نوبلیست‌های مالی
نوبلیست‌های مالـی
ترجمه: دکتر سید محمد هاشمی‌نژاد
جایزه نوبل معتبرترین جایزه علمی است که به یک دانشمند تعلق می‌گیرد. جایزه نوبل در سال ۱۸۹۵، به وصیت کارخانه‌دار و شیمیدان سوئدی، آلفرد نوبل که بیشتر او را به دلیل ابداع دینامیت می‌شناسند، پایه‌گذاری شد. در سال ۱۹۰۱ میلادی، نخستین جوایز بنیاد نوبل اهدا شد. طبق وصیت وی، پنج جایزه به‌طور سالانه در رشته‌های فیزیک، شیمی، فیزیولوژی و پزشکی، ادبیات و صلح به افرادی تعلق می‌گیرد که بیشترین خدمت را به بشر کرده باشند. اولین جایزه صلح نوبل در سال ۱۹۰۱ توسط رئیس مجلس نروژ اهدا شد تا این که در سال ۱۹۰۴ کمیته نوبل نروژ تشکیل شد. پنج عضو این کمیته توسط پارلمان نروژ (استورتینگت) گمارده می‌شوند و انجام امور مقدماتی مربوط به داوری و نیز اهدای جایزه صلح نوبل بر عهده این کمیته است. اعضای این کمیته مستقل هستند و به قانون‌گذاران پاسخگو نمی‌باشند. اعضای دولت نروژ حق عضویت در این کمیته را ندارند.
ماهنامه بورس در هر شماره خود یکی از نوبلیست‌های اقتصادی که موضوع پژوهش آنها مرتبط با بازارهای مالی بوده را به مخاطبان گرامی معرفی کند. منبع این نوشته برگرفته از کتاب «برندگان جایزه نوبل اقتصاد» است.
داگلاس نورث
Douglass North
سال دریافت جایزه: ۱۹۹۳
سال تولد: ۱۹۲۰
تابعیت: ایالات متحده آمریکا
دانشگاه: واشنگتن
دریافت جایزه به پاس: تحقیق مجدد در تاریخ اقتصادی به‌وسیله تئوری اقتصاد کاربردی
و روش‌های مقداری در جهت تفسیر اقتصادی و تغییر بنیادی
تألیفات:
رشد اقتصادی آمریکا از ۱۷۹۰ تا ۱۸۶۰ قیام جهان غرب: تاریخ اقتصادی جدید
عملکرد اقتصادی
داگلاس نورث در سال ۱۹۲۰ میلادی در ایالت ماساچوست۱ متولد شد. خانواده وی به‌واسطه شغل پدر که مدیر یک شرکت بزرگ بیمه عمر بود، همواره به نقاط مختلفی نقل مکان می‌کردند، به‌گونه‌ای که ابتدا به ایالت کانتیکات۲ و سپس به شهر اوتاوا۳ در کانادا رفتند. آنها بعدها به اروپا مهاجرت کردند و داگلاس تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه‌ای در شهر لوزان سوئیس آغاز کرد، اما عملاً این دوره را در اوتاوای کانادا پیگیری کرد و سپس برای گذراندن دوره راهنمایی وارد مدرسه‌ای خصوصی شد. نورث به‌دلیل بازگشت دوباره پدرش به آمریکا، تحصیلات خود را در مدرسه‌ای خصوصی در لانگ آیلند۴ نیویورک ادامه داد و دوره متوسطه را در والینگ فورد۵ کانتیکات به اتمام رساند. این نوبلیست به عکاسی نیز علاقه زیادی داشت و در چندین جشنواره داخلی و بین‌المللی جوایز ارزنده‌ای دریافت کرده بود.همزمان با قبولی داگلاس در امتحانات دانشگاه هاروارد، پدرش به ریاست اداره بیمه عمر سان‌فرانسیسکو منصوب شد و ازآنجا‌که وی مایل به دوری از خانواده خود نبود، به دانشگاه کالیفرنیا در برکلی۶ رفت.داگلاس در این دانشگاه با عقاید مارکسیسم آشنا شد و زندگی فکری‌اش متحول گشت. ازاین‌رو، هنگام حمله هیتلر به شوروی در سال ۱۹۴۱ میلادی، در‌حالی‌که اکثریت به‌دلیل داشتن تفکرات کمونیستی طرفدار جنگ بودند، به جمع دانشجویان صلح‌طلب پیوست. با تشدید جنگ، داگلاس که به‌تازگی از دانشگاه برکلی فارغ‌التحصیل شده بود به‌خاطر داشتن عقاید ضد جنگ، به کشتیرانی بازرگانی پیوست و مسئول ناوبری کشتی شد. ادامه جنگ به داگلاس این فرصت را داد تا طی ۳ سال مسافرت دریایی به نقاط مختلف، مطالعات خود را پیگیری کند و در خلال همین مطالعات بود که تصمیم گرفت اقتصاددان شود.با پایان یافتن جنگ در سال ۱۹۴۵ میلادی، داگلاس به دانشگاه برکلی بازگشت و رشته اقتصاد را انتخاب کرد. وی پس از به پایان رساندن تحصیلات خود در مقطع کارشناسی، در دانشگاه واشنگتن واقع در سیاتل مشغول به کار شد. داگلاس در بازه‌ای سه‌‌ساله نیز پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد خود را در زمینه تاریخ بیمه عمر در آمریکا ارائه کرد و موفق به اخذ بورسیه دوره دکترا از شورای تحقیقات علوم اجتماعی شد.این نوبلیست با عزیمت به دانشگاه کلمبیا در سمینارهای دکتر رابرت مرتون در زمینه جامعه‌شناسی حضور یافت، سپس به اقتصاد سیاسی روی آورد و نخستین مقاله خود را تحت عنوان «نظریه موقعیت جغرافیایی و رشد اقتصادی منطقه‌ای» در نشریه «اقتصاد سیاسی» منتشر کرد که در نهایت به ارائه نظریه معروف رشد اقتصادی انجامید.
در سال ۱۹۵۶ میلادی، به‌عنوان استاد تحقیقات اداره ملی تحقیقات اقتصادی آمریکا دعوت به کار شد. دکتر داگلاس نورث در نتیجه چندین سال پژوهش در این اداره، کتاب «رشد اقتصادی آمریکا از سال ۱۷۹۰ تا ۱۸۶۰» را به رشته تحریر درآورد که نخستین اثر علمی او به‌شمار می‌رود.دکتر نورث از سال ۱۹۶۶ میلادی تصمیم گرفت مطالعات خود را از محوریت آمریکا به تاریخ اقتصاد اروپا تغییر دهد. در همین ایام از او دعوت شد که به ژنو برود و به جمع اساتید دانشکده فورد بپیوندد. «تغییرات بنیادی و رشد اقتصادی آمریکا» و «قیام جهان غرب: تاریخ اقتصادی جدید» عناوین کتاب‌هایی است که دکتر نورث پس از سال‌ها تلاش و تحقیق در ژنو منتشر کرد. وی برای معرفی چارچوب تحلیلی جدیدی که بتواند علل رشد اقتصادی ضعیف آن دوران را نشان دهد، باید مدلی از اقتصاد سیاسی را ارائه می‌کرد تا مشخص شود که چه رابطه‌ای بین ایدئولوژی افراد و تصمیمات آنها در زمینه‌های اقتصادی وجود دارد. این نوبلیست در راستای تلاش برای کشف این حقیقت به آمریکا بازگشت و تصمیم گرفت از اساتید دیگر کمک بگیرد و علی‌رغم ۳۳ سال تحقیق و مطالعه، هرگز دست از تلاش برنداشت. داگلاس در سال ۱۹۸۳ میلادی از دانشگاه واشنگتن به دانشگاه سنت لوئیس رفت تا از تجربیات دانشمندان علوم سیاسی و اقتصادی بهره‌مند شود. نتیجه این کار، تأسیس مرکز مطالعات اقتصادی- سیاسی بود که از مراکز تحقیقاتی خلاق آمریکا به‌شمار می‌رود.دکتر نورث سرانجام در سال ۱۹۹۰ میلادی، نخستین نتایج بررسی‌های خود را در کتابی به نام «عملکرد اقتصادی» ارائه کرد. وی در این کتاب توضیح داد که چرا ایدئولوژی‌هایی مانند کمونیسم می‌توانند بر تصمیمات مردم و یا عملکرد اقتصاد یک کشور تأثیرگذار باشند، اما موضوع شناخت ایدئولوژی‌ها، بدون درک نحوه یادگیری ذهن و انتخاب گزینه‌ها در فکر، میسر نمی‌شود. لذا دکتر نورث از سال ۱۹۹۰ میلادی به بعد، تصمیم گرفت به این مسئله بپردازد. به عقیده وی، یافتن پاسخ سؤالاتی مانند «چگونگی انتخاب گزینه‌های مختلف»، برای پیشرفت در علوم اجتماعی نقشی اساسی دارد. به گفته ایشان، رسیدن به پاسخ سؤالاتی از این قبیل مستلزم صرف سال‌ها زمان است. بنیاد نوبل در سال ۱۹۹۳ میلادی دکتر نورث را به همراه دکتر فاگل به‌خاطر تحقیق در زمینه تاریخ اقتصادی با به‌کارگیری تئوری اقتصاد و شیوه‌های کمی به‌منظور توضیح تغییرات اقتصادی و سازمانی، به‌عنوان برندگان جایزه اقتصاد انتخاب و معرفی کرد.
