وجود فرصت‌های شغلی متنوع برای دانشجویان حوزه مالی
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر در گفتگو با «ماهنامه بورس» خبر داد
وجود فرصت‌های شغلی متنوع برای دانشجویان حوزه مالی
در این شماره از ماهنامه «بورس» به بهانه معرفی اساتید حوزه مالی کشور به سراغ یکی از اساتید موفق در این حوزه رفته‌ایم که علاوه بر تدریس، در زمینه مدیریت ریسک نیز حرف‌هایی برای گفتن دارند.
جناب آقای احسان حاجی‌زاده که در حال حاضر عضو هیئت علمی «دانشکده مهندسی صنایع و سیستم‌های مدیریت دانشگاه صنعتی امیرکبیر» ، همچنین عضو مرکز استعدادهای درخشان این دانشگاه هستند بر این باورند با توجه به «گستردگی زمینه‌های کاری» در حوزه مهندسی مالی، همچنین «نوظهور بودن» این رشته در ایران و «پتانسیل بسیار بالا در توسعه بازارها و ابزارهای مالی»، فرصت‌های شغلی متنوعی در این حوزه وجود دارد و دانشجویانی که پایه‌های ریاضیات، مالی و اقتصاد را به خوبی یاد گرفته‌اند و همچنین توان بهره‌گیری از نرم‌افزارها و ابزارهای مالی را در خود تقویت کرده‌اند، بیشتر می‌توانند موفق عمل کنند. ایشان معتقد است سرفصل‌های ارائه شده حوزه مالی در کشورمان هم‌تراز با دانشگاه‌های مطرح دنیا است. وی یکی از عوامل موفقیت شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه را توجه به موضوع «مدیریت ریسک» می‌داند، زیرا به گفته ایشان علاوه‌بر سودآوری و بهره‌وری باعث اعتماد عموم مردم به بازار سرمایه نیز می‌شود.
آنچه در ادامه مطرح می‌شود، مشروح این گفتگوی خواندنی است.
آقای دکتر حاجی‌زاده به‌عنوان نخستین پرسش، از مسیر و سوابق تحصیلی خود برایمان بگویید.
ضمن تشکر از ماهنامه «بورس» خوشحال هستم این فرصت به بنده داده شده تا تجربیات اندک خود را در این فضا با شما به اشتراک بگذارم. اینجانب مدرک کارشناسی ارشدم را در رشته مهندسی مالی از دانشگاه صنعتی امیرکبیر اخذ کرده و همچنین مقطع دکتری را نیز در همین دانشگاه با تحصیل در رشته مهندسی صنایع گذرانده‌ام که در حین تحصیل دوره دکتری، دوره فرصت مطالعاتی را نیز در دانشگاه فناوری ایلینوی شیکاگو طی کرده‌ام.
ورود به این رشته باعث شد تا زمینه کاری و تحقیقاتی بنده به‌صورت متمرکز در حوزه مهندسی مالی باشد؛ جا دارد از زحمات اساتید خودم در این مدت نهایت قدردانی و تشکر را داشته باشم.
برای اینکه خوانندگان ماهنامه بیشتر با شما آشنا شوند، بفرمایید چه شد که به تحصیل در حوزه مالی روی آوردید؟
زمانی که بنده تحصیل در رشته مهندسی مالی را شروع کردم، دانشگاه صنعتی امیرکبیر اولین دانشگاهی در سطح کشور بود که این رشته را به‌عنوان یکی از گرایش‌های رشته مهندسی صنایع ارائه می‌کرد. البته ابتدا برای بنده نیز این حوزه ناشناخته بود اما با ورود و گذراندن دروس در این زمینه، کم‌کم به آن علاقه‌مند شدم و انگیزه فراوانی پیدا کردم که دوره دکتری را نیز در همین رشته بگذرانم.
شما عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی صنایع، دانشگاه صنعتی امیرکبیر هستید، لطفاً از سابقه تدریس خود در این دانشگاه برایمان بگویید و بفرمایید که در حال حاضر چه دروسی را تدریس می‌کنید.
بنده از سال ۱۳۹۸ به‌عنوان عضو هیئت علمی در دانشکده مهندسی صنایع و سیستم‌های مدیریت دانشگاه صنعتی امیرکبیر مشغول به کار هستم. در این مدت تمرکز اصلی بنده روی دروس مرتبط با مهندسی مالی بوده است. در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری، درس‌هایی از قبیل «تجزیه‌وتحلیل سری‌های زمانی مالی»، «معاملات الگوریتمی» و «بازارهای مالی با درآمد ثابت» و در دوره کارشناسی نیز دروس «مالی شرکتی»، «مبانی علم اقتصاد» و «سیستم‌های اطلاعات مدیریت» را برای دانشجویان تدریس می‌کنم.
از فرصت‌های شغلی رشته مهندسی مالی در بازار سرمایه ایران بفرمایید.
با توجه به تجربه چندین سالهای که در بازار کار و همچنین بازار سرمایه دارم معتقد هستم که فرصت‌های شغلی بسیاری برای رشته مهندسی مالی در بازار کار ایران وجود دارد. با توجه به گستردگی زمینه‌های کاری مهندسی مالی، همچنین نوظهور بودن این رشته در ایران و پتانسیل بسیار بالا در توسعه بازارها و ابزارهای مالی در ایران و حوزه مدیریت ریسک، فرصت‌های شغلی متنوعی وجود دارد. برخی از این فرصت‌ها عبارتند از: «مشاوره و تحلیل مالی برای شرکت‌ها و سازمان‌ها»، «مدیریت ریسک مالی و سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذاران»، «طراحی و اجرای استراتژی‌های معاملاتی و سرمایه‌گذاری‌های متنوع»، «تحلیل داده‌های مالی و پیش‌بینی روندهای بازار» و «مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری و پرتفوی‌های مالی».
این تنها چند مثال از فرصت‌های شغلی‌ای است که برای مهندسان مالی در بازار سرمایه ایران وجود دارد و می‌تواند به‌عنوان پیشنهاد‌های شغلی جذاب مطرح شود.
به دانشجوهایی که تازه‌وارد رشته مهندسی مالی شده‌اند چه توصیه‌ای دارید؟
با توجه به تجربیات خودم به کسانی که علاقه‌مند به کار حرفه‌ای در این خصوص هستند توصیه می‌کنم که پایه‌های ریاضی، مالی و اقتصاد را به‌خوبی مرور و دروس این رشته را به‌طور عمیق مطالعه کنند. همچنین توان بهره‌گیری از نرم‌افزارها و ابزارهای مالی مختلف را تقویت کرده و سعی کنند روی یکی از ابزارها یا زبان‌های برنامه‌نویسی مانند پایتون یا … مسلط شوند. بهتر است روی علم تحلیل داده نیز تسلط داشته باشند. از طرفی با اساتید و دانشجویان موفق در این حوزه ارتباط مداوم داشته باشند و از تجربیات و نکات آنها استفاده کنند. رویکردهای نوین مهندسی مالی در سطح دنیا را رصد کرده و سعی کنند این رویکردها را در داخل ایران بومی‌سازی کنند. در انتها به‌صورت هدفمند و پیش‌بینی‌شده به مطالعه و تحقیق در زمینه‌های مختلف مهندسی مالی بپردازند تا به دانش و تخصص خود بیفزایند.
به‌عنوان یک مدرس در حوزه مالی، به نظر شما موفقیت در رشته مهندسی مالی، برخورداری از چه ویژگی‌های فردی را می‌طلبد؟
اگر بخواهم به این سؤال پاسخی متفاوت با سؤال قبلی بدهم می‌توانم به مواردی همچون «تحصیلات و تخصص مالی»، «تجربه کاری»، «مهارت‌های تحلیلی»، «مهارت‌های ارتباطی»، «خلاقیت و نوآوری»، «تحمل فشار» و «پیگیری و الزام» اشاره کنم. منظور از تحصیلات و تخصص مالی، داشتن تحصیلات مرتبط با حوزه مالی و اقتصاد، همچنین برخورداری از تخصص در زمینه‌های مختلف مالی ازجمله سرمایه‌گذاری، مدیریت ریسک و تحلیل مالی است. داشتن تجربه کاری در حوزه مالی و مهندسی مالی، به‌ویژه در شرکت‌ها و مؤسسات معتبر و توانایی تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و اطلاعات مالی به‌صورت دقیق و مهارت‌های نرم‌افزاری و برنامه‌نویسی نیز در موفقیت افراد اثرگذار خواهند بود. از طرفی برخورداری از توانایی برقراری ارتباط مؤثر با مشتریان، همکاران و سایر افراد مرتبط با حوزه مالی، ارائه راهکارهای خلاقانه و نوآورانه برای مسائل مالی و اقتصادی و مدیریت استرس و فشارهای موجود در صنعت مالی و مهندسی مالی هم می‌تواند به افراد کمک کند. مورد آخر هم پیگیری مسائل تا رسیدن به راه‌حل مناسب و انجام وظایف به‌صورت الزامی و مؤثر است.
سرفصل‌های رشته مهندسی مالی در ایران تا چه حد با سرفصل‌های این رشته در کشورهای پیشرفته انطباق دارد؟
خوشبختانه در سالهای اخیر، با توجه به بازبینی‌هایی که در خصوص سرفصل‌های این رشته صورت گرفته، به لحاظ همپوشانی سرفصل دروس و حوزه‌های تحقیقاتی انجام‌گرفته، می‌توان ادعا کرد که هم‌تراز با دانشگاه‌های مطرح دنیا در حال اجرای دوره هستیم.
در لیست علایق پژوهشی شما موضوعی همچون «معاملات الگوریتمی» توجه من را به خود جلب کرد. دراین‌باره برایمان بگویید.
«معاملات الگوریتمی» یک حوزه مهم و جذاب در صنعت مالی است که در سالیان اخیر توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. درواقع این مفهوم از ترکیب علوم کامپیوتر و مالی بهره می‌برد. در این حوزه، الگوریتم‌های کامپیوتری برای انجام معاملات مالی به‌صورت خودکار و سریع استفاده می‌شوند. این الگوریتم‌ها بر اساس قوانین و استراتژی‌های مشخصی طراحی می‌شوند تا بهترین تصمیمات مالی را در شرایط مختلف اقتصادی اتخاذ کنند.
با توجه به پیچیدگی و حجم بالای معاملات مالی امروزی، استفاده از معاملات الگوریتمی برای بهبود سرعت، دقت و بهره‌وری در انجام معاملات بسیار حائز اهمیت است. تجربه نشان داده است استفاده از معاملات الگوریتمی در بازارهای مالی به کاهش هزینه‌ها، افزایش سرعت انجام معاملات، بهبود نتایج و کاهش خطاها کمک می‌کند. این حوزه جذابیت خاصی برای افرادی که علاقه‌مند به ترکیب مالی و فناوری هستند، دارد. البته در اسفندماه ۱۴۰۲، گزارش خوبی در این خصوص توسط مدیریت تحقیق و توسعه بورس تهران انجام‌شده که مطالعه آن را به علاقه‌مندان به این حوزه توصیه می‌کنم.
آقای دکتر حاجی‌زاده با توجه به سابقه اجرایی و همچنین برگزاری دوره‌های مربوط به مدیریت ریسک، لطفاً از تجارب خود برایمان بگویید و بفرمایید فرصت‌ها و چالش‌های مدیریت ریسک در بازار سرمایه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
مدیریت ریسک یکی از مهم‌ترین عناصر در موفقیت هر سازمان و شرکت در بازار سرمایه است اما متأسفانه در ایران به این موضوع به درستی پرداخته نشده است. البته این وضعیت، می‌تواند پتانسیل فراوانی را در حوزه فعالیت در مدیریت ریسک ایجاد کند و فرصت‌ها و چالش‌های بسیاری وجود دارد که باید با دقت و توجه با آنها برخورد کرد. یکی از فرصت‌های مدیریت ریسک در بازار کار و سرمایه، افزایش سودآوری و بهره‌وری است. با اجرای یک استراتژی مدیریت ریسک مناسب، شرکت‌ها می‌توانند خسارات مالی و اقتصادی خود را کاهش دهند و سودآوری بیشتری را تجربه کنند. همچنین، مدیریت ریسک منجر به افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران و سهامداران به شرکت می‌شود که این نیز می‌تواند به رشد و توسعه شرکت کمک کند. از سوی دیگر، چالش‌های مدیریت ریسک در بازار کار نیز فراوان است که ازجمله آنها می‌توان به «عدم درک صحیح مدیریت ریسک از سوی مدیریت ارشد سازمان» اشاره کرد.
«محدود بودن نیروی متخصص» نیز در این حوزه به چشم می‌خورد.
به نظر شما کدام‌یک از موضوعات مربوط به حوزه مدیریت ریسک هنوز مغفول مانده است و پیشنهاد می‌کنید که موردتحقیق و پژوهش قرار گیرد؟
واقعیت امر این است که ریسک حوزه‌ای بسیار گسترده است و در آن، هم در حوزه آکادمیک و هم در حوزه اجرا فضای بسیار وسیعی برای کار و توسعه وجود دارد. در حوزه «پژوهش» اگر بخواهیم به موضوع نگاه کنیم، حوزه‌های مرتبط با «مدل‌سازی ریسک نوسانات بازار» می‌تواند حوزه جذابی باشد. در حوزه‌های مرتبط با «بانکداری» نیز حوزه‌های «مدیریت ریسک عملیاتی، نقدینگی و اعتباری» می‌تواند موردتوجه قرار گیرد.
با توجه به اینکه مخاطبان ویژه این ماهنامه، افرادی هستند که به نحوی با بازار سرمایه مرتبط‌اند، اگر در خصوص موضوع سرمایه‌گذاری در این بازار نکته یا توصیه‌ای دارید لطفاً مطرح بفرمایید.
توصیه من به مخاطبان ماهنامه «بورس» این است که قبل از ورود به بازار سرمایه، حتماً به تحلیل و بررسی دقیق اطلاعات مربوط به شرکت یا صنعت موردنظر بپردازند. همچنین، باید به‌دقت و باحوصله، استراتژی و زمان مناسب برای ورود و خروج از بازار را در نظر بگیرند.
موضوع دیگری که از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد این است که افراد به تنوع سبد سرمایه‌گذاری خود توجه کنند و از تنوع و توزیع مناسب سرمایه خود، بین انواع دارایی‌ها استفاده کنند تا ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهند. همچنین، بهتر است همواره اطلاعات بازار را دنبال کرده و با تحلیل‌های کارشناسی دقیق، تصمیمات خود را اعمال کنند.
اگر سخن ناگفته‌ای دارید، به‌عنوان مطلب پایانی می‌توانید با مخاطب‌های ماهنامه در میان بگذارید.
در پایان، به مخاطب‌های این ماهنامه توصیه می‌کنم که همواره به توسعه دانش و آگاهی خود در زمینه سرمایه‌گذاری ادامه دهند و از منابع معتبر و جدید برای مطالعه و تحلیل‌های خود استفاده کنند. همچنین، اهمیت بالایی دارد که همواره نسبت به تغییرات و روندهای بازار سرمایه به‌روز باشند و با استراتژی‌های مناسب و انعطاف‌پذیری، به بهره‌وری بیشتر در سرمایه‌گذاری خود دست یابند.
امیدوارم توضیحات و تجربیات اندک بنده، برای خوانندگان محترم ماهنامه مفید واقع شده باشد و کمک کند تا تصمیمات بهتری در ادامه مسیر خود در این حوزه بگیرید.
