عرضه شرکت‌های دانش‌بنیان در بازار سرمایه
«افزایش عرضه شرکت‌ها در بورس» یکی از موضوعاتی است که همگام با توسعه بازار سرمایه، در سالیان گذشته محور تمرکز مدیران این بازار بوده است؛ در همین راستا یکی از حوزه‌های اولویت‌دار در بخش‌های مختلف اقتصاد کشور، حوزه شرکت‌های «دانش‌بنیان» است.
الزامات عصر دیجیتال همگام با انقلاب صنعتی چهارم و پنجم حاکی از نقش مهم و حیاتی شرکت‌های دانش‌بنیان در توسعه اقتصاد جهانی است و حضور تعداد زیادی از شرکت‌های دانش‌بنیان در لیست شرکت‌های برتر جهانی و در صدر فهرست شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس‌های بین‌المللی، خصوصاً ظهور شرکت‌های فعال در صنایع مبتنی بر فناوری‌های نوین به‌ویژه فناوری‌های دیجیتال نشان از اهمیت بالای این حوزه دارد.
ازآنجاکه یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی این شرکت‌ها موضوع جذب سرمایه‌گذار و تأمین مالی است «ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به بازار سرمایه» می‌تواند به رفع این چالش مهم کمک کند. در همین رابطه موضوع تشخیص زمان مناسب برای ورود این دسته از شرکت‌ها به بازار سرمایه و تعیین اینکه در چه مرحله‌ای از چرخه عمر خود به این بازار و تأمین مالی از آن نیازمند هستند مسئله مهمی است که بحث‌ها و تئوری‌های متنوعی نیز پیرامون آن وجود دارد اما اکثر صاحب‌نظران، تأمین مالی در مرحله بلوغ نسبی در راستای رشد سریع‌تر را زمان مناسبی برای ورود به بازار سرمایه قلمداد می‌کنند. در حقیقت لازم است با توجه به ظرفیت‌های موجود در هر شرکت، درجه رشد و توسعه‌یافتگی آن را برای ورود به بازار در نظر گرفت.
از موارد مهمی که باید در تحلیل شرکت‌های دانش‌بنیان مدنظر قرار گیرد توجه به ماهیت خاص این شرکت‌ها است. توسعه شرکت‌های مزبور مستلزم توزیع حداقلی سود و تزریق مجدد منابع حاصل از فعالیت‌هایشان در داخل شرکت است، همچنان‌که در دنیا نیز عموماً هدف سرمایه‌گذار در این شرکت‌ها دریافت سود نقدی نبوده و افزایش ثروت آنها متأثر از بالا رفتن قیمت سهام است که از پروژه‌های جدیدِ اثرگذار بر صنعت که تغییردهنده جریان سنتی کسب و کار هم هستند حاصل شده است. درواقع امید به آینده این شرکت‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است.
جذب شرکت‌های دانش‌بنیان به بازار سرمایه برای همه ارکان و ذی‌نفعان مفید خواهد بود. از یکسو شرکت‌های دانش‌بنیان به دنبال رسیدن به شرایطی هستند که بتوانند با ورود به بازار سرمایه از مزایای آن بهره‌مند شوند، «شفافیت در معاملات» و «افزایش نقدشوندگی» از جمله مزایای پذیرش در بازار سرمایه است که می‌تواند به‌عنوان یک مزیت رقابتی برای شرکت‌های دانش‌بنیانِ پذیرفته‌شده در این بازار لحاظ شود، این در حالی است که با تسهیل فرآیند تأمین مالی از طریق بازار سرمایه به رشد و پیشرفت شرکت‌های فعال در عرصه فناوری‌های نوین کمک خواهد شد. در این میان، جذب صنایع و شرکت‌های جدید به بازار سرمایه، به افزایش عمق بازار کمک خواهد کرد و در سطح کلان نیز با کمک به مسئله اشتغال، پیشران توسعه اقتصادی کشور خواهد شد.
آماده‌سازی سازوکارهای موردنیاز برای ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به بازار سرمایه از موضوعات مهمی است که لازم است در راستای توسعه بازار در نظر گرفته شود. البته برای ورود این شرکت‌ها به بازار سرمایه چالش‌هایی نیز می‌توان متصور بود، از جمله آنها درک این واقعیت است که اگرچه شرکت‌هایی با ماهیت دانش‌بنیان عموماً قایم به شخص کارآفرین برای شروع و توسعه فعالیت‌اند اما برای حضور در بازار سرمایه نیازمند «اصلاح ساختار اداره» و «حضور مدیرانی با رویکرد نظم‌دهی به شرایط» هستند که خود موضوعی زمان‌بر خواهد بود. موضوع دیگر بحث «عدم وجود صورت‌های مالی حسابرسی‌شده» برای چند دوره گذشته در تعداد زیادی از این شرکت‌ها است که با توجه به شرایط موردنیاز برای حضور در بورس موضوع پذیرش آنها را پیچیده می‌کند. «داشتن ساختار سرمایه‌ای متفاوت از کلیت شرکت‌های فعال در بازار» نیز با توجه به اینکه در این شرکت‌ها عموماً مبنای ارزش‌گذاری، دارایی‌های نامشهودی همچون دارایی‌های فکری و سرمایه‌های انسانی است، مسئله دیگری می‌تواند باشد.
شرکت بورس اوراق بهادار تهران با در نظر گرفتن موارد فوق‌الذکر، همچنین توجه به رویکرد مدیران بازار سرمایه و اهمیت بحث ورود شرکت‌های دانش‌بنیان، به دنبال تمرکز بر تسهیل ورود این شرکت‌ها به بازار است و برگزاری همایش «شرکت‌های دانش‌بنیان، بازار سرمایه، دورنمای آینده» در تیر‌ماه سال جاری نیز نشان از اهتمام مدیریت این شرکت برای جذب شرکت‌های دانش‌بنیان در بازار سرمایه دارد، همایشی که با استقبال بسیار بالای بخش‌های متنوع ذی‌نفع صنعت در هر دو حوزه فعالین صنعت مالی و نیز شرکت‌های دانش‌بنیان همراه بوده است.
مقرر شده است که این ایده به شکل جدی و به نحوی هدفمند در راستای ارائه دیدگاه‌های فعالین صنعت مذکور زمینه‌ساز حضور هر چه مؤثرتر شرکت‌های فعال در این حوزه در بازار سرمایه گردد.
امید است با انجام این اصلاحات و ورود پرقدرت شرکت‌های دانش‌بنیان موجبات توسعه هرچه بیشتر بازار سرمایه و افزایش عمق آن فراهم شده و با افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران روبرو شویم.
