شروع سرمایه‌گذاری در سهام – قسمت سی ام
ریحانه لاریجانی
کارشناس توسعه فرهنگ سرمایه‌گذاری بورس تهران
روش‌های تحلیل اوراق بهادار- تحلیل تکنیکال
مقدمه
تحلیل تکنیکال زمانی به‌خوبی عمل می‌کند که از ابزارهای مناسب استفاده شود. یکی از مهم‌ترین ابزارهای تحلیل تکنیکال، اندیکاتورها هستند. برای استفاده از اندیکاتورها باید از نرم‌افزارهای تحلیل تکنیکال استفاده کرد.
اندیکاتور چیست؟
همان‌طور که گفته شد در تحلیل تکنیکال از نمودار قیمت سهم استفاده می‌شود. نمودار قیمت سهم از دو مؤلفه قیمت و زمان تشکیل شده است؛ می‌توان با کمک داده‌های نمودار و با استفاده از فرمول‌های ریاضی یا آماری، نماگرهای جدید را خلق کرد. به‌بیان‌دیگر، اندیکاتورها نماگرهایی هستند که با استفاده از محاسبات ریاضی بر روی قیمت سهم و حجم معاملات آن، اطلاعات بسیار خوبی در مورد آن سهم ارائه می‌دهند. مواردی که به کمک اندیکاتورها بیان می‌شود، شامل شتاب قیمتی، روند حرکتی و… است. به‌عنوان‌مثال می‌توان با استفاده از محاسبه میانگین‌های روزانه قیمت، یک نماگر از میانگین‌های قیمت ۵ روز اخیر ساخت. این نماگر درواقع اندیکاتور میانگین ۵ روزه قیمت است.
اندیکاتورها چه انواعی دارند؟
به‌طورکلی اندیکاتورها را می‌توان به دو دسته اصلی تقسیم‌بندی کرد:
اندیکاتور دنباله‌رو
(Laging)
این اندیکاتورها در روندهای بلندمدت بهترین کاربرد را دارند و در کوتاه‌مدت هشدارهای تغییرات قیمت را نمی‌دهند و صرفاً به ما نشان می‌دهند که قیمت در روند صعودی یا روند نزولی قرار دارد. اندیکاتورهای دنباله‌رو یا اندیکاتورهای تعقیب روند، روند اخطارهای خریدوفروش را دیر صادر می‌کنند، ولی با عدم توجه به تغییر جهت‌های مقطعی و کوتاه‌مدت، ریسک معامله‌گر را کمتر می‌کند.
اندیکاتور پیشرو
(Leading)
این نوع از اندیکاتورها برای پیش‌بینی سریع‌تر نرخ‌ها و تغییر جهت‌هایی که بعداً انجام خواهد شد کمک می‌کنند. اندیکاتورهای پیشرو اساساً وظیفه اندازه‌گیری مقدار خریدها و فروش‌های هیجانی مثلاً یک جفت ارز را دارا هستند و با فرض اینکه یک جفت ارز در این مناطق قصد تغییر در مسیر حرکتی خود را دارد استفاده از اندیکاتورهای پیشرو می‌توانند این تغییر جهت را هشدار دهند.
اندیکاتورهای پیشرو به‌طورمعمول همراه با نوسانات قیمت و اندیکاتورهای دنباله‌رو معمولاً با تأخیر، پس از حرکت قیمت و جابجایی بازار، هشدار و پیش‌بینی لازم را اعلام می‌کنند.
اندیکاتورها در دسته‌بندی‌های دیگر
هر اندیکاتور تحلیل تکنیکال اطلاعات خاصی را ارائه می‌دهد. هر فرد با توجه به نحوه خریدوفروش شخصی که دارد جذب تعدادی از اندیکاتورها می‌شود. البته باید به این نکته توجه داشت که نقطه‌ضعف اندیکاتورها، گذشته‌نگر بودن آن‌ها است چراکه در ساخت اندیکاتورها از داده‌های تاریخی استفاده می‌شود. اندیکاتورها را می‌توان در تقسیم‌بندی دیگری به‌صورت زیر ارائه کرد:
اندیکاتورهای روندی
(Trending Indicators)
اندیکاتورهای روندی، همان‌طور که از اسم آن مشخص است، روند بازار یا جهت بازار را نشان می‌دهند و این روند می‌تواند افزایشی، کاهشی یا خنثی باشد. میانگین‌های متحرک (Moving average) و بولینگر باند (Bollinger (bands از دیگر اندیکاتورهای روندی هستند.
اسیلاتورها
(Oscillators)
اسیلاتورها یا نوسانگرها به مجموعه‌ای از اندیکاتورها اطلاق می‌شود که هدفشان درک و سنجش میزان هیجان خریداران و فروشندگان است. در حقیقت اسیلاتورها سعی دارند دماسنج هیجانات خریداران و فروشندگان فعال در سهام باشند و ما را از میزان هیجان خریدوفروش حاضر در معاملات آگاه کنند. اسیلاتورها هم‌جهت با نوسان قیمت، بالا و پایین می‌روند.
اندیکاتورهای بر مبنای حجم (Volume)
دسته‌ای از اندیکاتورها هستند که حجم و ارزش معاملات را نیز مورد آنالیز قرار می‌دهند، مثلاً در روندهای صعودی افزایش قیمت و افزایش حجم معاملات نشانه استحکام روند است و در مقابل، افزایش قیمت و کاهش حجم نشانه واگرایی و ضعف روند و برگشت احتمالی قیمت است.
در برخی برنامه‌های تحلیل تکنیکال انواع دیگری از اندیکاتورها وجود دارد و یا افراد می‌توانند اندیکاتور مدنظر خود را بسازند، اندیکاتور بیل ویلیامز (Bill wiliams) از این‌گونه است. اندیکاتور بیل ویلیامز مجموعه‌ای از اندیکاتورهایی است که وی خالق آن‌ها بوده است و درصدد استفاده از کاربرد اندیکاتورها برای روانشناسی بازار است.
