عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بهمن‌ماه ۱۴۰۰
بازارهای مالی مکان مناسبی برای سرمایه‌گذاری هستند و بیشتر افراد جامعه تمایل دارند پس‌اندازها و ثروت خود را در این بازارها سرمایه‌گذاری کنند؛ اما مسئله اساسی، عدم آشنایی همه اقشار جامعه با این بازارها است که در بسیاری موارد اگر به‌صورت شخصی اقدام به سرمایه‌گذاری کنند و از مشاوران مالی کمک نگیرند، ممکن است متحمل زیان‌های جبران‌ناپذیری شوند. البته به‌دلیل هزینه‌های نسبتاً بالا، استفاده از خدمات مشاوران مالی برای مبالغ جزئی، مقرون‌به‌صرفه نخواهد بود. در این شرایط بهترین راه‌حل، استفاده از واسطه‌های مالی است که آنها منابع مالی خرد سرمایه‌گذاران را جمع‌آوری کرده و بعد از یک کاسه کردن آن، به منابع مالی هنگفتی دست پیدا می‌کنند و با استفاده از تخصص افراد حرفه‌ای و باتجربه در زمینه سرمایه‌گذاری، این منابع را به سمت بازارهای مالی هدایت می‌کنند و بهترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری را برای سرمایه‌گذاران خود انتخاب و سود حاصله را به نسبت آورده سرمایه‌گذاران بین آنها تقسیم می‌کنند. یکی از این واسطه‌های مالی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری انواع مختلفی دارند که این تنوع می‌تواند انواع سلیقه‌های سرمایه‌گذاری را با انواع ریسک‌پذیری و بازده موردانتظار پوشش دهد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر اساس ترکیب دارایی در سه گروه صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی، با درآمد ثابت و مختلط قرار می‌گیرند که از نظر الزامات سرمایه‌گذاری ابلاغ‌شده از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار، با یکدیگر تفاوت دارند. همچنین از نظر نوع سرمایه‌گذاری، به دو دسته صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر صدور و ابطال و صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل‌معامله در بورس تقسیم‌بندی می‌شوند. علاوه بر صندوق‌های یادشده، صندوق‌های سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردانی نیز در بازار سرمایه ایران مشغول فعالیت هستند. در این گزارش، با استفاده از داده‌ها و اطلاعات سامانه رسام، به ارائه وضعیت و عملکرد این صندوق‌ها که در بازار سرمایه ایران فعال هستند، پرداخته شده است.
ترکیب و ارزش دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بهمن‌ماه
ارزش خالص کل دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بهمن‌ماه ۱۴۰۰ تقریباً با ۱۰۸ هزار میلیارد ریال افزایش به مبلغی حدود ۵,۱۲۸ هزار میلیارد ریال رسید. بیشترین کاهش در ارزش خالص دارایی‌ها مربوط به صندوق‌های سهامی بوده که نسبت به ابتدای ماه، تقریباً ۸ هزار میلیارد ریال معادل ۳ درصد کاهش یافته است. همچنین، بیشترین افزایش ریالی در بین صندوق‌ها مربوط به صندوق‌های با درآمد ثابت بوده که با ۵۲ هزار میلیارد ریال افزایش معادل ۱/۶ درصد، به مبلغی حدود ۳,۲۵۴ هزار میلیارد ریال رسیده است.
نمودار ۲، روند ارزش خالص دارایی‌های تمام صندوق‌های سرمایه‌گذاری را بر حسب میلیارد ریال نشان می‌دهد. نتایج نشان‌دهنده بهبود شرایط کلی بازار و صعود مجدد ارزش خالص دارایی‌ها به بالای ۵,۰۰۰ هزار میلیارد ریال است.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مجموعاً ۲۴ درصد از منابع مالی خود را در سهام، ۴۵ درصد را در اوراق مشارکت، ۲۹ درصد را در سپرده‌های بانکی و وجه نقد و ۱ درصد را در سایر دارایی‌ها، سرمایه‌گذاری کرده‌اند. در نمودار ۳، ترکیب دارایی‌های تحت مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری نشان داده شده است.
بررسی عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری
در جداول ۱ تا ۴، صندوق‌های سرمایه‌گذاری با بیشترین بازدهی در هر گروه از صندوق‌های با درآمد ثابت، سهامی، مختلط و قابل‌معامله در بورس ارائه شده است. از بین صندوق‌های با درآمد ثابت، صندوق «ارزش‌آفرین گلرنگ» بیشترین بازدهی را کسب کرده است. بازدهی این صندوق در بهمن‌ماه ۱۴۰۰ برابر با ۱/۸۱ درصد و بازدهی یک سال گذشته آن معادل ۱۷/۶ درصد بوده است.
از بین صندوق‌های سهامی، صندوق «مشترک گنجینه ارمغان الماس» با رشد ۴/۴ درصدی، بهترین جایگاه را در این گروه کسب کرده است. بازدهی یک سال گذشته این صندوق معادل ۷/۷ درصد بوده است.
در بهمن‌ماه ۱۴۰۰، صندوق مختلط «کیمیای کاردان» با بازده ۳/۸ درصدی، برترین صندوق مختلط بوده و بازدهی یک سال گذشته آن برابر با ۱۴/۳ درصد بوده است.
از بین صندوق‌های قابل‌معامله در بورس نیز صندوق «مشترک آسمان امید» با ۲/۸ درصد بازدهی، رتبه اول را به‌دست آورده است. بازدهی یک سال گذشته این صندوق ۲۱/۸ درصد بوده است.
در بخش بعدی، میانگین بازده صندوق‌های سهامی با بازده شاخص کل بورس و شاخص کل فرابورس طی بهمن‌ماه ۱۴۰۰ مقایسه شده است. در این مقایسه، عملکرد صندوق‌های سهامی بسیار ضعیف‌تر از شاخص کل بورس و فرابورس بوده است. همان‌طور‌که در نمودار ۴ مشاهده می‌شود، بازده متوسط صندوق‌های سهامی برابر با منفی ۳/۴۲ درصد، شاخص کل بورس ۰/۰۳ درصد و شاخص کل فرابورس منفی ۰/۷۳ درصد بوده است.
وضعیت ورود و خروج نقدینگی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری
طی بهمن‌ماه ۱۴۰۰، ورود پول به کل صندوق‌ها (به‌واسطه صدور واحدهای سرمایه‌گذاری) حدود ۵۳۱ هزار میلیارد ریال و خروج پول از کل صندوق‌ها (به‌واسطه ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری) تقریباً ۴۳۳ هزار میلیارد ریال بوده است. بنابراین، خالص ورود سرمایه به کل صندوق‌های سرمایه‌گذاری حدود ۹۸ هزار میلیارد ریال بوده است. بیشترین خالص ورود پول به صندوق‌های سرمایه‌گذاری حدود ۴۲ هزار میلیارد ریال مربوط به صندوق‌های با درآمد ثابت و بیشترین خالص خروج پول از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مربوط به صندوق‌های سهامی با رقمی بیش از ۵ هزار میلیارد ریال بوده است. نمودار ۵، ورود پول به کل صندوق‌ها و خروج پول از آنها را به‌واسطه صدور یا ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری طی بهمن‌ماه ۱۴۰۰ نشان می‌دهد.
