نوبلیست‌های مالی
نوبلیست‌های مالی
ترجمه: دکتر سید محمد هاشمی‌نژاد
جایزه نوبل معتبرترین جایزه علمی است که به یک دانشمند تعلق می‌گیرد. جایزه نوبل در سال ۱۸۹۵، به وصیت کارخانه‌دار و شیمیدان سوئدی، آلفرد نوبل که بیشتر او را به‌دلیل ابداع دینامیت می‌شناسند، پایه‌گذاری شد. در سال ۱۹۰۱ میلادی، نخستین جوایز بنیاد نوبل اهدا شد. طبق وصیت وی، پنج جایزه به‌طور سالانه در رشته‌های فیزیک، شیمی، فیزیولوژی و پزشکی، ادبیات و صلح به افرادی تعلق می‌گیرد که بیشترین خدمت را به بشر کرده باشند. اولین جایزه صلح نوبل در سال ۱۹۰۱ توسط رئیس مجلس نروژ اهدا شد تا اینکه در سال ۱۹۰۴ کمیته نوبل نروژ تشکیل شد. پنج عضو این کمیته توسط پارلمان نروژ (استورتینگت)گمارده می‌شوند و انجام امور مقدماتی مربوط به داوری و نیز اهدای جایزه صلح نوبل بر عهده این کمیته است. اعضای این کمیته مستقل هستند و به قانون‌گذاران پاسخگو نمی‌باشند. اعضای دولت نروژ حق عضویت در این کمیته را ندارند. ماهنامه بورس در هر شماره خود یکی از نوبلیست‌های اقتصادی که موضوع پژوهش آن‌ها مرتبط با بازارهای مالی بوده است را به مخاطبان گرامی معرفی می‌کند. این نوشته برگرفته از کتاب «برندگان جایزه نوبل اقتصاد» است.
دانیل ال مک‌فادن
Daniel L McFadden
سال دریافت جایزه: ۲۰۰۰
سال تولد: ۱۹۳۷
تابعیت: ایالات متحده آمریکا
دانشگاه: کالیفرنیا، برکلی
دریافت جایزه به پاس: توسعه نظریه و روش تحلیل موضوعات انتخابی
شرح حال
دانیل ال مک‌فادن در سال ۱۹۳۷ میلادی در ایالت کارولینای شمالی۱ واقع در آمریکا متولد شد. پدر و مادر دانیل از زمان کودکی به او آموخته بودند که از کار و تلاش لذت ببرد و از رقابت نادرست برای کسب شهرت و مقام دوری کند. وی دوره ابتدایی و راهنمایی را در مدارس دولتی سپری کرد و در دوران دبیرستان به کمک مادرش که در سال ۱۹۲۲ از دانشگاه «مینه‌سوتا»۲ و در رشته معماری فارغ‌التحصیل شده بود، دروس جبر و ریاضیات را در سطحی پیشرفته یاد گرفت. این نوبلیست در سن ۱۶ سالگی وارد دانشگاه مینه‌سوتا شد تا علوم طبیعی را بیاموزد و در ۱۹ سالگی در رشته فیزیک این دانشگاه، با نمره عالی فارغ‌التحصیل شد. پروفسور جان وینکلر که از اساتید نجوم آن دوره بود، دکتر مک‌فادن را در آزمایشگاه پرتوهای کیهانی خود استخدام کرد. دکتر مک‌فادن که از هوش سرشاری برخوردار بود، توانست در آن آزمایشگاه یک تلسکوپ اشعه ایکس را طراحی کند و بسازد. از دیگر ساخته‌های این نوبلیست در آزمایشگاه پرتوهای کیهانی، رایانه‌ای ترانزیستوری بود که در زمینه «پردازش داده‌ها» و «اندازه‌گیری فاصله اشیا» کاربرد داشت.
دکتر مک‌فادن برای ادامه تحصیلات خود در رشته فیزیک، بار دیگر در امتحانات ورودی دوره کارشناسی ارشد دانشگاه مینه‌سوتا شرکت کرد و پذیرش شد، اما به‌تدریج به مطالعه پیرامون علوم انسانی علاقه پیدا کرد. وی با استفاده از بورسیه تحصیلی بنیاد فورد۳، در سال ۱۹۵۸، مطالعه پیرامون علوم اجتماعی را آغاز کرد و میزان موفقیت وی در مقایسه با سایر دانش‌پژوهان به‌اندازه‌ای بود که بنیاد فورد او را برای ادامه تحصیلات در چارچوب برنامه «آموزش علوم رفتاری» انتخاب کرد. دانیل که همچنان در حال تحصیل در مقطع دکترا بود، به مطالعه در مورد «مدل‌های ریاضی»، «یادگیری» و «انتخاب» روی آورد و با بهره‌گیری از مهارت خود در رشته ریاضیات و نیز آموخته‌هایی که در زمینه اقتصاد داشت، تحقیقات خود را پیش برد. دکتر مک‌فادن یک سال پس از فارغ‌التحصیلی در مقطع دکترا، به دعوت دانشگاه ایالتی پیتزبورگ۴ پاسخ مثبت داد. او در سال ۱۹۶۳، به دانشکده اقتصاد دانشگاه کالیفرنیا، برکلی۵ دعوت شد و تا سال ۱۹۶۶، به آموزش و تحقیق در این دانشگاه ادامه داد. مک‌فادن سپس به دانشکده اقتصاد مؤسسه فناوری ماساچوست۶ رفت و در مرکز تحقیقات آمار این مؤسسه، همکاری با پژوهشگران دیگر را آغاز کرد. وی در سال ۱۹۸۶، به ریاست این مرکز برگزیده شد و تا سال ۱۹۹۱، اداره آن را بر عهده داشت. این نوبلیست پس از آن، به دانشگاه کالیفرنیا، برکلی بازگشت تا تحقیقات خود را در زمینه علم آمار ادامه دهد و در این راستا، آزمایشگاه اقتصادسنجی را تأسیس کرد. دکتر دانیل ال مک‌فادن در زمینه «تئوری اقتصاد»، مطالعات فراوانی داشته و مقاله‌ها و کتب بسیاری را در این خصوص به رشته تحریر درآورده است. بنیاد نوبل در سال ۲۰۰۰، دکتر مک‌فادن را به همراه دکتر هکمن به پاس تحقیقات شبانه‌روزی در زمینه «علم اقتصاد» و ارائه تئوری و شیوه‌هایی برای تجزیه و تحلیل «نمونه‌های انتخابی»، شایسته دریافت جایزه اقتصاد این بنیاد دانست.
