شروع سرمایه‌گذاری در سهام – قسمت بیستم
تحلیل صورت‌های مالی
در قسمت‌های قبل با زبان کسب‌وکار آشنا شدیم، به بیان مطالبی در مورد نسبت‌های فعالیت، نقدینگی و اهرمی پرداختیم، در این قسمت به معرفی نسبت‌های سودآوری می‌پردازیم.
نسبت سودآوری چیست؟
سرمایه‌گذاران به سود خالص توجه خاصی دارند و از مدیریت شرکت انتظار دارند تا سود شرکت را حداکثر نماید، بدین‌جهت نسبت‌های سودآوری که به‌نوعی میزان کارایی شرکت در استفاده از دارایی‌ها و سودآور بودن عملیات را می‌سنجد موردتوجه سرمایه‌گذاران است. از مهم‌ترین نسبت‌های سودآوری می‌توان به نسبت حاشیه سود، نرخ بازده دارایی‌ها، نرخ بازده حقوق صاحبان سهام اشاره کرد.
نسبت حاشیه سود:
این نسبت از تقسیم سود خالص بر فروش خالص به دست می‌آید، و نشان‌دهنده بازده شرکت در ازای هر یک ریال فروش است.
در مورد مثال شرکت الف، این نسبت‌ها عبارت است از، تقسیم ۳۶۳۰۰۰ریال سود خالص به فروش خالص یعنی ۲۳۱۱۰۰۰ ریال که می‌شود؛ ۱۵٫۷% درصد
می‌توانیم نسبت فوق را این‌گونه تفسیر کنیم؛ شرکت الف به ازای هر ریال فروش، ۰٫۱۵۷ ریال سود خالص کسب کرده است.
با فرض ثابت بودن سایر شرایط برای دو شرکت، بدیهی است که هرچه حاشیه سود خالص بیشتر باشد،وضعیت مطلوب‌تر است.
نرخ بازده دارایی‌ها:
این نسبت معیار ارزیابی سود به ازای هر واحد سرمایه‌گذاری در دارایی‌هاست و برابر است با حاصل تقسیم سود خالص بر متوسط مجموع دارایی‌ها.
برای شرکت الف نرخ بازده دارایی‌ها عبارت است از:
یعنی شرکت الف به ازای هر ریال دارایی ۰٫۱۰۱۲ ریال سود خالص کسب کرده‌است.
نرخ بازده حقوق صاحبان سهام:
نرخ بازده حقوق صاحبان سهام(ROE) نشان می‌دهد که سهامداران چه بازدهی کسب کرده‌اند. ازآنجاکه هدف اصلی مدیریت منتفع کردن سهامداران است، می‌توان (ROE) را معیار نهایی ارزیابی عملکرد شرکت دانست. (ROE) معمولا به‌صورت زیر محاسبه می‌شود:
نرخ حقوق صاحبان سهام شرکت الف برابر است با :
بنابراین شرکت الف، به ازای هر ریال حقوق صاحبان سهام، ۰٫۱۴ ریال سود خالص کسب کرده است.
هنگامی‌که بازده حقوق صاحبان سهام شرکت با حاشیه سود، بازده مجموع دارایی‌ها مقایسه می‌گردد، مشخص می‌شود که منافع سهامداران به میزان معقولی برآورده شده است. برای بررسی وضعیت یک شرکت، لازم است نسبت به‌دست‌آمده با سال مالی قبل آن مقایسه شود.
نسبت‌های ارزش بازار چیست؟
آخرین گروه از نسبت‌ها، دربرگیرنده نسبت‌هایی است که مبتنی بر ارزش بازار سهام است. بنابراین، این گروه از نسبت‌ها برای شرکت‌هایی که سهام آن‌ها در بورس خریدوفروش می‌شود قابل‌محاسبه است.
اگر در پایان سال، شرکت الف ۳۳۰۰۰ سهم منتشر کرده باشد. ارزش بازار هر سهم این شرکت هم در پایان سال، برابر ۱۵۷۰ ریال باشد. سود خالص شرکت نیز برابر با ۳۶۳۰۰۰ ریال باشد؛ درآمد هر سهم (EPS) شرکت الف برابر است با :
