نوبلیست‌های مالـی
نوبلیست‌های مالـی
ترجمه: دکتر سید محمد هاشمی‌نژاد
جایزه نوبل معتبرترین جایزه علمی است که به یک دانشمند تعلق می‌گیرد. جایزه نوبل در سال ۱۸۹۵، به وصیت کارخانه‌دار و شیمیدان سوئدی، آلفرد نوبل که بیشتر او را به دلیل ابداع دینامیت می‌شناسند، پایه‌گذاری شد. در سال ۱۹۰۱ میلادی، نخستین جوایز بنیاد نوبل اهدا شد. طبق وصیت وی، پنج جایزه به‌طور سالانه در رشته‌های فیزیک، شیمی، فیزیولوژی و پزشکی، ادبیات و صلح به افرادی تعلق می‌گیرد که بیشترین خدمت را به بشر کرده باشند. اولین جایزه صلح نوبل در سال ۱۹۰۱ توسط رئیس مجلس نروژ اهدا شد تا این که در سال ۱۹۰۴ کمیته نوبل نروژ تشکیل شد. پنج عضو این کمیته توسط پارلمان نروژ (استورتینگت) گمارده می‌شوند و انجام امور مقدماتی مربوط به داوری و نیز اهدای جایزه صلح نوبل بر عهده این کمیته است. اعضای این کمیته مستقل هستند و به قانون‌گذاران پاسخگو نمی‌باشند. اعضای دولت نروژ حق عضویت در این کمیته را ندارند.
ماهنامه بورس در هر شماره خود یکی از نوبلیست‌های اقتصادی که موضوع پژوهش آنها مرتبط با بازارهای مالی بوده را به مخاطبان گرامی معرفی کند. منبع این نوشته برگرفته از کتاب «برندگان جایزه نوبل اقتصاد» است.
جان اِف نَش
John F. Nash Jr
سال دریافت جایزه: ۱۹۹۴
سال تولد: ۱۹۲۸
تابعیت: آمریکا
دانشگاه: پرینتسون
دریافت جایزه به پاس: پیشگامی در تحلیل تعادل در تئوری بازی‌های غیرمشارکتی.
جان اِف نَش در سیزدهم ژوئن سال ۱۹۲۸ میلادی در غرب ویرجینیا متولد شد. پدر او مهندس برق و فارغ‌التحصیل از دانشگاه کشاورزی و مهندسی تگزاس بود. مادرش نیز تحصیل‌کرده دانشگاه وِست ویرجینیا و معلم بود. او در میان هم‌سن و سالان خود اطلاعات و هوش بیشتری داشت و علت آن دانش‌نامه‌ای بود که پدر و مادرش برای او تهیه کرده بودند. دانش‌نامه تصویری کامپتون بزرگ‌ترین کتاب در بین کتب دیگر جان بود.
هنگامی‌که او وارد دبیرستان شد علاوه بر آشنایی با بزرگان علم ریاضیات، تجربیاتی در زمینه برق و شیمی نیز داشت. جان پس از طی دوره دبیرستان وارد هنرستان فنی کارنگی شد که هم‌اینک به دانشگاه کارنگی مِلون تغییر نام داده است.
جان که با استفاده از بورسیه معروف جورج وِستینگهاوس در رشته برق مشغول به تحصیل شده بود به برخی از دروس دانشگاهی از جمله طراحی صنعتی علاقه نداشت؛ لذا پس از گذراندن یک ترم تحصیلی به مهندسی شیمی تغییر رشته داد، اما بار دیگر با دروسی مانند تجزیه و تحلیل‌ها مقداری مشکل پیدا کرد. زیرا این‌گونه مسائل چیزی نبود که به نحوه فکر و درک فردی و یا فراگیری حقایق بستگی داشته باشند. به همین دلیل، جان برای سومین بار تغییر رشته داد و وارد دانشکده ریاضیات شد. موفقیت جان نَش در این رشته به‌حدی بود که در پایان دوره چهار‌ساله معمول دانشگاه موفق به دریافت مدرک کارشناسی‌ارشد ریاضیات شد. جان به‌عنوان یکی از دانشجویان مستعد، حائز شرایط استفاده از بورسیه تحصیلی دوره دکترای دانشگاه‌های هاروارد و پرینستون بود که دانشگاه دوم را انتخاب کرد.
مشوق جان در این تصمیم نامه‌ای بود که پروفسور تاکر یکی از اساتید پرینستون به او نوشت و رسماً از وی برای ورود به این دانشگاه دعوت کرد. همچنین این دانشگاه به زادگاهش پلوفیلد نزدیک‌تر بود. جان رساله خود را در باب متغیرهای جبری حقیقی نوشت که در نهایت به ارائه نظریه معروف «بازی‌های انفرادی» انجامید. او در سال ۱۹۵۱ به‌عنوان استاد ریاضیات به دانشگاه تگزاس دعوت شد و به‌مدت ۹ سال در این دانشگاه فعالیت داشت تا اینکه حادثه ناگواری رخ داد. دکتر نَش دچار نوعی بیماری روحی-روانی گردید و در نتیجه مجبور به استعفا شد.
دکتر نَش پس از ۵۰ روز بستری شدن در بیمارستان مک‌لین به اروپا عزیمت کرد تا در کشور دیگری اقامت گزیند، اما موفق نشد و به آمریکا بازگشت. دکتر جان نَش پس از سال‌ها دست‌و‌پنجه نرم کردن با این افسردگی در دهه ۶۰ عمر خود بهبود یافت، اما ۲۵ سال بیماری، خلاء بزرگی در تحقیقات و مطالعات او پدید آورد. دکتر نَش در سال ۱۹۹۴ میلادی به اتفاق دکتر هارسنی و دکتر سیلتن به‌خاطر تحقیق و مطالعه در زمینه تجزیه و تحلیل پدیده تعادل در تئوری بازی‌های غیرمشارکتی، از سوی بنیاد نوبل به‌عنوان برندگان جایزه اقتصاد نوبل انتخاب شدند.
