عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری در دیماه ۱۴۰۳
بازارهای مالی مکان مناسبی برای سرمایه‌گذاری هستند و بیشتر افراد جامعه تمایل دارند پس‌اندازها و ثروت خود را در این بازارها سرمایه‌گذاری کنند؛ اما مسئله اساسی، عدم آشنایی همه اقشار جامعه با این بازارها است و در شرایطی که به‌صورت شخصی اقدام به سرمایه‌گذاری کنند و از مشاوران مالی کمک نگیرند، متحمل زیان‌های جبران‌ناپذیری خواهند شد. البته به دلیل هزینه‌های نسبتاً بالا، استفاده از خدمات مشاوران مالی برای مبالغ جزئی مقرون‌به‌صرفه نخواهد بود. در این شرایط بهترین راه‌حل استفاده از واسطه‌های مالی است که آنها منابع مالی خرد سرمایه‌گذاران را جمع‌آوری کرده و بعد از یک کاسه کردن آن به منابع مالی هنگفتی دست پیدا می‌کنند و با استفاده از تخصص افراد حرفه‌ای و باتجربه در زمینه سرمایه‌گذاری، این منابع را به سمت بازارهای مالی هدایت می‌کنند و بهترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری را برای سرمایه‌گذاران خود انتخاب و سود حاصله را به نسبت آورده سرمایه‌گذاران بین آنها تقسیم می‌کنند. یکی از این نهادهای مالی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری انواع مختلفی دارند که این تنوع می‌تواند انواع سلیقه‌های سرمایه‌گذاری را با انواع ریسک‌پذیری و بازده مورد انتظار پوشش دهد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر اساس ترکیب دارایی در سه گروه صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی، با درآمد ثابت و مختلط قرار می‌گیرند که از نظر الزامات سرمایه‌گذاری که از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار ابلاغ‌شده، با یکدیگر تفاوت دارند. همچنین از نظر نوع سرمایه‌گذاری به دو دسته صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله تقسیم‌بندی می‌شوند. علاوه بر صندوق‌های یاد شده، صندوق‌های سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردانی نیز در بازار سرمایه ایران مشغول فعالیت هستند. در این گزارش، با استفاده از داده‌ها و اطلاعات سامانه رسام، به ارائه وضعیت و عملکرد این صندوق‌ها که در بازار سرمایه ایران فعال هستند، پرداخته شده است.
ترکیب و ارزش دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری در دیماه
طی دیماه ۱۴۰۳، کل ارزش خالص دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری تقریباً با ۵۲۰ هزار میلیارد ریال افزایش، به مبلغ ۱۰,۸۲۲ هزار میلیارد ریال رسید. بیشترین افزایش ریالی در ارزش خالص دارایی‌ها مربوط به صندوق‌های قابل‌معامله بوده که نسبت به ابتدای ماه، حدود ۲۵۸ هزار میلیارد ریال معادل ۹/۵ درصد بوده است. صندوق‌های با درآمد ثابت نیز تقریباً با ۱۴۱ هزار میلیارد ریال افزایش معادل ۲/۸ درصد، رتبه دوم افزایش ارزش خالص دارایی‌ها را در این ماه به خود اختصاص داده‌اند.
نمودار ۲، روند تغییرات کل ارزش خالص دارایی‌های همه صندوق‌های سرمایه‌گذاری را در طول دیماه ۱۴۰۳ بر حسب میلیارد ریال نشان می‌دهد. نتایج نشان‌دهنده افزایش در مجموع ارزش خالص دارایی‌های صندوق‌ها در این ماه است.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مجموعاً ۱۹ درصد از منابع مالی خود را در سهام، ۳۸ درصد را در اوراق مشارکت، ۲۹ درصد را در سپرده‌های بانکی و وجه نقد و حدود ۱۴ درصد را در سایر دارایی‌ها، سرمایه‌گذاری کرده‌اند. در نمودار ۳، ترکیب دارایی‌های تحت مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری نشان داده شده است.
بررسی عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری
در جدول‌های ۱ تا ۴، صندوق‌های سرمایه‌گذاری با بیشترین بازدهی در هر گروه از صندوق‌های با درآمد ثابت، سهامی، مختلط و قابل‌معامله در بورس ارائه شده است. از بین صندوق‌های با درآمد ثابت، صندوق «ارزش‌آفرین گلرنگ» با بازدهی ۴/۷۹ درصدی، بهترین عملکرد را داشته است. بازدهی یک سال گذشته این صندوق برابر با ۲۸/۸۵ درصد بوده است.
صندوق «رشد داده‌محور توانا» با ۱۳/۲۳ درصد، بیشترین بازدهی را در بین صندوق‌های سهامی ثبت کرده است. بازدهی یک سال گذشته این صندوق برابر با ۳۱/۳۴ درصد بوده است.
در دیماه ۱۴۰۳، صندوق «تجربه ایرانیان» با بازدهی ۱۰/۵۳ درصدی، بیشترین بازدهی را در بین صندوق‌های مختلط داشته است. بازدهی یک سال گذشته این صندوق برابر با ۱۷/۱۴ درصد بوده است.
صندوق «زرین نهال ثنا» تحت نماد «ثنا» با بازدهی ۱۳/۵۲ درصدی، بهترین عملکرد را در بین صندوق‌های قابل‌معامله در بورس طی دیماه ۱۴۰۳ ثبت کرده است. صندوق «قابل‌معامله سهامی درسا» با نماد «درسا» نیز با ۱۱/۷۱ درصد بازدهی، رتبه دوم را کسب نموده است.
در بخش بعدی، میانگین بازده صندوق‌های سهامی با بازده شاخص کل بورس و شاخص کل فرابورس طی دیماه ۱۴۰۳ مقایسه شده است. همانطورکه در نمودار ۴ مشاهده می‌شود، بازده صندوق‌های سهامی از بازده شاخص کل بورس و شاخص کل فرابورس بیشتر بوده است. شایان ذکر است، در دیماه ۱۴۰۳ نسبت به ماه قبل از آن، روند بازار نزولی و افت عملکرد صندوق‌های سهامی و شاخص بازار قابل‌محسوس بوده است.
وضعیت ورود و خروج نقدینگی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری
طی دیماه ۱۴۰۳، ورود پول به کل صندوق‌ها (به‌واسطه صدور واحدهای سرمایه‌گذاری) حدود ۱,۳۶۹ هزار میلیارد ریال و خروج پول از آنها (به‌واسطه ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری) نیز حدود ۱,۵۹۰ هزار میلیارد ریال بوده است. بنابراین، خالص خروج پول از کل صندوق‌های سرمایه‌گذاری در این ماه حدود ۲۲۱ هزار میلیارد ریال بوده است. بیشترین خالص ورود پول به صندوق‌های سرمایه‌گذاری حدود ۱,۶۰۰ میلیارد ریال و مربوط به صندوق‌های سهامی و بیشترین خالص خروج پول از صندوق‌های سرمایه‌گذاری حدود ۱۳۹ هزار میلیارد ریال و مربوط به صندوق‌های قابل‌معامله بوده است. نمودار ۵، ورود پول به کل صندوق‌ها و خروج پول از آنها را به‌واسطه صدور یا ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری طی دیماه ۱۴۰۳ نشان می‌دهد.
