موفقیت تحصیلی درحوزه مالی، نیازمند داشتن یک برنامه مطالعاتی مطلوب و دقیق است
عضو هیئت علمی گروه مدیریت دانشگاه صنعتی شاهرود در گفتگو با ماهنامه «بورس» بیان کرد
موفقیت تحصیلی درحوزه مالی، نیازمند داشتن یک برنامه مطالعاتی مطلوب و دقیق است
سیدمجتبی میرلوحی، استاد دانشکده «صنایع و مدیریت» در دانشگاه صنعتی شاهرود است و سابقه تدریس ایشان در این رشته، به اواخر دهه ۸۰ برمی‌گردد. این عضو هیئت علمی دانشگاه، تحصیلات مقطع کارشناسی خود را در رشته «مدیریت بازرگانی» در دانشگاه علامه طباطبایی گذرانده است و مدارک کارشناسی ارشد و دکتری را نیز در رشته «مدیریت مالی»، به ترتیب از دانشگاه‌های شهید بهشتی و تهران أخذ کرده است.
میرلوحی در گفتگو با ماهنامه «بورس»، ضمن معرفی مسیر تحصیلی خود و ارائه اطلاعاتی مختصر در خصوص مقالات و تألیفاتش، ساده‌ترین راه برای شناسایی میزان علاقه‌مندی به یک حوزه خاص را مطالعه متون، مقالات و کتاب‌های مرتبط با آن حوزه و یا مصاحبه و گفتگو با خبره‌های آن می‌داند و در ادامه، تنها راه موفقیت در حوزه مالی را داشتن یک برنامه مطالعاتی مطلوب و دقیق معرفی می‌کند. آنچه در ادامه خواهید خواند مشروح گفتگوی ماهنامه بورس با این استاد دانشگاه است.
آقای دکتر میرلوحی به‌عنوان نخستین پرسش، از مسیر و سوابق تحصیلی خود برایمان بگویید.
ازآنجاکه مادر عزیزم توجه ویژه‌ای به تحصیل فرزندان خود داشتند، لذا تلاش می‌کردند بهترین مدارس را برای تحصیلشان انتخاب کنند. به همین سبب، بنده تحصیلات دوره متوسطه و پیش‌دانشگاهی خود را در مدرسه مفید که یادگار مرحوم آیت‌الله موسوی اردبیلی است به پایان رساندم و در ادامه، تحصیلات دانشگاهی را نیز در بهترین دانشکده‌های مدیریت کشور سپری کردم. تحصیلات مقطع کارشناسی را در رشته «مدیریت بازرگانی» در دانشگاه علامه طباطبایی گذراندم و مدارک کارشناسی ارشد و دکترای خود را نیز در رشته «مدیریت مالی»، به ترتیب از دانشگاه‌های شهید بهشتی و تهران أخذ کردم. همچنین این افتخار را پیدا کردم که در محضر اساتید گران‌قدری همچون دکتر رضا تهرانی، دکتر رضا راعی، مرحوم دکتر غلامرضا اسلامی بیدگلی، دکتر علی جهانخانی، دکتر حسین عبده تبریزی، دکتر محمد اسماعیل فدایی نژاد و دکتر احمد بدری تلمذ کنم.
از سابقه تدریس خود در دانشگاه شاهرود برایمان بگویید. در این دانشگاه، چه دروس و چه مقاطعی را تدریس می‌کنید.
دانشکده «صنایع و مدیریت» دانشگاه صنعتی شاهرود در سال ۱۳۷۳ تأسیس شده است. این دانشکده در رشته‌های «حسابداری»، «اقتصاد»، «مدیریت صنعتی»، «مهندسی صنایع» و ان‌شاءالله از سال تحصیلی پیش رو در رشته «مدیریت مالی» در مقطع تحصیلی کارشناسی دانشجو می‌پذیرد. همچنین این دانشکده رشته‌های «مدیریت کسب‌وکار»، «مدیریت صنعتی» و «برنامه‌ریزی سیستم‌های اقتصادی» را در مقطع کارشناسی ارشد ارائه می‌کند. پس از دانشگاه صنعتی شریف، صنعتی شاهرود دومین دانشگاهی بود که مجوز برگزاری رشته مدیریت کسب‌وکار (MBA) در مقطع کارشناسی ارشد را از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری کسب کرد.
همکاری بنده با دانشکده «صنایع و مدیریت» و تدریس در این دانشکده، به اواخر دهه ۸۰ بازمی‌گردد. طی این سال‌ها مسئولیت تدریس دروس متعددی از جمله «مدیریت مالی»، «مدیریت سرمایه‌گذاری»، «بازارها و نهادهای مالی» و همچنین «حسابداری برای مدیران» را بر عهده داشته‌ام. در چند سال اخیر، رشته «ریاضی مالی» در دانشکده ریاضی این دانشگاه ارائه شده است و از آن زمان، علاقه‌مندان به تحصیل در حوزه مالی می‌توانند این دانشکده را نیز برای تحصیل انتخاب کنند.
در لیست علایق پژوهشی شما موضوعاتی چون «بازارهای مالی»، «سرمایه‌گذاری» و «مالی بنگاه‌ها» توجه من را به خود جلب کرد. دراین‌باره برایمان بگویید.
رشته‌ی امور مالی (finance) به‌عنوان یک قلمروی آکادمیک، شاخه‌ای از اقتصاد خرد است. این رشته، بعد از پیدایش و تولد در دهه ۵۰ میلادی، زیرشاخه‌های مختلفی پیدا کرد که می‌توان از جمله آنها به مالی شرکتی (corporate finance)، سرمایه‌گذاری (investment)، مالی بین‌الملل (international finance) و مؤسسات مالی (financial institution ) اشاره کرد. به نظر می‌رسد که با توجه به رسالت دانشگاه و شرایط کنونی کشور، اولویت در کارهای پژوهشی، باید با موضوعات مسئله‌محور باشد، اگر دانشگاه توان حل مسائل و گره‌های کشور را نداشته باشد باید در فلسفه وجودی آن تردید کرد.
به صلاحدید خود مختصری از مقالات ژورنالی خود را با خوانندگان ماهنامه در میان بگذارید. (مقالاتی چون «بررسی سرریز بین بازار سهام و بازار نفت»، «بررسی تأثیر معیارهای عملکرد مالی بر پایداری مالی بانک‌ها در شرایط بحران مالی» و …)
ازآنجاکه کشف وجود و یا عدم وجود ارتباط بین بازارهای مختلف، برای سرمایه‌گذاران، ذی‌نفعان و فعالین این بازارها از اهمیت خاصی برخوردار است؛ لذا در مقاله «بررسی سرریز بین بازار سهام و بازار نفت» به بررسی وجود ارتباط میان این بازارها پرداختیم. نتایج این مقاله نشان داد که علی‌رغم وابستگی اقتصاد ما به نفت و سهم قابل‌اعتنایی که صنایع وابسته به نفت در بازار سرمایه دارند، ارتباطی میان کل بازار سهام و بازار نفت برقرار نیست و استحکام و ثبات بانک‌ها اهمیت بسزایی دارد. شواهد تجربی حاکی از آن است، اگر بانک‌ها در یک اقتصاد از استحکام مالی مناسب برخوردار هستند، وظایف خود را به‌درستی انجام می‌دهند و موجب رشد اقتصادی پایدار خواهند شد. در مقاله «بررسی تأثیر معیارهای عملکرد مالی بر پایداری مالی بانک‌ها در شرایط بحران مالی»، از اطلاعات یازده بانک پذیرفته‌شده در بازار سرمایه استفاده شد و نتایج نشان داد که سودآوری بانک‌ها، با میزان ثبات و استحکام بانک رابطه‌ای مستقیم و معنادار دارد. همچنین میزان تأثیر سودآوری بر استحکام بانک‌ها، در شرایط بحران مالی و شرایط عادی متفاوت است.
در خصوص کتاب تألیفی خود با عنوان «حسابداری برای مدیران»، توضیح مختصری بدهید.
تألیف این کتاب، محصول دورانی است که وظیفه تدریس حسابداری برای مدیران، در ترم‌هایی متعدد به من محول شده بود. اغلب دانشجویان مدیریت کسب و کار (MBA)، در مقطع کارشناسی در دانشکده‌های فنی و مهندسی و علوم پایه تحصیل کرده‌اند. لذا در برنامه درسی این رشته، ۳۰ واحد دروس پایه برای آشنایی با مفاهیم «مدیریت»، «اقتصاد» و سایر قلمروهای مرتبط گنجانده شده است. یکی از این دروس پایه، درس حسابداری برای مدیران است. بر اساس نیاز دانشجویان این رشته که انتظار می‌رود در آینده در مناصب مدیریتی به کار گمارده شوند، تلاش کرده‌ایم تا محتوای کتاب به گونه‌ای تدوین شود که به جزییات و ریزه‌کاری‌های حسابداری کمتر پرداخته شود و حاوی کلیاتی از مباحث حسابداری، با تأکید بر آشنایی با صورتهای مالی و تحلیل آنها باشد.
به‌عنوان یک مدرس در حوزه مدیریت مالی، از نظر شما چه عوامل و یا ویژگی‌هایی باعث موفقیت افراد علاقه‌مند به این حوزه می‌گردد.
کشف و شناخت علاقه، به خودی خود موضوع ظریف و دقیقی است. عده‌ای از دانشجویان با تکیه بر اطلاعات نادرست، شنیده‌ها و یا عدم شناخت دقیق از خود به غلط تصور می‌کنند که به رشته خاصی علاقه دارند، اما زمانی که در فضای آن رشته قرار می‌گیرند مشخص می‌شود که آنچه آنها را به آن سمت سوق داده است، صرفاً سرابی از علاقه بوده است. ساده‌ترین راه برای شناخت علاقه به یک حوزه، مطالعه متون، مقالات و کتاب‌های مرتبط با آن حوزه و یا مصاحبه و گفتگو با خبره‌های حوزه مورد نظر است. تنها مسیر موفقیت در این رشته داشتن یک برنامه مطالعاتی مطلوب و دقیق است. رشته مدیریت مالی همانند دیگر رشته‌های حوزه علوم انسانی، کاملاً مبتنی بر متن است و مانند رشته‌های فنی نیازی به تجهیزات آزمایشگاهی و کارگاهی ندارد. امروزه برخلاف گذشته می‌توان به‌راحتی به نسخه رایگان کتاب‌های الکترونیکی بسیار ارزنده دسترسی پیدا کرد، درصورتی‌که درگذشته، دسترسی به این کتاب‌ها برای بسیاری از دانشجویان، آرزو و یا رؤیایی بیش نبوده است.
نگاهی به سوابق پژوهشی شما نشان می‌دهد که زمان زیادی را به پژوهش و مقاله‌نویسی در این زمینه اختصاص داده‌اید. به دانشجویان رشته مالی که قصد پژوهش و تحریر مقاله در این حوزه را دارند چه توصیه‌ای دارید؟
تحریر مقاله مانند هر مهارت دیگری، با تمرین و ممارست و البته به‌تدریج، تقویت می‌گردد. در این زمینه، در کارگاه‌های آموزشی و کلاس‌های روش تحقیق، چارچوب مقالات علمی و بخش‌های مختلف تشکیل‌دهنده آن به علاقه‌مندان آموزش داده می‌شود؛ اما علاوه بر این موارد، لازم است که دانشجویان به هنر خوب نوشتن هم مجهز شوند که این هنر با مطالعه مقالات متعدد و تمرین و ممارست کسب می‌شود. همچنین نکته‌ای که باید به آن توجه شود، انتخاب موضوعات به‌روز است، به نحوی که اگر موضوع مناسبی انتخاب شود، امکان پذیرش مقاله افزایش پیدا خواهد کرد.
همچنین از ملزومات نوشتن مقالات، داشتن تسلط بر روش‌های تحلیل و پردازش داده‌ها است. کریس بروکز، نویسنده کتاب اقتصاد سنجی‌ای که توسط آقای دکتر بدری و دکتر عبدالباقی ترجمه شده است و در دانشگاه‌های کشور تدریس می‌گردد، در سال ۲۰۱۸ مقاله‌ای مروری منتشر کرده است که در آن، تعداد ۳۰ هزار مقاله در قلمروی مالی مورد بررسی قرار گرفته است. در این بررسی استنتاج‌های جالبی وجود دارد که عبارتند از: استفاده کمتر از روش‌های کیفی در مقالات مالی و تمرکز کمتر بر موضوعات میان رشته‌ای. این بررسی به کسانی که مشغول به تحریر مقالات هستند توصیه می‌کند تا به سراغ موضوعات میان‌رشته‌ای بروند و فقط روش‌های اقتصادسنجی را به‌کار نگیرند، بلکه از روش‌های کیفی هم بهره بگیرند.
از سوابق اجرایی خود در این حیطه بگویید.
بنده به اقتضای شرایط زندگی‌ام، بلافاصله پس از به اتمام رساندن تحصیلات دوران متوسطه و پیش دانشگاهی، مشغول به کار شدم. در آن زمان مسئولیت تمام امور حسابداری یک شرکت کوچک، از ثبت سند حسابداری تا تهیه‌ی صورتهای مالی به مدت ۲ سال بر عهده من بود. همچنین به مدت ۱ سال تجربه انجام امور حسابرسی در یک شرکت خصوصی را داشتم. در حال حاضر، علاوه بر فعالیت‌های دانشگاهی، عضو غیرموظف هیئت مدیره در یک شرکت کارگزاری هستم.
