چشم‌انداز سودآوری شرکت‌های بورسی
بیستمین برنامه اجماع تحلیلگران با مشارکت بیش از ۱۰۰ تحلیلگر و ۷۰ نهاد تحلیلی، سودآوری سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ و همچنین، فصل‌های تابستان و بهار سال ۱۴۰۰ را برای بنگاه‌های بزرگ بورسی پس از حدود سه ماه به‌روز کرده است. برخی از مهم‌ترین نتایج حاصل از این به‌روزرسانی، به‌قرار زیر است.
انتظارات تورمی به حداقل رسیده است؛ انتظار دلار آزاد ۲۵ هزار تومانی در انتهای سال ۱۴۰۰:
تحلیلگران قیمت دلار را با احتیاط کامل برای پایان سال ۱۴۰۰، نزدیک به قیمت‌های امروز پیش‌بینی کرده‌اند. این نشان می‌دهد تحلیلگران نسبت به اجرایی شدن برجام خوشبین هستند و در نتیجه، بازی دلار را برای امسال و سال آینده تمام‌شده می‌دانند. معنی این پیش‌بینی آن است که انتظارات تورمی، حداقل در میان تحلیلگران، برای سال جاری و حتی سال آینده وجود ندارد و بر‌خلاف اظهارنظر رایج، رشد یک ماه اخیر بازار ناشی از تشدید انتظارات تورمی نیست.
پذیرش قیمت‌های جهانی توسط تحلیلگران بازار؛ پیش‌بینی میانگین قیمت جهانی کالاهای پایه برای سال ۱۴۰۰ نسبت به آخرین پیش‌بینی در اسفندماه، ۱۵ درصد افزایش یافت:
با تثبیت قیمت‌های جهانی در سه ماه گذشته، سرانجام تحلیلگران، نفت ۷۰ دلاری، بیلت ۶۲۰ دلاری و اوره ۳۰۰ دلاری را برای پیش‌بینی سودآوری سال ۱۴۰۰ و حتی سال ۱۴۰۱ لحاظ و به‌طور میانگین، ۱۵ درصد پیش‌بینی خود را نسبت به اسفندماه تعدیل نموده‌اند. این پیش‌بینی به قیمت‌های روز کالاهای مذکور بسیار نزدیک است و این یعنی هر کاهش معنی‌دار و با‌اهمیت قیمت جهانی کالاهای پایه، بر سودآوری موردانتظار شرکت‌های تولیدکننده کالای پایه اثر خواهد گذاشت. ازآنجاکه افزایش بیشتر قیمت‌های جهانی از سطوح کنونی آسان نیست، از این پس باید قیمت‌های جهانی را به‌عنوان ریسک بازار سهام ایران در نظر گرفت.
رد پای انتظار رشد واقعی سودآوری بنگاه‌ها در پیش‌بینی تحلیلگران بازار؛ رشد ۱۷/۵ درصدی انتظارات سودآوری بنگاه‌ها برای سال ۱۴۰۰ نسبت به آخرین دوره اجماع در اسفندماه ۱۳۹۹:
با اینکه تحلیلگران پیش‌بینی متوسط نرخ ارز نیما و آزاد را برای سال ۱۴۰۰، نسبت به آخرین پیش‌بینی در اسفندماه، ۵ درصد کم کرده‌اند، اما تعدیل انتظارات نسبت به قیمت‌های جهانی و همین‌طور رشد واقعی -رشد ناشی از بهبود عملکرد و نه عوامل اسمی- در برخی صنایع سبب شد انتظارات سودآوری در سه ماه گذشته، ۱۷/۵ درصد افزایش یابد. سودآوری صنایع سنگ آهن (۳۰ درصد)، روانکار (۳۸ درصد) و فولاد (۲۷ درصد)، بیشترین رشد را در سه ماه گذشته تجربه کرده است. به نظر می‌رسد بخشی از این رشد ۱۷/۵ درصدی بازار، ناشی از بهبود عملکرد بنگاه‌ها (رشد واقعی) و نه آثار تورمی دلار و قیمت‌های جهانی باشد.
احتیاط بیشتر بازار در قیمت‌گذاری دارایی‌های ریسکی؛ کاهش ۱/۵ واحدی نسبت قیمت به درآمد پیشرو بازار نسبت به سه ماه گذشته:
ارزش‌گذاری بازار نسبت به آخرین دوره اجماع در انتهای اسفندماه ۱۳۹۹، از ۸/۳ به ۶/۶ رسیده و نزدیک به ۲۰ درصد کاهش یافته است. درصورتی‌که نسبت قیمت به درآمد ۶ را برای بازار ایران مناسب بدانیم، در حال حاضر تعداد قابل‌توجهی از شرکت‌ها نسبت قیمت به درآمد در محدوده ۶ دارند، این در حالی‌است که بخشی از آن‌ها هنوز مجمع سال ۱۳۹۹ را برگزار نکرده‌اند. واکنش بازار در اواخر اردیبهشت‌ماه به ارزش‌گذاری ارزان شرکت‌ها و رشد ۱۵ درصدی شاخص کل از آن زمان، نشان می‌دهد سطوح کنونی ارزش‌گذاری توسط فعالان بازار به‌دقت تحت نظر است و اگر اتفاق غیر‌منتظره‌ای نیفتد، با این نسبت قیمت به درآمد، بعید است از این پس بازار دچار هیجاناتی از هر دو سوی مثبت و منفی شود.
هلدینگ‌های سرمایه‌گذاری؛ نقطه کور پیش‌بینی تحلیلگران:
به نظر می‌رسد پیش‌بینی سود هلدینگ‌های سرمایه‌گذاری توسط تحلیلگران، عمدتاً بر اساس سود تقسیمی شرکت‌های تابعه انجام شده است نه سود خالص تلفیقی آن‌ها. با توجه به اینکه بسیاری از شرکت‌های تولیدی بخش مهمی از سود خود را توزیع نمی‌کنند، بنابراین قابلیت سودآوری هلدینگ‌های سرمایه‌گذاری با آنچه برای آن‌ها پیش‌بینی شده است، فاصله بااهمیتی دارد. نتیجه اینکه، کسانی که از ریسک قیمت‌های جهانی و یا حتی دلار می‌ترسند و گمان می‌کنند این ریسک‌ها ممکن است پیش‌بینی سودآوری شرکت‌های تولیدی را کاهشی کند، می‌توانند با خیال راحت‌تری در هلدینگ‌ها سرمایه‌گذاری کنند، زیرا حتی با کاهش ۲۰ الی ۳۰ درصدی نرخ دلار یا قیمت‌های جهانی، سود تقسیمی شرکت‌های تابعه تغییرات زیادی را تجربه نمی‌کند و بعید است برآورد سودآوری برای هلدینگ‌ها در ماه‌های آینده کاهش یابد.
زمانی برای هنرنمایی مدیران دارایی:
در سالی که انتظارات تورمی وجود ندارد و افزایش قیمت‌های جهانی نسبت به سطوح پیش‌بینی‌شده، اصلاً آسان نیست، سنگینی بار کسب بازدهی بیش از همه بر دوش رشدهای واقعی -رشد سودآوری ناشی از بهبود عملکرد بنگاه‌ها و نه عوامل اسمی- است و این مدیران دارایی هستند که می‌توانند با تحقیق و فعالیت هدفمند برای بهبود وضعیت بنگاه‌ها، بازدهی حاصل از رشد واقعی را در سبدهای تحت مدیریت خود محقق کنند.
زمان کسب بازدهی ناشی از تورم سپری شده و این به‌معنی نیاز عمیق‌تر و جدی‌تر همه سرمایه‌گذاران غیر‌حرفه‌ای به استخدام مدیران حرفه‌ایِ متمرکز بر تحقیق و فعالیت هدفمند در راستای بهبود عملکرد شرکت‌های بورسی و فرابورسی است.
سود مورداجماع چیست؟
«سود مورداجماع» یک شرکت، میانگین پیش‌بینی تحلیلگران بازار از سود خالص آن شرکت است. در حال حاضر، برای محاسبه میانگین نظرات مشارکت‌کنندگان، وزن یکسانی به همه آن‌ها داده می‌شود و «میانگین ساده» سود پیش‌بینی‌شده، به‌عنوان سود مورداجماع هر شرکت شناخته می‌شود.
متدولوژی محاسبه سود مورداجماع
۱– دوره زمانی پیش‌بینی سود:
الف- برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها در بهار سال ۱۴۰۰ به پایان می‌رسد (نمادهای سفارس، حکشتی، کهمدا، تیپیکو، واحیا، تاپیکو، فارس، رمپنا، شستا، صبا و تاصیکو)، منظور از سال مالی ۱۴۰۰ و سال مالی ۱۴۰۱، به ترتیب سال مالی منتهی به بهار ۱۴۰۰ و بهار ۱۴۰۱ شرکت است.
ب- برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها در تابستان ۱۴۰۰ به پایان می‌رسد (نمادهای شپدیس، پارسان، حپارسا، بموتو و قثابت)، منظور از سال مالی ۱۴۰۰ و سال مالی ۱۴۰۱، به ترتیب سال مالی منتهی به تابستان ۱۴۰۰ و تابستان ۱۴۰۱ شرکت است.
ج- برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها در پاییز ۱۴۰۰ به پایان می‌رسد (نمادهای سپ، کگهر، شیران، پکویر، شوینده، شگل، شپاکسا، غبشهر، وغدیر، چکاپا، دعبید، سهرمز و ریشمک)، منظور از سال مالی ۱۴۰۰ و سال مالی ۱۴۰۱، سال مالی منتهی به پاییز ۱۴۰۰ و پاییز ۱۴۰۱ شرکت است.
د- برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها در زمستان ۱۴۰۰ به پایان می‌رسد (نمادهای وامید، لوتوس و اپال)، منظور از سال مالی ۱۴۰۰ و سال مالی ۱۴۰۱، سال مالی منتهی به زمستان ۱۴۰۰ و زمستان ۱۴۰۱ شرکت است.
ه- به منظور افزایش صحت و اعتبار گزارش، نمادهایی که مشارکت کمتر از ۳ نفر در هر دوره زمانی داشته‌اند، حذف شده‌اند.
۲- سود تلفیقی، سود شرکت اصلی:
برای دوره‌های مالی سالانه، سود تلفیقی مورد پیش‌بینی قرار می‌گیرد. به‌عنوان مثال، سود تلفیقی سال مالی ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ نماد فولاد پیش‌بینی می‌شود و برای دوره‌های فصلی، به‌عنوان مثال فصل تابستان ۱۴۰۰، سود شرکت اصلی برآورد می‌گردد.
۳- نسبت قیمت به درآمد پیشرو:
نسبت قیمت به درآمد پیشرو(Forward P/E) برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها منتهی به اسفند ۱۴۰۰ است، (نمادهای شبهرن، شبندر و کاوه)، با در نظر گرفتن ۷۵ درصد سود سال مالی منتهی به اسفند ۱۴۰۰ و ۲۵ درصد سود سال مالی منتهی به اسفند ۱۴۰۱ آن‌ها محاسبه شده است.
نسبت قیمت به درآمد پیشرو (Forward P/E) برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها منتهی به بهار ۱۴۰۰ است، یعنی (نمادهای حکشتی، فارس، سفارس، تیپیکو، واحیا و کهمدا)، با در نظر گرفتن سود سال مالی منتهی به بهار ۱۴۰۱ محاسبه شده است.
نسبت قیمت به درآمد پیشرو(Forward P/E) برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها منتهی به تابستان ۱۴۰۰ است، (نمادهای شپدیس و پارسان)، با در نظر گرفتن ۲۵ درصد سود سال مالی منتهی به تابستان ۱۴۰۰ و ۷۵ درصد سود سال مالی منتهی به تابستان ۱۴۰۱ آن‌ها محاسبه شده است.
نسبت قیمت به درآمد پیشرو (Forward P/E) برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها منتهی به پاییز ۱۴۰۰ است، (نمادهای شیران، پکویر، شوینده، شگل، پارسان و کگهر) با در نظر گرفتن ۵۰ درصد سود سال مالی منتهی به پاییز ۱۴۰۰ و ۵۰ درصد سود سال مالی منتهی به پاییز ۱۴۰۱ آن‌ها محاسبه شده است.
۴- تناوب به‌روزرسانی: بنا بر توافق مشارکت‌کنندگان، مقرر شده است که گزارش سودآوری مورداجماع در هر فصل، دو مرتبه به‌روزرسانی شود.
۵- متغیرهای کلان و قیمت جهانی کالاهای پایه: تحلیلگران همان اعدادی را که در مدل‌های مالی خود برای پیش‌بینی سود شرکت‌ها استفاده کرده‌اند، به‌عنوان پیش‌بینی خود از این متغیرها در بازه‌های زمانی مورد‌نظر قرار می‌دهند. بنابراین، این اعداد در واقع برآورد تحلیلگران را از میانگین این متغیرها در بازه‌های زمانی مورد‌نظر (نه وضعیت متغیرها در پایان دوره) نشان می‌دهد.
سلب مسئولیت
گزارش سودآوری مورداجماع، تنها میانگین نظرات تحلیلگران بازار را در مورد سودآوری شرکت‌ها ارائه می‌کند. بر این اساس، انتشار این گزارش، به‌معنی پیشنهاد فروش یا خرید سهام یا هرگونه اوراق بهادار دیگر توسط ناشر نیست و ناشر مسئولیتی از این بابت بر عهده ندارد.
برای مطالعه متن کامل به ماهنامه بورس ویژه مردادماه ۱۴۰۰ شماره ۱۹۳ مراجعه نمایید.
