عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری در دیماه ۱۴۰۰
بازارهای مالی مکان مناسبی برای سرمایه‌گذاری هستند و بیشتر افراد جامعه تمایل دارند پس‌اندازها و ثروت خود را در این بازارها سرمایه‌گذاری کنند؛ اما مسئله اساسی، عدم آشنایی همه اقشار جامعه با این بازارها است و در بسیاری موارد اگر به‌صورت شخصی اقدام به سرمایه‌گذاری کنند و از مشاوران مالی کمک نگیرند، متحمل زیان‌های جبران‌ناپذیری خواهند شد. البته به‌دلیل هزینه‌های نسبتاً بالا، استفاده از خدمات مشاوران مالی برای مبالغ جزئی، مقرون‌به‌صرفه نخواهد بود. در این شرایط بهترین راه‌حل، استفاده از واسطه‌های مالی است که آن‌ها منابع مالی خرد سرمایه‌گذاران را جمع‌آوری کرده و بعد از یک کاسه کردن آن، به منابع مالی هنگفتی دست پیدا می‌کنند و با استفاده از تخصص افراد حرفه‌ای و باتجربه در زمینه سرمایه‌گذاری، این منابع را به سمت بازارهای مالی هدایت می‌کنند و بهترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری را برای سرمایه‌گذاران خود انتخاب و سود حاصله را به نسبت آورده سرمایه‌گذاران بین آن‌ها تقسیم می‌کنند. یکی از این واسطه‌های مالی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری انواع مختلفی دارند که این تنوع می‌تواند انواع سلیقه‌های سرمایه‌گذاری را با انواع ریسک‌پذیری و بازده موردانتظار پوشش دهد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر اساس ترکیب دارایی در سه گروه صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی، با درآمد ثابت و مختلط قرار می‌گیرند که از نظر الزامات سرمایه‌گذاری ابلاغ‌شده از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار، با یکدیگر تفاوت دارند. همچنین از نظر نوع سرمایه‌گذاری به دو دسته صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل‌معامله تقسیم‌بندی می‌شوند. علاوه بر صندوق‌های یادشده، صندوق‌های سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردانی نیز در بازار سرمایه ایران مشغول فعالیت هستند. در این گزارش، با استفاده از داده‌ها و اطلاعات سامانه رسام، به ارائه وضعیت و عملکرد این صندوق‌ها که در بازار سرمایه ایران فعال هستند، پرداخته شده است.
ترکیب و ارزش دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری در دیماه
کل ارزش خالص دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری در دیماه ۱۴۰۰ تقریباً با ۷ هزار میلیارد ریال افزایش به مبلغی حدود ۴,۹۶۸ هزار میلیارد ریال رسید. بیشترین کاهش در ارزش خالص دارایی‌ها مربوط به صندوق‌های سهامی بوده که نسبت به ابتدای ماه، تقریباً ۲۳ هزار میلیارد ریال معادل ۹ درصد کاهش یافته است. همچنین، بیشترین افزایش ریالی در بین صندوق‌ها مربوط به صندوق‌های با درآمد ثابت بوده که با ۳۲ هزار میلیارد ریال افزایش معادل ۱ درصد، به مبلغی حدود ۳,۲۱۹ هزار میلیارد ریال رسیده است.
نمودار ۲، روند ارزش خالص دارایی‌های تمام صندوق‌های سرمایه‌گذاری را بر حسب میلیارد ریال نشان می‌دهد. نتایج نشان‌دهنده شرایط متلاطم بازار و افت شدید ارزش خالص دارایی‌ها در روزهای آخر ماه است.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مجموعاً ۲۳ درصد از دارایی‌های خود را در سهام، ۴۶ درصد در اوراق مشارکت، ۳۰ درصد در سپرده‌های بانکی و وجه نقد و ۱ درصد در سایر دارایی‌ها، سرمایه‌گذاری کرده‌اند. در نمودار ۳، ترکیب دارایی‌های تحت مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری نشان داده شده است.
بررسی عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری
در جداول ۱ تا ۴، صندوق‌های سرمایه‌گذاری با بیشترین بازدهی در هر گروه از صندوق‌های با درآمد ثابت، سهامی، مختلط و قابل‌معامله در بورس ارائه شده است. از بین صندوق‌های با درآمد ثابت، صندوق «اتحاد آرمان اقتصاد» بیشترین بازدهی را کسب کرده است. بازدهی این صندوق در دیماه ۱۴۰۰ برابر با ۲/۳ درصد بوده است. این صندوق از شهریورماه ۱۴۰۰ آغاز به فعالیت کرده است.
از بین صندوق‌های سهامی، صندوق «فیروزه موفقیت» با کاهش ۰/۶ درصدی، بهترین جایگاه را در این گروه کسب کرده است. تمامی صندوق‌های این گروه در دیماه سال جاری بازدهی منفی داشته‌اند.
طی دیماه ۱۴۰۰، صندوق مختلط «مشترک کوثر» با بازدهی ۰/۱ درصدی، برترین صندوق مختلط بوده و بازدهی یک سال گذشته آن برابر با منفی ۸/۲ درصد می‌باشد.
از بین صندوق‌های قابل‌معامله در بورس نیز صندوق «با درآمد ثابت فیروزه آسیا» با ۲/۲ درصد، بیشترین بازدهی را به‌دست آورده است. بازدهی یک سال گذشته این صندوق ۲۰/۳ درصد بوده است.
در بخش بعدی، میانگین بازده صندوق‌های سهامی با بازده شاخص کل بورس و شاخص کل فرابورس طی دیماه ۱۴۰۰ مقایسه شده است. این مقایسه نشان می‌دهد که عملکرد صندوق‌های سهامی ضعیف‌تر از عملکرد شاخص کل بورس و فرابورس بوده است. همان‌طور‌که در نمودار ۴ مشاهده می‌شود، بازده متوسط صندوق‌های سهامی برابر با منفی ۹/۱۳ درصد، شاخص کل بورس منفی ۵/۸۶ درصد و شاخص کل فرابورس منفی ۶/۰۹ درصد بوده است.
وضعیت ورود و خروج نقدینگی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری
طی دیماه ۱۴۰۰، ورود پول به کل صندوق‌ها (به‌واسطه صدور واحدهای سرمایه‌گذاری) حدود ۴۸۳ هزار میلیارد ریال و خروج پول از آن‌ها (به‌واسطه ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری) تقریباً ۴۲۹ هزار میلیارد ریال بوده است. بنابراین، خالص ورود سرمایه به کل صندوق‌های سرمایه‌گذاری حدود ۵۴ هزار میلیارد ریال بوده است. بیشترین خالص ورود پول به صندوق‌های سرمایه‌گذاری تقریباً ۲۹ هزار میلیارد ریال مربوط به صندوق‌های قابل‌معامله و بیشترین خالص خروج پول مربوط به صندوق‌های سهامی حدود ۵ هزار میلیارد ریال بوده است. نمودار زیر، ورود پول به کل صندوق‌ها و خروج پول از آن‌ها را به‌واسطه صدور یا ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری طی دیماه ۱۴۰۰ نشان می‌دهد.
