عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری در آذرماه ۱۴۰۳
بازارهای مالی مکان مناسبی برای سرمایه‌گذاری هستند و بیشتر افراد جامعه تمایل دارند پس‌اندازها و ثروت خود را در این بازارها سرمایه‌گذاری کنند؛ اما مسئله اساسی، عدم آشنایی همه اقشار جامعه با این بازارها است و در شرایطی که به‌صورت شخصی اقدام به سرمایه‌گذاری کنند و از مشاوران مالی کمک نگیرند، متحمل زیان‌های جبران‌ناپذیری خواهند شد. البته به دلیل هزینه‌های نسبتاً بالا، استفاده از خدمات مشاوران مالی برای مبالغ جزئی مقرون‌به‌صرفه نخواهد بود. در این شرایط بهترین راه‌حل استفاده از واسطه‌های مالی است که آنها منابع مالی خرد سرمایه‌گذاران را جمع‌آوری کرده و بعد از یک کاسه کردن آن به منابع مالی هنگفتی دست پیدا می‌کنند و با استفاده از تخصص افراد حرفه‌ای و باتجربه در زمینه سرمایه‌گذاری، این منابع را به سمت بازارهای مالی هدایت می‌کنند و بهترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری را برای سرمایه‌گذاران خود انتخاب و سود حاصله را به نسبت آورده سرمایه‌گذاران بین آنها تقسیم می‌کنند. یکی از این نهادهای مالی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری انواع مختلفی دارند که این تنوع می‌تواند انواع سلیقه‌های سرمایه‌گذاری را با انواع ریسک‌پذیری و بازده موردانتظار پوشش دهد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر اساس ترکیب دارایی در سه گروه صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی، با درآمد ثابت و مختلط قرار می‌گیرند که از نظر الزامات سرمایه‌گذاری ابلاغ‌شده از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار، با یکدیگر تفاوت دارند. همچنین از نظر نوع سرمایه‌گذاری، به دو دسته صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل‌معامله تقسیم‌بندی می‌شوند. علاوه بر صندوق‌های یادشده، صندوق‌های سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردانی نیز در بازار سرمایه ایران مشغول فعالیت هستند. در این گزارش، با استفاده از داده‌ها و اطلاعات سامانه رسام، به ارائه وضعیت و عملکرد این صندوق‌ها که در بازار سرمایه ایران فعال هستند، پرداخته شده است.
ترکیب و ارزش دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری در آذرماه
طی آذرماه ۱۴۰۳، کل ارزش خالص دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری تقریباً با ۶۲۳ هزار میلیارد ریال افزایش، به مبلغ ۱۱,۲۷۲ هزار میلیارد ریال رسید. بیشترین افزایش ریالی در ارزش خالص دارایی‌ها مربوط به صندوق‌های بازارگردانی بوده که نسبت به ابتدای ماه، حدود ۲۷۸ هزار میلیارد ریال معادل ۱۵/۶ درصد بوده است. صندوق‌های قابل‌معامله نیز تقریباً با ۲۵۵ هزار میلیارد ریال افزایش معادل ۷/۴ درصد، رتبه دوم افزایش ارزش خالص دارایی‌ها را در این ماه به خود اختصاص داده‌اند.
نمودار ۲، روند تغییرات کل ارزش خالص دارایی‌های همه صندوق‌های سرمایه‌گذاری را در طول آذرماه ۱۴۰۳ بر حسب میلیارد ریال نشان می‌دهد. نتایج نشان‌دهنده افزایش در مجموع ارزش خالص دارایی‌های صندوق‌ها در این ماه است.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مجموعاً ۳۳ درصد از منابع مالی خود را در سهام، ۳۳ درصد را در اوراق مشارکت، ۲۸ درصد را در سپرده‌های بانکی و وجه نقد و حدود ۵ درصد را در سایر دارایی‌ها، سرمایه‌گذاری کرده‌اند. در نمودار ۳، ترکیب دارایی‌های تحت مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری نشان داده شده است.
بررسی عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری
در جدول‌های ۱ تا ۴، صندوق‌های سرمایه‌گذاری با بیشترین بازدهی در هر گروه از صندوق‌های با درآمد ثابت، سهامی، مختلط و قابل‌معامله در بورس ارائه شده است. از بین صندوق‌های با درآمد ثابت، صندوق «مشترک افق کارگزاری بانک خاورمیانه» با ۲/۵۰ درصد، بیشترین بازدهی را کسب کرده است. بازدهی یک سال گذشته این صندوق برابر با ۲۸/۸۸ درصد بوده است.
صندوق «همیان سپهر» با ۲۲/۷۰ درصد، بیشترین بازدهی را در میان صندوق‌های سهامی ثبت کرده است. بازدهی یک سال گذشته این صندوق برابر با ۱۷/۸۷ درصد بوده است.
در آذرماه ۱۴۰۳، صندوق «تجربه ایرانیان» با بازدهی ۱۳/۳۸ درصدی، بهترین عملکرد را در میان صندوق‌های مختلط داشته است. بازدهی یک سال گذشته این صندوق برابر با ۲/۳۹ درصد بوده است.
صندوق «سهامی اهرمی نارنج» با نماد «نارنج اهرم» با بازدهی ۴۴/۵۴ درصدی، بیشترین بازدهی را در میان صندوق‌های قابل‌معامله در بورس طی آذرماه ۱۴۰۳ داشته است. صندوق «سهامی اهرمی موج فیروزه» با نماد «موج» نیز با ۴۲/۷۰ درصد بازدهی، رتبه دوم را کسب نموده است.
در بخش بعدی، میانگین بازده صندوق‌های سهامی با بازده شاخص کل بورس و شاخص کل فرابورس طی آذرماه ۱۴۰۳ مقایسه شده است. همان‌طورکه در نمودار ۴ مشاهده می‌شود، بازده صندوق‌های سهامی از بازده شاخص کل بورس و شاخص کل فرابورس بیشتر بوده است.
وضعیت ورود و خروج نقدینگی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری
طی آذرماه ۱۴۰۳، ورود پول به کل صندوق‌ها (به‌واسطه صدور واحدهای سرمایه‌گذاری) حدود ۴,۱۸۰ هزار میلیارد ریال و خروج پول از آنها (به‌واسطه ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری) نیز حدود ۳,۲۰۶ هزار میلیارد ریال بوده است. بنابراین، خالص ورود پول به کل صندوق‌های سرمایه‌گذاری در این ماه حدود ۹۷۴ هزار میلیارد ریال بوده است. بیشترین خالص ورود پول به صندوق‌های سرمایه‌گذاری حدود ۱,۰۳۲ هزار میلیارد ریال و مربوط به صندوق‌های قابل‌معامله و بیشترین خالص خروج پول از صندوق‌های سرمایه‌گذاری حدود ۴۰ هزار میلیارد ریال و مربوط به صندوق‌های با درآمد ثابت بوده است. نمودار ۵، ورود پول به کل صندوق‌ها و خروج پول از آنها را به‌واسطه صدور یا ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری طی آذرماه ۱۴۰۳ نشان می‌دهد.
