جایگاه تحلیل در بازار سرمایه
توسعه بازارهای مالی عاملی مهم در مسیر رشد اقتصادی کشورها به شمار می‌آید. این بازارها در هدایت وجوه به سمت بخش‌های مختلف اقتصادی نقشی کلیدی داشته و به‌نوعی محرک رشد اقتصادی به شمار می‌آیند. یکی از مهم‌ترین بحث‌ها داشتن الگوهای قابل‌قبول و سنجیده برای توسعه بازارهای مالی است و از جمله ابعاد توسعه بازار سرمایه میزان مشارکت فعالین بخش حقیقی و حقوقی در این بازارها می‌باشد. اگرچه حضور در این بازارها به‌عنوان یک فرصت سرمایه‌گذاری برای آحاد جامعه فراهم بوده است اما این حضور نیازمند تصمیم‌گیری آگاهانه در امر سرمایه‌گذاری است. نتایج تحقیقات بسیاری که در زمینه تحلیل نحوه تصمیم‌گیری فعالان بازار سرمایه به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بازارهای مالی انجام شده است حاکی از تأثیرگذاری عواملی متعدد، از جمله «عوامل روانی بازار»، «متغیرهای اقتصادی»، «متغیرهای سیاسی» و… بر تصمیمات سرمایه‌گذاری افراد است. عموماً طیف عوامل تأثیرگذار بر یک تصمیم، از انتخاب مبتنی بر «ذهنیات»، «برداشت‌های شهودی»، «پیش‌داوری» و «احساسات» گرفته تا «داده‌های واقعی»، «اطلاعات عینی» و … را در‌بر می‌گیرد. این موضوع در بازارهای مالی نیز به شکلی جدی مشهود است، به گونه‌ای که در این بازارها نیز برای سرمایه‌گذاری، الگوهای متفاوتی از مدل‌های مبتنی بر اخبار و شایعات گرفته تا الگوهای مبتنی بر تحلیل‌های علمی مطرح است. بسیاری از افراد در گذر زمان و با توجه به تجربه‌ای که به دست آورده‌اند، نه‌تنها خود به تنهایی تصمیم می‌گیرند بلکه سایر افراد نیز به آنها رجوع می‌نمایند. سؤالی که مطرح می‌شود این است که آیا می‌توان صرفاً با تکیه بر تجربیات و مبتنی بر اخبار و شایعات بر پیچیدگی‌های سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی فائق آمد؟ پاسخ به این سؤال می‌تواند به شفاف نمودن «جایگاه تحلیل در بازارهای مالی» کمک کند.
امروزه فعالیت در بازارهای مالی به‌عنوان یک حوزه پیچیده، نیازمند برخورداری توأمان از دو مؤلفه «تجربه» و «دانش» بوده و توسعه این بازارها با همراهی هر دو بخش «اجرایی» و «تحلیل» در کنار هم معنا یافته است؛ اما از تحلیل چه تعریفی می‌توان داشت؟ تحلیل، فرآیندی است که در آن با بررسی وضعیت بازار و متغیرهای پیش‌گفته، سعی می‌شود رفتار قیمتی سهام و سایر دارایی‌ها پیش‌بینی شود. بر این اساس، هراندازه که سطح درک فعالان بازار در زمینه تحلیل افزایش یابد از رفتارهای لحظه‌ای و رشد حباب‌گونه در بازار جلوگیری شده و بازار در مسیری عقلایی تر حرکت خواهد کرد.
بر اساس آنچه گفته شد، برای بهبود سطح تحلیل در بازار سرمایه لازم است اقداماتی در ابعاد مختلف انجام شود. در سطح سرمایه‌گذاران، پیشنهاد می‌شود این افراد به سمت رفتارهایی به دور از هیجان سوق داده شوند تا تأثیرپذیری آنها از شایعات کاهش یابد. درواقع، تأثیرگذاری اخبار و شایعات در بازارها پدیده‌ای با اهمیت است و این موضوع از آنجاکه افراد تازه‌وارد در بازار تمایل بیشتری به بروز رفتارهای احساسی و مبتنی بر شایعات دارند نیاز به توجه دارد.
در این میان «رفتار سیاست‌گذاران اقتصادی در ایجاد اطمینان برای سرمایه‌گذاران و فضای اقتصادی کشور» از اهمیت بالایی برخوردار است. یک تحلیلگر به دنبال داشتن اطلاعاتی کافی و قابل اعتماد برای پیش‌بینی رفتار بازار است، بنابراین نقش دولت در ایجاد اعتماد در تحلیلگران و بازار با مشخص و واضح‌تر نمودن پارامترهای پیچیده مرتبط با اخذ تصمیم، بسیار مؤثر است. این امر، اصلی مهم در کاهش ریسک تحلیلگران در پیش‌بینی و درنتیجه کاهش ریسک بازار به شمار می‌آید. به عبارتی هراندازه سیاست‌های اقتصادی اتخاذشده توسط دولت‌ها شفاف‌تر باشد میزان اثرگذاری شایعات بر تصمیم‌گیری‌های افراد کاهش خواهد یافت.
از سوی دیگر، حضور جوانان مستعد و با انگیزه در عرصه تحلیل نیز از جمله مواردی است که می‌تواند به توسعه امر تحلیلگری در بازار سرمایه کمک کند. بسیاری از نخبگان و رتبه‌های برتر رشته‌های علمی مختلف در سال‌های اخیر به سمت فعالیت در رشته مالی و خصوصاً عرصه تحلیل در بازار سرمایه گرایش یافته‌اند که این موضوع، همزمان با افزایش کاربرد ابزارهای تحلیلی و هوش مصنوعی، خود می‌تواند موجبات بروز رفتارهای حرفه‌ای تر در بازار سرمایه را فراهم کند.
همچنین «برخورداری از دورنمایی بلندمدت تر» و «لحاظ وابستگی میان صنایع و تأثیرپذیری احتمالی آنها از یکدیگر» می‌تواند در امر تحلیل مؤثر باشد. نوع تحلیل هم خود از موضوعات مهم در مدیریت سرمایه است، عموماً توصیه می‌شود که از همه روش‌ها و نگاه‌های مختلف برای داشتن پرتفوی‌ای بهینه استفاده شود.
درمجموع، تمرکز بر نقش و جایگاه سازمان بورس و اوراق بهادار و بورس‌ها در ساماندهی بحث تحلیل، ضمن تأکید بر اثرگذاری برخی اقدامات انجام‌شده از سوی آنها بر بهبود جایگاه تحلیل در بازار سرمایه، می‌تواند در این مسیر بسیار راهگشا باشد. توسعه سواد مالی آحاد مردم و کمک به تربیت تحلیلگرانی که می‌توانند با تصمیمات حرفه‌ای تر به توسعه بازار سرمایه کمک کنند یکی از موضوعات مهمی است که بر آینده این بازار مؤثر خواهد بود. همچنین ان‌شاءالله استفاده از ظرفیت کانون‌ها و انجمن‌های حرفه‌ای و تخصصی در توسعه سواد مالی افراد جامعه مفید واقع خواهد شد.
