چشم‌انداز سودآوری شرکت‌های بورسی
بازار سهام؛ قطبی‌تر از همیشه
با مشارکت ۸۶ گروه مختلف مدیریت دارایی، هفدهمین برنامه اجماع تحلیلگران، اطلاعات بااهمیتی در مورد انتظارات تحلیلگران از آینده متغیرهای کلان و سودآوری شرکت‌ها ارائه کرده و تصویر جدیدی از محیط ارزش‌گذاری بازار سهام، در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین نتایجی که از میان حدود ۶,۰۰۰ داده‌ی واردشده توسط تحلیلگران می‌توان استنباط کرد، اشاره شده است.
سودآوری:
انتظارات تورمی از متغیرهای کلان: انتظار تورم نزدیک به ۳۰ درصدی در سال ۱۴۰۰، قیمت دلار آزاد ۳۲ هزارتومانی در پایان سال ۱۴۰۰، میانگین ارز نیما در محدوده ۲۴ هزار تومان در سال ۱۴۰۰ و افزایش نزدیک به ۱۵ درصدی میانگین قیمت‌های جهانی کالاهای پایه در سال ۱۴۰۰ نسبت به میانگین ۱۳۹۹، مهم‌ترین مفروضات کلان تحلیلگران برای یک سال آینده است. به نظر می‌رسد فعالان بازار از یک‌سو، شانس تغییرات بااهمیت در شرایط سیاسی ایران را زیاد نمی‌دانند و از سوی دیگر، سیاست‌های اقتصادی بانک‌های مرکزی را در یک سال آینده همچنان انبساطی و تورم‌زا قلمداد می‌کنند.
بر مبنای این مفروضات کلان، تحلیلگران انتظار دارند سودآوری شرکت‌ها به‌طور متوسط ۳۶ درصد در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۱۳۹۹ رشد کند. اگرچه این مفروضات خوش‌بینانه نیستند و با اطلاعات موجود محتمل‌ترین سناریو به نظر می‌آیند، اما تغییر این مفروضات به هر دلیل، انتظارات رشد سودآوری بازار را متفاوت خواهد کرد.
انتظار برای حذف ارز ۴,۲۰۰ تومانی در سال ۱۴۰۰: بیشترین رشد انتظارات سودآوری در یک سال آینده مربوط به صنایع دارو و مواد مصرفی ضروری (روغن خوراکی) است. به‌عبارت‌دیگر، تحلیلگران انتظار دارند که دولت در سال آینده نتواند به سیاست اعطای ارز ۴,۲۰۰ تومانی به صنایع غذایی و دارویی ادامه دهد.
انتظار برای عدم افزایش بااهمیت نرخ محصولات در صنایع سیمان، لاستیک، روان کار و خدمات ICT: تحلیلگران انتظار رشدی متعارف برای این صنایع در یک سال آینده دارند. به‌عبارت‌دیگر، تحلیلگران حساب ویژه‌ای برای اعمال افزایش نرخ قابل‌توجه در این گروه از صنایع در افق زمانی یک سال آینده باز نکرده‌اند.
ارزش‌گذاری:
دوقطبی ارزش‌گذاری: برخلاف دوره‌های قبل، دوقطبی جالبی در ارزش‌گذاری شرکت‌های موردبررسی قابل‌مشاهده است: ۳۷ شرکت (یک‌سوم شرکت‌های موردبررسی) نسبت قیمت به درآمدی بیش از ۱۵ واحد دارند و ۳۶ شرکت نیز با نسبت قیمت به درآمدی در محدوده ۸ واحد و یا کمتر معامله می‌شوند. این در حالی است که در اجماع قبل (۲۴ خردادماه)، تنها شش شرکت نسبت قیمت به درآمد ۸ یا کمتر داشته‌اند. میانگین نسبت قیمت به درآمد بازار هم با تغییر جزئی نسبت به دوره قبل، به ۱۳ رسیده است.
اگرچه نسبت قیمت به درآمد ۸ واحد نیز به لحاظ تاریخی برای بازار سهام ایران بالاست، اما درصورتی‌که بپذیریم اولاً این نسبت (P/E) پس از نوروز ۹۹، به دلیل حضور پررنگ سهامداران حقیقی، نسبت به گذشته تغییرات ساختاری یافته و نباید آن را با گذشته خود قیاس کرد و ثانیاً این نسبت در بازار مسکن عددی نزدیک به ۴۰ واحد را نشان می‌دهد، می‌توان آن را با منطق سرمایهگذاری بلندمدت، قابل دفاع و منطبق با واقعیت‌های اقتصادی ایران دانست.
پالایشگاه‌ها، همچنان گران و غیرقابلتوجیه: علی‌رغم کمک دولت به رشد سودآوری شرکت‌های پالایشی، نسبت قیمت به درآمد سهام این گروه از شرکت‌ها همچنان نسبت به میانگین بازار به میزان قابل‌توجهی بالاتر است. در شرایطی که پذیره‌نویسی ETF دولتی پالایشگاه در حال انجام است، لازم است این موضوع مورد‌توجه سرمایه‌گذاران و عرضه‌کنندگان قرار گیرد.
هلدینگ‌های سرمایهگذاری؛ پاشنه آشیل ارزش‌گذاری بازار سهام: وزن ۳۰ درصدی ارزش هلدینگ‌های سرمایهگذاری از ارزش کل بازار سهام، اهمیت ارزش‌گذاری این شرکت‌ها را یادآوری می‌کند. اغلب هلدینگ‌های سرمایهگذاری نسبت قیمت به درآمدی بالاتر از میانگین بازار دارند. اگر سودآوری این گروه مهم از شرکت‌ها رشد بااهمیتی نداشته باشد، روند نرمال بازار تحت تأثیر قیمت‌های گران این شرکت‌ها قرار خواهد گرفت.
انتظار کسب عملکرد نرمال در بازار سهام برای یک سال و نیم آینده: تحلیلگران انتظار دارند که تا انتهای سال ۱۴۰۰، بازدهی ۵۰ درصدی در بازار سهام به دست آورند. درصورتی‌که انتظار رشد ۳۵ درصدی سودآوری بنگاه‌ها محقق شود و با توجه به فراوانی شرکت‌هایی که در حال حاضر نسبت قیمت به درآمد ۸ یا کمتر دارند، انتظار برای کسب این بازدهی در یک سال و نیم آینده، حداقل برای بخش مناسبی از بازار، موجه و معقول است.
سود مورد اجماع چیست؟
«سود مورد اجماع» یک شرکت، میانگین پیش‌بینی تحلیلگران بازار از سود خالص آن شرکت است. در حال حاضر، برای محاسبه میانگین نظرات مشارکت‌کنندگان، وزن یکسانی به همه آن‌ها داده می‌شود و «میانگین ساده» سود پیش‌بینی‌شده، به‌عنوان سود مورد اجماع هر شرکت شناخته می‌شود.
متدولوژی محاسبه سود مورد اجماع
۱- دوره زمانی پیش‌بینی سود:
الف) برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها در بهار سال ۱۳۹۹ به پایان می‌رسد (نمادهای سفارس، حکشتی، تیپیکو، واحیا، تاپیکو، فارس، کهمدا، رمپنا، شستا، صبا و تاصیکو)، منظور از سال مالی ۱۴۰۰ و سال مالی ۱۴۰۱، به ترتیب سال مالی منتهی به بهار ۱۴۰۰ و بهار ۱۴۰۱ است.
ب) برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها در تابستان ۱۳۹۹ به پایان می‌رسد (نمادهای شپدیس، پارسان، حپارسا و قثابت)، منظور از سال مالی ۱۳۹۹ و سال مالی ۱۴۰۰، به ترتیب سال مالی منتهی به تابستان ۱۳۹۹ و تابستان ۱۴۰۰ است.
ج) برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها در پاییز ۱۳۹۹ به پایان می‌رسد (نمادهای سپ، کگهر، شیران، پکویر، شوینده، شگل، شپاکسا، غبشهر، وغدیر، چکاپا و ریشمک)، منظور از سال مالی ۱۳۹۹، سال مالی منتهی به پاییز ۱۳۹۹ است.
۲- سود تلفیقی، سود شرکت اصلی:
برای دوره‌های مالی سالانه، سود تلفیقی و برای دوره‌های فصلی، سود شرکت اصلی مورد پیش‌بینی قرار می‌گیرد. به‌عنوان‌مثال، سود سال مالی ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰، برای همه شرکت‌ها، سود تلفیقی و سود فصل تابستان برای شرکت اصلی پیش‌بینی شده است.
۳- نسبت قیمت به درآمد فوروارد:
نسبت قیمت به درآمد پیش‌رو ( Forward P/E) برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها منتهی به اسفند ۱۳۹۹ است، با در نظر گرفتن ۵۰ درصد سود سال مالی منتهی به اسفند ۱۳۹۹ و ۵۰ درصد سود سال مالی منتهی به اسفند ۱۴۰۰ آن‌ها محاسبه شده است.
نسبت قیمت به درآمد پیش‌رو (Forward P/E) برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها منتهی به بهار ۱۳۹۹ است، یعنی «حکشتی، فارس، سفارس، تیپیکو، واحیا، کهمدا و تاپیکو»، با در نظر گرفتن سود سال مالی منتهی به بهار ۱۴۰۰ محاسبه شده است.
نسبت قیمت به درآمد پیش‌رو (Forward P/E) برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها منتهی به تابستان ۱۳۹۹ است، یعنی «شرکت‌های شپدیس و پارسان»، با در نظر گرفتن سود سال مالی منتهی به تابستان ۱۴۰۰ آن‌ها محاسبه شده است.
نسبت قیمت به درآمد پیش‌رو (Forward P/E) برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها منتهی به پاییز ۱۳۹۹ است، یعنی «شرکت‌های سپ، شیران، پکویر، شوینده، شگل، شپاکسا، غبشهر، غمارگ، وغدیر، چکاپا، ریشمک و کگهر» با در نظر گرفتن ۲۵ درصد سود سال مالی منتهی به پاییز ۱۳۹۹ و ۷۵ درصد سود سال مالی منتهی به پاییز ۱۴۰۰ آن‌ها محاسبه شده است.
۴- تناوب به‌روزرسانی:
بنا بر توافق مشارکت‌کنندگان، مقرر شده تا گزارش سودآوری مورد اجماع در هر فصل، دو بار به‌روز شود.
۵- متغیرهای کلان و قیمت جهانی کالاهای پایه:
تحلیلگران همان اعدادی که در مدل‌های مالی خود برای پیش‌بینی سود شرکت‌ها استفاده کرده‌اند را به‌عنوان پیش‌بینی خود از این متغیرها در بازه‌های موردنظر قرار می‌دهند؛ بنابراین، این اعداد درواقع تخمین تحلیلگران از میانگین این متغیرها در بازه‌های زمانی موردنظر (نه وضعیت متغیرها در پایان دوره) را نشان می‌دهد.
سلب مسئولیت
گزارش سودآوری مورد اجماع، تنها میانگین نظرات تحلیلگران بازار در مورد سودآوری شرکت‌ها را ارائه می‌کند. بر این اساس، انتشار این گزارش، به معنی پیشنهاد فروش یا خرید سهام یا هرگونه اوراق بهادار دیگر توسط ناشر نیست و ناشر مسئولیتی از این بابت بر عهده ندارد.
برای مطالعه متن کامل به ماهنامه بورس ویژه مرداد‌ماه ۱۳۹۹ شماره ۱۸۱ مراجعه نمایید.
