چشم‌انداز سودآوری شرکت‌های بورسی
رشد آینده بازار بر شانه قیمت‌های جهانی و تثبیت نسبت‌های ارزش‌گذاری
هجدهمین برنامه اجماع تحلیل‌گران، با مشارکت تحلیل‌گرانی از ۱۱۰ شرکت مدیریت دارایی و همچنین صاحب‌نظران مستقل، انتظارات مدیران دارایی را از متغیرهای اقتصاد کلان و سودآوری شرکت‌های مختلف به نمایش گذاشته است. برخی از مهم‌ترین نتایج کلان این گزارش به قرار زیر است.
انتظارات:
انتظار ثبات دلار در سال ۱۴۰۰: تحلیل‌گران بازار سهام انتظار خود را از قیمت دلار آزاد در انتهای سال ۱۴۰۰، نسبت به آخرین دوره اجماع در شهریورماه امسال، ۱۵ درصد کاهش داده‌اند و از ۳۲ هزار تومان به ۲۷ هزار تومان در انتهای سال ۱۴۰۰ رسانده‌اند. با این حال، میانگین قیمت دلار نیما – که نرخ مبنای فروش ارز در اغلب شرکت‌های بورسی است – در هر دو دوره اجماع، بدون تغییر، در محدوده ۲۴ هزار تومان ثبت شده است. این ارقام نشان می‌دهد تحلیل‌گران بورسی انتظار دارند توافقی نسبی بین ایران و غرب در زمینه هسته‌ای در یک سال آینده به دست آید، اگر‌چه ارقام ثبت‌شده برای دلار حاکی از آن است که توقع زیادی از جامعیت و سرعت وصول به این توافق وجود ندارد.
وجود انتظارات تورمی برای یک سال آینده و همزمان انتظار رکود در بازار مستغلات: با وجود انتظار ثبات برای دلار، سال ۱۴۰۰ از نظر تحلیل‌گران بورسی، سالی تورمی است. انتظار ۲۹ درصد تورم سالانه برای سال ۱۴۰۰، نشان می‌دهد تحلیل‌گران قدرت رشد نقدینگی و همچنین اثر حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی را بر تورم داخلی، بیشتر از اثر تثبیت قیمت دلار آزاد می‌دانند. اگر در سال آینده محیط تورمی در اقتصاد ایران حکم‌فرما باشد، انتظار کاهش نرخ بهره دور از واقع خواهد بود و این موضوع، در کنار ثبات قیمت ارز، موقعیت مناسبی برای بازار سهام ایجاد نخواهد کرد. از سوی دیگر، بیشتر تحلیل‌گران انتظار دارند سال آینده شاهد رکودی سنگین در بازار مستغلات باشیم و برای این بازار، در سال ۱۴۰۰، بازدهی ۷ درصدی را پیش‌بینی کرده‌اند. البته رکود بازار مسکن، در صورت تحقق، می‌تواند انگیزه مهاجرت پول از بازار سهام به بازار ساختمان را کاهش دهد و از این منظر، اتفاق خوبی برای بازار سهام خواهد بود.
انتظار استمرار رونق بازار جهانی کالاهای پایه در یک سال آینده: تحلیل‌گران پیش‌بینی می‌کنند قیمت جهانی کالاهای پایه در سال ۱۴۰۰، به‌طور متوسط ۱۵ درصد بهتر از سال ۱۳۹۹ باشد. رشد‌های اخیر قیمت‌های جهانی این انتظارات را توجیه می‌کند و حتی این انتظارات تا حدی محافظه‌کارانه‌اند، به‌طوری‌که قیمت‌های لحظه‌ای کالاهای پایه نزدیک به ۱۰ درصد از این انتظارات بالاترند؛ اما باید نوسانات زیاد بازارهای جهانی را در تحلیل‌ها در نظر گرفت. خوشبختانه، در شرایطی که قیمت ارز، دیگر مثل قبل موتور محرک رشد سودآوری شرکت‌ها نیست، قیمت جهانی کالاها قسمتی از بار انتظارات رشد سودآوری را به دوش می‌کشد.
تحریم‌ها همچنان ادامه خواهد داشت: علیرغم اینکه تحلیل‌گران انتظار دارند توافقی نسبی با غرب بر سر برجام تا یک سال آینده حاصل شود (رجوع شود به نکته ۱)، همزمان پیش‌بینی می‌کنند شرایط بنگاه‌ها ناشی از کاهش تحریم‌ها بهبود جدی نیابد. به‌عنوان مثال، قیمت اوره صادراتی که در حال حاضر به‌دلیل تحریم‌ها با تخفیف ۳۰ دلاری در بازارهای جهانی به فروش می‌رسد، همچنان بدون تغییر و با همان تخفیف در محاسبات تحلیل‌گران لحاظ شده است.
انتظار حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی برای کالاهای ضروری: ارقام ثبت‌شده در پیش‌بینی سود شرکت‌ها حاکی از آن است که تحلیل‌گران انتظار دارند ارز مورد‌استفاده در صنایع روغن‌کشی، در سال ۱۴۰۰ به محدوده ۱۵ هزار تومان افزایش یابد و ارز مورد‌استفاده در صنایع دارویی نیز، نسبت به سال ۱۳۹۹، حداقل ۵۰ درصد افزایش یابد. در حال حاضر، اکثر صنایع از ارز نیما برای تولید مواد اولیه خود استفاده می‌کنند، اما همین چند صنعت محدود که از ارز ارزان دولتی استفاده می‌کنند، در صورت آزاد‌سازی قیمت‌ها، می‌توانند شاهد جهش سودآوری باشند.
ارزش‌گذاری:
بازدهی منفی شرکت‌ها علیرغم رشد انتظارات سودآوری: پیش‌بینی تحلیل‌گران از سودهای ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ شرکت‌ها، نسبت به آخرین نتایج اجماع در ۲۵ شهریورماه ۱۳۹۹، نزدیک به ۱۶ درصد رشد کرده است، اما شرکت‌های مورد‌بررسی در فاصله بین دو برنامه اجماع در سه ماه اخیر، به‌طور متوسط ۲ درصد بازدهی منفی داشته‌اند. متهم اصلی، نسبت قیمت به درآمد نزدیک به ۱۳ در دوره قبل بود که پس از اصلاح ۲/۵ واحدی، در حال حاضر به ۱۰/۵ رسیده است. در این مدت، خروج سرمایه‌گذاران حقیقی سبب شد ارزش‌گذاری بازار نزدیک به ۲۰ درصد کاهش یابد.
حرکت تدریجی بازار به سوی ارزش‌گذاری‌های تاریخی؛ اصلی‌‌ترین ریسک کوتاه‌مدت بازار: اگر‌چه نسبت قیمت به درآمد ۱۰/۵ واحدی برای شرکت‌های مورد‌بررسی در کمترین سطوح خود در شش ماه اخیر قرار دارد، اما هنوز در مقایسه با میانگین‌های تاریخی – حدود ۶ واحد در سال‌های گذشته – بسیار بالاتر است. در صورت توقف ورود پول سهامداران حقیقی به بازار سهام و سلب اعتماد این گروه تازه وارد به بازار، بعید نیست که بازار سهام اندک اندک و پله پله، به سوی میانگین‌های تاریخی خود میل کند و در نتیجه، ممکن است علیرغم بهبود سودآوری شرکت‌ها، بازدهی منفی بازار سهام در ماه‌های آینده نیز ادامه یابد. از این منظر، شاید مهم‌ترین ریسک بازار در افق زمانی کوتاه‌مدت، نه کاهش سودآوری بنگاه‌ها، بلکه کاهش نسبت‌های ارزش‌گذاری و حرکت آن به سوی میانگین‌های تاریخی باشد. موضوعی که در سه ماه گذشته شاهد آن بودیم.
سود مورداجماع چیست؟
«سود مورداجماع» یک شرکت، میانگین پیش‌بینی تحلیل‌گران بازار از سود خالص آن شرکت است. در حال حاضر، برای محاسبه میانگین نظرات مشارکت‌کنندگان، وزن یکسانی به همه آن‌ها داده می‌شود و “میانگین ساده” سود پیش‌بینی شده، به‌عنوان سود مورداجماع هر شرکت شناخته می‌شود.
متدولوژی محاسبه سود مورداجماع
۱- دوره زمانی پیش‌بینی سود:
الف- برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها در بهار سال ۱۴۰۰ به پایان می‌رسد (نمادهای سفارس، حکشتی، تیپیکو، واحیا، تاپیکو، فارس، کهمدا، رمپنا، شستا، صبا و تاصیکو)، منظور از سال مالی ۱۴۰۰ و سال مالی ۱۴۰۱، به ترتیب سال مالی منتهی به بهار ۱۴۰۰ و بهار ۱۴۰۱ است.
ب- برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها در تابستان ۱۳۹۹ به پایان می‌رسد (نمادهای شپدیس، پارسان، حپارسا و قثابت)، منظور از سال مالی ۱۴۰۰ و سال مالی ۱۴۰۱، به ترتیب سال مالی منتهی به تابستان ۱۴۰۰ و تابستان ۱۴۰۱ است.
ج- برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها در پاییز ۱۳۹۹ به پایان می رسد (نمادهای سپ، کگهر، شیران، پکویر، شوینده، شگل، شپاکسا، غبشهر، وغدیر، چکاپا و ریشمک)، منظور از سال مالی ۱۳۹۹ و سال مالی ۱۴۰۰، سال مالی منتهی به پاییز ۱۳۹۹ و پاییز ۱۴۰۰ است.
۲- سود تلفیقی، سود شرکت اصلی: برای دوره‌های مالی سالانه، سود تلفیقی و برای دوره‌های فصلی، سود شرکت اصلی مورد پیش‌بینی قرار می‌گیرد. به‌عنوان مثال، سود سال مالی ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰، برای همه شرکت‌ها، سود تلفیقی و سود فصل پاییز برای شرکت اصلی پیش‌بینی شده است.
۳- نسبت قیمت به درآمد پیش‌رو:
۱)نسبت قیمت به درآمد پیش‌رو(Forward P/E) برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها منتهی به اسفند ۱۳۹۹ است، با در نظر گرفتن ۵۰ درصد سود سال مالی منتهی به اسفند ۱۳۹۹ و ۵۰ درصد سود سال مالی منتهی به اسفند ۱۴۰۰ آن‌ها محاسبه شده است.
۲)نسبت قیمت به درآمد پیش‌رو (Forward P/E) برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها منتهی به بهار ۱۳۹۹ است، یعنی “حکشتی، فارس، سفارس، تیپیکو، واحیا، کهمدا و تاپیکو”، با در نظر گرفتن سود سال مالی منتهی به بهار ۱۴۰۰ محاسبه شده است.
۳)نسبت قیمت به درآمد پیش‌رو (Forward P/E) برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها منتهی به تابستان ۱۳۹۹ است، یعنی “شرکت‌های شپدیس و پارسان”، با در نظر گرفتن سود سال مالی منتهی به تابستان ۱۴۰۰ آن‌ها محاسبه شده است.
۴)نسبت قیمت به درآمد پیش‌رو (Forward P/E) برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها منتهی به پاییز ۱۳۹۹ است، یعنی “شرکت‌های سپ، شیران، پکویر، شوینده، شگل، شپاکسا، غبشهر، غمارگ، وغدیر، چکاپا، ریشمک و کگهر” با در نظر گرفتن ۲۵ درصد سود سال مالی منتهی به پاییز ۱۳۹۹ و ۷۵ درصد سود سال مالی منتهی به پاییز ۱۴۰۰ آن‌ها محاسبه شده است.
۴-تناوب به‌روزرسانی: بنا بر توافق مشارکت‌کنندگان، مقرر شده است که گزارش سودآوری مورداجماع در هر فصل، دو بار به‌روز شود.
۵- متغیرهای کلان و قیمت جهانی کالاهای پایه: تحلیل‌گران همان اعدادی را که در مدل‌های مالی خود برای پیش‌بینی سود شرکت‌ها استفاده کرده‌اند به‌عنوان پیش‌بینی خود از این متغیرها در بازه‌های مورد‌نظر قرار می‌دهند؛ بنابراین، این اعداد در واقع تخمین تحلیل‌گران از میانگین این متغیرها در بازه‌های زمانی مورد‌نظر (نه وضعیت متغیرها در پایان دوره) را نشان می‌دهد.
سلب مسئولیت:
گزارش سودآوری مورداجماع، تنها میانگین نظرات تحلیل‌گران بازار در مورد سودآوری شرکت‌ها را ارائه می‌کند. بر این اساس، انتشار این گزارش، به معنی پیشنهاد فروش یا خرید سهام یا هر گونه اوراق بهادار دیگر توسط ناشر نیست و ناشر مسئولیتی از این بابت بر عهده ندارد.
برای مطالعه متن کامل به ماهنامه بورس ویژه آذرماه ۱۳۹۹ شماره ۱۸۵ مراجعه نمایید.
