معرفی مدیریت نظارت بر بازار اولیه سازمان بورس و اوراق بهادار
بازار سرمایه به‌صورت عام به دو بخش بازار اولیه و بازار ثانویه تقسیم‌بندی می‌شود و فرآیند تأمین مالی شرکت‌ها در بازار سرمایه از طریق بازار اولیه انجام می‌گردد. به‌طورکلی فرآیندهای مرتبط با «تأسیس شرکت‌های سهامی عام»، «تبدیل شرکت‌های سهامی خاص به شرکت‌های سهامی عام»، «افزایش سرمایه شرکت‌های سهامی عام» و «انتشار اوراق بدهی در بازار سرمایه» را می‌توان به‌عنوان کارکردهای معمول بازار اولیه نام برد.
وظایف مدیریت نظارت بر بازار اولیه سازمان بورس و اوراق بهادار
در راستای وظایف سازمان بورس و اوراق بهادار در نظارت و اجرای مفاد قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، «مدیریت نظارت بر بازار اولیه» وظیفه «نظارت بر بازار اولیه در بازار سرمایه»، «انجام اقدامات لازم به‌منظور رشد و گسترش تأمین مالی شرکت‌ها از طریق این بازار و صدور مجوزهای لازم در این زمینه» را بر عهده دارد و دارای وظایف، برنامه‌ها و مسئولیت‌هایی به شرح زیر است:
ثبت و صدور مجوز عرضه عمومی اوراق بهادار سرمایه‌ای و نظارت بر آن؛
ثبت و صدور مجوز عرضه عمومی اوراق بهادار بدهی و نظارت بر آن؛
توسعه ابزارها و راهکارهای تأمین مالی در بازار سرمایه؛
نظارت بر انتشار اطلاعات توسط شرکت‌های موضوع بند ۵ ماده ۶ قانون اجرای سیاست‌های اصل ۴۴ قانون اساسی؛
همکاری با سایر نهادهای سیاست‌گذاری و نظارتی در حوزه انتشار اوراق بهادار بدهی و اوراق بهادار سرمایه‌ای؛
نظارت بر حسن اجرای قانون و مقررات مربوط در حوزه انتشار اوراق بهادار سرمایه‌ای معاف از ثبت؛
پیشنهاد آیین‌نامه‌ها، دستورالعمل‌ها و مقررات لازم برای اجرای قانون در حوزه وظایف مدیریت.
برنامه‌ها و مسئولیت‌های مدیریت نظارت بر بازار اولیه سازمان بورس و اوراق بهادار
ارائه راهکارهای لازم به‌منظور تسهیل تأسیس شرکت‌های سهامی عام و شرکت‌های سهامی عام پروژه؛
تسهیل فرآیند درخواست و صدور مجوز انتشار اوراق بهادار بدهی و اوراق بهادار سرمایه‌ای؛
ارائه پیشنهادات لازم جهت اصلاح قوانین مرتبط؛
طراحی و بررسی ابزارهای مالی اسلامی و روش‌های تأمین مالی جدید؛
بررسی معافیت یا عدم معافیت اوراق بهادار سرمایه‌ایِ در دست انتشار از ثبت نزد سازمان و اعلام آن به مراجع ذی‌صلاح؛
بهینه‌سازی رویه‌های موجود.
۱٫ اداره نظارت بر انتشار و ثبت اوراق بهادار سرمایه‌ای
اداره نظارت بر انتشار و ثبت اوراق بهادار سرمایه‌ای به‌منظور بررسی درخواست‌ها و صدور مجوزهای افزایش سرمایه شرکت‌های سهامی عام ثبت‌شده نزد سازمان و صدور مجوز عرضه عمومی سهام شرکت‌های سهامی عام در شرف تأسیس مشمول ثبت نزد سازمان و نظارت بر فرآیند افزایش سرمایه شرکت‌های فوق تشکیل شده است.
مأموریت‌ها و وظایف
ثبت و صدور مجوز عرضه عمومی اوراق بهادار سرمایه‌ای و نظارت بر آن، شامل رسیدگی، صدور مجوز و نظارت بر فرآیند افزایش سرمایه شرکت‌های سهامی عام ثبت‌شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار و عرضه عمومی شرکت‌های سهامی عام در شرف تأسیس؛
اتخاذ تدابیر لازم جهت پیشگیری از وقوع تخلفات در حوزه بازار اولیه و حمایت از حقوق و منافع سرمایه‌گذاران در بازار؛
همکاری با سایر نهادهای سیاست‌گذاری و نظارتی در حوزه انتشار اوراق بهادار سرمایه‌ای؛
پیشنهاد آیین‌نامه‌ها، دستورالعمل‌ها و مقررات لازم برای اجرای قانون در حوزه وظایف اداره، توسعه ابزارها و راهکارهای تأمین مالی در بازار سرمایه.
۲٫ اداره نظارت بر انتشار و ثبت اوراق بهادار بدهی
اداره نظارت بر انتشار و ثبت اوراق بهادار بدهی در راستای صدور مجوز انتشار اوراق بدهی مشمول ثبت توسط شرکت‌های متقاضی و نظارت بر انتشار اوراق بدهی معاف از ثبت تشکیل شده است.
مأموریت‌ها و وظایف
ثبت و صدور مجوز عرضه عمومی اوراق بهادار بدهی و نظارت بر آن شامل رسیدگی، صدور مجوز و همچنین توسعه ابزارهای مالی از طریق طراحی و پیشنهاد به‌کارگیری ابزارهای مالی اسلامی؛
اتخاذ تدابیر لازم جهت پیشگیری از وقوع تخلفات در حوزه بازار اولیه و حمایت از حقوق و منافع سرمایه‌گذاران در بازار؛
همکاری با سایر نهادهای سیاست‌گذاری و نظارتی در حوزه انتشار اوراق بهادار بدهی؛
پیشنهاد آیین‌نامه‌ها، دستورالعمل‌ها و مقررات و فرم‌ها و مدارک لازم برای اجرای قانون در حوزه وظایف اداره، توسعه ابزارها و راهکارهای تأمین مالی در بازار سرمایه.
۳٫ اداره تمرکز اطلاعات نهادهای عمومی
اداره تمرکز اطلاعات نهادهای عمومی، به‌منظور نظارت بر ثبت شرکت‌های سهامی عام نزد سازمان بورس و اوراق بهادار در راستای ماده ۳۶ قانون احکام دائمی توسعه کشور و همچنین در راستای ایفای وظایف سازمان در خصوص بند ۵ ماده ۲ قانون اصلاح مفاد (۱)، (۶) و (۷) قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی تشکیل گردیده است.
مأموریت‌ها و وظایف
صدور تأییدیه شمولیت یا عدم شمولیت از ثبت به تمامی شرکت‌های سهامی عام در زمان ثبت صورت‌جلسه‌های مجامع عادی، فوق‌العاده و هیئت مدیره خطاب با مرجع ثبت شرکت‌ها؛
صدور تأییدیه شمولیت یا عدم شمولیت از ثبت در زمان تأسیس شرکت‌های سهامی عام؛
صدور تأییدیه در زمان تبدیل شخصیت حقوقی شرکت‌ها با انواع شخصیت حقوقی به سهامی عام و تبدیل شرکت‌های سهامی عام به سهامی خاص؛
تهیه گزارش ثبت شرکت‌های سهامی عام نزد سازمان، در زمان پذیرش شرکت‌ها در یکی از بورس‌ها و یا ثبت شرکت‌های سهامی عام به‌واسطه الزامات مفاد ماده ۳۶ احکام دائمی توسعه؛
تخصیص شماره ثبت نزد سازمان به شرکت‌های سهامی عام و نهادهای مالی؛
انجام تکالیف محوله به سازمان در راستای بند ۵ ماده ۶ سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی شامل:
شناسایی شرکت‌های مشمول مفاد ماده مزبور؛
ایجاد محدودیت ثبتی در خصوص شرکت‌های شناسایی‌شده تا زمان انجام تکالیف قانونی توسط شرکت‌های مشمول؛
پیگیری ارائه اطلاعات مالی توسط شرکت‌های مشمول؛
تخصیص امضای الکترونیکی و انتشار اطلاعات مالی شرکت‌های مشمول قانون مزبور از طریق سامانه کدال.
