عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری در دیماه ۱۴۰۱
بازارهای مالی مکان مناسبی برای سرمایه‌گذاری هستند و بیشتر افراد جامعه تمایل دارند پس‌اندازها و ثروت خود را در این بازارها سرمایه‌گذاری کنند؛ اما مسئله اساسی، عدم آشنایی همه اقشار جامعه با این بازارها است که در بسیاری موارد اگر به‌صورت شخصی اقدام به سرمایه‌گذاری کنند و از مشاوران مالی کمک نگیرند، ممکن است متحمل زیان‌های جبران‌ناپذیری شوند. البته به‌دلیل هزینه‌های نسبتاً بالا، استفاده از خدمات مشاوران مالی برای مبالغ جزئی، مقرون‌به‌صرفه نخواهد بود. در این شرایط بهترین راه‌حل، استفاده از واسطه‌های مالی است که آنها منابع مالی خرد سرمایه‌گذاران را جمع‌آوری کرده و بعد از یک کاسه کردن آن، به منابع مالی هنگفتی دست پیدا می‌کنند و با استفاده از تخصص افراد حرفه‌ای و باتجربه در زمینه سرمایه‌گذاری، این منابع را به سمت بازارهای مالی هدایت می‌کنند و بهترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری را برای سرمایه‌گذاران خود انتخاب و سود حاصله را به نسبت آورده سرمایه‌گذاران بین آنها تقسیم می‌کنند. یکی از این واسطه‌های مالی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری انواع مختلفی دارند که این تنوع می‌تواند انواع سلیقه‌های سرمایه‌گذاری را با انواع ریسک‌پذیری و بازده موردانتظار پوشش دهد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر اساس ترکیب دارایی در سه گروه صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی، با درآمد ثابت و مختلط قرار می‌گیرند که از نظر الزامات سرمایه‌گذاری ابلاغ‌شده از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار، با یکدیگر تفاوت دارند. همچنین از نظر نوع سرمایه‌گذاری، به دو دسته صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر صدور و ابطال و صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابلمعامله در بورس تقسیم‌بندی می‌شوند. علاوه بر صندوق‌های یادشده، صندوق‌های سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردانی نیز در بازار سرمایه ایران مشغول فعالیت هستند. در این گزارش، با استفاده از داده‌ها و اطلاعات سامانه رسام، به ارائه وضعیت و عملکرد این صندوق‌ها که در بازار سرمایه ایران فعال هستند، پرداخته شده است.
ترکیب و ارزش دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری در دیماه
طی دیماه ۱۴۰۱، کل ارزش خالص دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری تقریباً با ۱۴۰ هزار میلیارد ریال افزایش، به مبلغی حدود ۶,۰۰۶ هزار میلیارد ریال رسید. بیشترین کاهش در ارزش خالص دارایی‌ها مربوط به صندوق‌های با درآمد ثابت بوده که نسبت به ابتدای ماه، حدود ۷۸ هزار میلیارد ریال معادل ۲/۳ درصد کاهش یافته است. صندوق‌های بازارگردانی نیز تقریباً با ۱۱۰ هزار میلیارد ریال افزایش معادل ۱۴ درصد، بیشترین افزایش در ارزش خالص دارایی‌ها را در میان صندوق‌های سرمایه‌گذاری ثبت کرده‌اند.
نمودار ۲، روند تغییرات کل ارزش خالص دارایی‌های همه صندوق‌های سرمایه‌گذاری را در دیماه ۱۴۰۱ بر حسب میلیارد ریال نشان می‌دهد. نتایج، نشان‌دهنده افت و خیز مداوم در مجموع ارزش خالص دارایی‌های صندوق‌ها در این ماه است.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مجموعاً ۲۳ درصد از منابع مالی خود را در سهام، ۴۷ درصد را در اوراق مشارکت، ۲۶ درصد را در سپرده‌های بانکی و وجه نقد و حدود ۴ درصد را در سایر دارایی‌ها، سرمایه‌گذاری کرده‌اند. در نمودار ۳، ترکیب دارایی‌های تحت مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری نشان داده شده است.
بررسی عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری
در جدول‌های ۱ تا ۴، صندوق‌های سرمایه‌گذاری با بیشترین بازدهی در هر گروه از صندوق‌های با درآمد ثابت، سهامی، مختلط و قابل معامله در بورس ارائه شده است. از بین صندوق‌های با درآمد ثابت، صندوق «یکم کارگزاری بانک کشاورزی» بیشترین بازدهی را کسب کرده است. بازدهی این صندوق در دیماه ۱۴۰۱ برابر با ۹/۲ درصد و بازدهی یک سال گذشته آن برابر با ۲۶/۸ درصد بوده است.
در دیماه ۱۴۰۱، صندوق‌های سهامی وضعیت بسیار بهتری را نسبت به ماه‌های گذشته ثبت کرده‌اند. صندوق سرمایه‌گذاری «مشترک نوید انصار» با ۱۸ درصد، بالاترین بازدهی را در میان صندوق‌های سهامی کسب کرده است. بازدهی یک سال گذشته این صندوق معادل ۴۶/۷ درصد بوده است. صندوق «اعتبار سهام ایرانیان» نیز با فاصله اندکی در رتبه دوم قرار گرفته است.
صندوق «ارمغان یکم ملل» با بازدهی ۱۱/۷ درصدی در دیماه ۱۴۰۱، بیشترین بازدهی را در میان صندوق‌های مختلط داشته است. بازدهی یک سال گذشته این صندوق ۲۴/۷ درصد بوده است.
طی دیماه ۱۴۰۱، صندوق «نوید دانایان پارس» با بازدهی ۲۴/۷ درصدی، بهترین عملکرد را در میان صندوق‌های قابلمعامله در بورس داشته است. از زمان تأسیس این صندوق کمتر از یک سال گذشته است.
در بخش بعدی، میانگین بازده صندوق‌های سهامی با بازده شاخص کل بورس و شاخص کل فرابورس در دیماه ۱۴۰۱ مقایسه شده است. همانطورکه در نمودار ۴ مشاهده می‌شود، صندوق‌های سهامی نسبت به شاخص کل بورس و شاخص کل فرابورس، عملکرد ضعیف‌تری داشته‌اند.
وضعیت ورود و خروج نقدینگی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری
در دیماه ۱۴۰۱، ورود پول به کل صندوق‌ها (به‌واسطه صدور واحدهای سرمایه‌گذاری) معادل ۷۶۰ هزار میلیارد ریال و خروج پول از آنها (به‌واسطه ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری) معادل ۸۴۳ هزار میلیارد ریال بوده است. بنابراین، خالص خروج سرمایه از کل صندوق‌های سرمایه‌گذاری برابر با ۸۳ هزار میلیارد ریال بوده است. بیشترین خالص ورود پول به صندوق‌های سرمایه‌گذاری حدود ۱۳ هزار میلیارد ریال و مربوط به صندوق‌های قابل معامله در بورس و بیشترین خالص خروج پول از آنها حدود ۹۴ هزار میلیارد ریال و مربوط به صندوق‌های با درآمد ثابت بوده است. نمودار ۵، ورود پول به کل صندوق‌ها و خروج پول از آنها را به‌واسطه صدور یا ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری طی دیماه ۱۴۰۱ نشان می‌دهد.
