گذری بر مرزهای علم مالی – قسمت سوم
مسلم پیمانی
عضو هیئت‌علمی گروه مالی و بانکداری دانشگاه علامه طباطبائی
در ادامه دو بخش قبلی، این بار سراغ مجله علمی مالی دیگری با عنوان مروری بر پژوهش‌های مالی۱ می‌رویم. این مجله در رتبه‌بندی‌های علمی مختلف عموماً در جایگاه سوم و پس از مجله مالی۲ و مجله اقتصاد مالی۳ که در بخش‌های قبلی بررسی شدند، قرار می‌گیرد.
مختصری در خصوص مجله مروری بر پژوهش‌های مالی
مجله مروری بر پژوهش‌های مالی نیز از دیگر مجلات معتبر در حوزه علوم مالی است. این مجله وابسته به دانشگاه آکسفورد بوده و نام افرادی مانند کوهن و کورنلی و از دانشگاه‌هایی مانند هاروارد، مدرسه اقتصادی لندن و… در فهرست هیئت تحریریه آن وجود دارد. این مجله نیز به‌صورت ماهانه منتشر شده و دربردارنده مقالات حوزه مالی و اقتصادی است. بر اساس اعلام این مجله، آنچه بر روی تصمیم‌گیری در مورد قبول یا عدم قبول مقالات برای داوری این مجله حائز اهمیت است، اهمیت موضوعات مورد بررسی است و نه پیچیدگی آن‌ها. این رویکرد باعث شده است که در بین مقالات این مجله، موضوعات مربوط به مسائل روز دنیای مالی بیشتر به چشم بخورد که این موضوع با مروری بر مقالات چاپ شده در شماره اخیر این مجله (که در قسمت بعد معرفی می‌گردند) به‌خوبی قابل‌مشاهده است.
نگاهی کلی بر آخرین شماره مجله مروری بر پژوهش‌های مالی (دسامبر ۲۰۲۰)
زمانی‌که ۱۲ مقاله چاپ‌شده در این شماره از مجله (و البته شماره‌های قبلی آن) را با نگاهی کلی و به‌طور فهرست‌وار بررسی می‌کنیم، انعکاس معیار کاربردی بودن موضوعات (و نه پیچیده بودن آن‌ها) که در معرفی مجله عنوان شد را به‌خوبی می‌توان دریافت. برای نمونه در ۴ مقاله اول، استفاده از واژگانی مانند مقررات‌زدایی، فرایندهای مقرراتی، دولت و… به‌عنوان موضوعاتی کاربردی در عناوین مقالات بسیار خودنمایی می‌کند. همچنین، در مقاله پنجم به نقش فدرال رزرو در ایجاد ثبات مالی پرداخته شده است. از سوی دیگر، زمانی‌که روش‌های تحلیلی مورد استفاده در این مقالات بررسی می‌شود می‌توان به‌خوبی سادگی این روش‌ها را متوجه شد. این موارد به‌خوبی تصدیق‌کننده رویکرد کاربردگرایانه تحقیقات موردپذیرش در این مجله و اعتنای کمتر به پیچیدگی موضوعات و روش‌های تحلیل پیچیده است. در دیگر مقالات این شماره به مباحث اهرم مالی، مباحث بانکی و اعتباری، نقش شبکه تولید در بازدهی و همچنین تأثیر رقابت بر بازدهی مورد انتظار پرداخته شده است.
تشریح مقاله منتخب
در پی رویکرد کاربردی این مجله، در این بخش یکی از مقالات کاربردی چاپ‌شده در شماره اخیر مجله مورد تحلیل قرار خواهد گرفت. عنوان مقاله مورد بررسی، «نقش دولت در عملکرد شرکت‌ها» است که توسط ران دوچین۴، ژنیو گائو۵ و هایبینگ شو۶ به ترتیب از دانشگاه‌های آکسفورد، هنگ‌کنگ و شانگهای چین نوشته شده است.
در این مقاله، از ساختار خاص جغرافیایی و مقرراتی چین استفاده جالبی شده است، زیرا این کشور در عین پهناوری جغرافیایی قابل‌توجه، مقررات بسیار سخت‌گیرانه‌ای در خصوص مالکیت زمین و جابه‌جایی جغرافیایی دارد. لذا، محققین از این موضوع بهره جسته و از فاصله جغرافیایی محل شرکت‌های کوچک اشتراکی و دولت محلی به‌عنوان سنجه‌ای جدید برای اندازه‌گیری میزان دخالت دولت در امور هر شرکت استفاده نمودند. همچنین، تمرکز بر روی این شرکت‌ها به دلایل مختلف از جمله ناتوانی این شرکت‌ها در تغییر جهت تأثیر (اثرگذاری شرکت بر تصمیمات دولتی به‌جای تأثیرپذیری از دولت) عنوان شده است.
به‌منظور محاسبه فاصله جغرافیایی، این محققین با استفاده از منابع مختلف شامل آدرس شرکت‌ها، کد پستی و…، اقدام به محاسبه طول و عرض جغرافیایی محل شرکت نموده و بر اساس آن، فاصله این نقاط جغرافیایی را با دولت محلی مورد تخمین قرار دادند. علاوه بر این، با استفاده از منابع مختلف، متغیرهایی مانند تعداد ملاقات‌های انجام شده مقامات محلی از شرکت‌ها را نیز محاسبه کرده و در مدل خود دخیل نمودند که این متغیر نیز در نوع خود بسیار نوآورانه و جدید محسوب می‌گردد. درنهایت، با استفاده از دیگر متغیرهای کنترلی و رگرسیون پانل، تأثیر این فاصله (به‌عنوان سنجه اندازه‌گیری میزان دخالت دولت) بر عملکرد مالی شرکت‌ها (از طریق معیارهای مختلف و منابع داده‌ای متفاوت) را تخمین زدند که بر اساس آن تأثیر منفی دخالت دولت بر عملکرد شرکت‌ها مورد تایید قرار گرفت.
لذا به‌طورکلی آنچه می‌توان از مطالعه این مقاله دریافت در چند بخش قابل‌بیان است:
اول اینکه، لزوماً تحقیقاتی که در مجلات علمی معتبر بین‌المللی موردپذیرش قرار می‌گیرند، تحقیقات با پیچیدگی بالای مباحث کمی و روش‌های تخمین خاص نبوده و بسیاری از مجلات مانند این مجله هدف خود را بر کاربردی بودن مقاله متمرکز نموده‌اند.
دوم آنکه، در این مقاله نیز به‌مانند موارد عنوان‌شده در شماره قبلی این سلسله نوشتارها، از داده‌های مطالعاتی خاص و جدید استفاده شده است که عموماً جمع‌آوری آن‌ها بسیار مشکل و زمان‌بر است.
آخرین نتیجه آنکه، در این تحقیق نیز بر نقش منفی دخالت‌های دولتی بر عملکرد شرکت‌ها تأکید شده است که این موضوع نیز می‌تواند مورد استفاده مدیران بازار سرمایه قرار گیرد.
