. بازدهی یک سال گذشته این صندوق ۵۰/۹ درصد بوده است.
طی اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲، صندوق «واسطه‌گری مالی یکم» با بازدهی ۱۵/۷ درصدی، بهترین عملکرد را در میان صندوق‌های قابل‌معامله در بورس داشته است.
در بخش بعدی، میانگین بازده صندوق‌های سهامی با بازده شاخص کل بورس و شاخص کل فرابورس طی اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ مقایسه شده است. همانطورکه در نمودار ۴ مشاهده می‌شود، صندوق‌های سهامی همانند شاخص کل بورس، میانگین بازدهی حدود منفی یک درصدی را در این ماه ثبت کرده‌اند و در مقایسه با شاخص کل فرابورس، عملکرد ضعیف‌تری داشته‌اند.
وضعیت ورود و خروج نقدینگی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری
طی اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲، ورود پول به کل صندوق‌ها (به‌واسطه صدور واحدهای سرمایه‌گذاری) معادل ۱,۰۵۱ هزار میلیارد ریال و خروج پول از کل صندوق‌ها (به‌واسطه ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری) نیز معادل ۱,۰۰۵ هزار میلیارد ریال بوده است. بنابراین، خالص ورود سرمایه به کل صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اردیبهشت‌ماه حدود ۴۶ هزار میلیارد ریال بوده است. بیشترین خالص ورود پول به صندوق‌های سرمایه‌گذاری حدود ۲۹ هزار میلیارد ریال و مربوط به صندوق‌های قابل‌معامله در بورس و بیشترین خالص خروج پول از آنها نزدیک به ۱۰ هزار میلیارد ریال مربوط به صندوق‌های با درآمد ثابت بوده است. نمودار ۵، ورود پول به کل صندوق‌ها و خروج پول از آنها را به‌واسطه صدور یا ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری طی اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ نشان می‌دهد.
