گذری بر مرزهای علم مالی – قسمت چهارم
مسلم پیمانی
عضو هیئت‌علمی گروه مالی و بانکداری دانشگاه علامه طباطبائی
در قسمت های قبلی مقالاتی را از سه مجله علمی مجله مالی۱ ، مجله اقتصاد مالی۲ و مروری بر پژوهش های مالی۳ بررسی نمودیم. در بخش چهارم از این مجموعه نوشتارها، مجله مرور مالی۴ انتخاب شده است، زیرا عموماً در رتبه‌بندی های انجام‌شده مجلات مالی در رتبه چهارم (و برخی سال ها در رتبه پنجم) قرار می گیرد.
مختصری در خصوص مجله مرور مالی
مجله مرور مالی، مجله رسمی انجمن مالی اروپا۵ بوده و توسط دانشگاه آکسفورد منتشر می‌شود. این مجله، مقالات حوزه مالی و اقتصاد مالی را منتشر نموده و موضوعاتی مانند قیمت‌گذاری دارایی‌ها، مالی شرکتی، بانکداری، ریزساختارهای بازار، حقوق مالی، مالی رفتاری و مالی تجربی را دربر دارد. این مجله هر دو ماه یک‌بار منتشر شده و نمایندگانی از دانشگاه‌های کلمبیا، استنفورد، ام‌آی‌تی و … در هیئت تحریریه آن حضور دارند.
نگاهی کلی بر آخرین شماره این مجله (نوامبر ۲۰۲۰)
عموماً تعداد مقالات منتشره در هر شماره این مجله محدود است. این رویه در شماره موردبررسی نیز مصداق داشته و تنها ۵ مقاله در این شماره ارائه شده است. این مقالات از نظر موضوعی نیز طیف متنوعی از موضوعات را دربر دارد. برای نمونه، اولین مقاله با استفاده از مفهوم اختیارات واقعی۶ به بررسی این موضوع پرداخته است که آیا فرصت های سرمایه‌گذاری در بازار به‌درستی ارزش‌گذاری می شود یا خیر و چنین نتیجه گرفته شده است که عدم ارزش‌گذاری فرصت‌های سرمایه‌گذاری وجود داشته و در شرکت های با فرصت بیشتر، این خطای ارزش‌گذاری بیشتر و البته دوسویه (هم شامل بیش‌ارزش گذاری و هم شامل فروارزش‌گذاری) است. در مقاله بعدی و با موضوعی کاملاً متفاوت به بحث محتوای اطلاعات مورد استفاده فروشندگان استقراضی پرداخته شده است و در نهایت چنین بیان می دارد که فروشندگان استقراضی اطلاعات بیشتری نسبت به تحلیل گران دارند. در مقاله سوم و چهارم نیز به مباحث حوزه بازارهای ارز و دیرش پرداخته شده است. مقاله پنجم نیز که در بخش بعدی بدان پرداخته خواهد شد، موضوع اخبار و تأثیر آن بر بازدهی سهام را مورد تحلیل قرار داده است.
تشریح مقاله منتخب
در این بخش، مقاله «پیش بینی صرف سهام: آیا اخبار مهم اند؟»، نوشته فیلیپ آدامر۷ و رینر شوسلر ۸ را مورد بررسی قرار خواهیم داد. همان‌گونه که از عنوان مقاله مشخص است، آنچه این مقاله مورد تحلیل قرار داده است، بحث اخبار و محتوای اطلاعاتی آن و در نتیجه اثرات آن بر صرف سهام است. به‌عبارتی، موضوع موردبررسی در این مقاله به‌گونه ای به مباحث تحلیل متن و موارد مربوط به آن به‌ویژه یادگیری ماشین مرتبط است. نویسندگان با تحلیل حجم بالایی از اخبار (بیش از ۷۰۰ هزار مقاله خبری) از روزنامه های مختلف و اثرگذار طی دوره ۱۹۸۰ تا ۲۰۱۸ و ارائه مدلی جدید برای برقراری ارتباط بین این اخبار و بازدهی سهام، به بررسی نقش این اخبار در رفتار بازدهی سهام پرداخته اند.
بدین منظور، محققین پس از جمع آوری و پالایش اخبار، موضوعات موردبررسی در این اخبار را به موضوعات سیاسی و اقتصادی تقسیم نموده و مجدداً هر یک از این طبقات را به زیر‌بخش‌های مختلفی مانند موضوعات بازار نفت، وضعیت اشتغال، بازار کالاها، جنگ عراق و … تقسیم بندی نمودند. سپس این محققین با اضافه نمودن متغیرهای کنترلی متعدد و تقسیم کل دوره به دو دوره آموزش و آزمون، قدرت پیش بینی کنندگی متغیر اخبار را به‌صورت برون‌نمونه ای مورد تحلیل قرار دادند. به‌طور مختصر، در روش استفاده‌شده جهت تحلیل متن، علاوه بر استخراج موضوع پنهان در متن، همبستگی موضوعی متون مختلف نیز تحلیل شده و به‌این‌ترتیب، قادر به کشف بهتر موضوع نهفته در لغات مورداستفاده در هر متن خواهد بود.
بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، اولاً مدنظر قرار دادن اخبار، قدرت پیش بینی صرف سهام را افزایش داده و ثانیاً این افزایش قدرت پیش‌بینی در بازارهای نزولی چشم گیرتر است. به‌عبارتی، اخبار همچنان شامل بار اطلاعاتی خاص خود بوده و این محتوای اطلاعاتی ورای متغیرهای مالی و اقتصادی رایج مورد استفاده است و جالب آنکه اهمیت این اخبار در بازارهای نزولی بیشتر شده و سرمایه‌گذاران در این بازارها به اخبار بیشتر از قبل تکیه دارند. همچنین، از بین اخبار اقتصادی و سیاسی، اخبار سیاسی نسبت به اخبار اقتصادی تأثیر بیشتری بر بازدهی سهام دارد. از سوی دیگر، روش ارائه‌شده توسط محققین در مقایسه با دیگر روش های پردازش متن مانند تحلیل احساسات۹، قدرت پیش بینی کنندگی بیشتری را نشان می دهد.
