آتوسا جعفری
کارمند توسعه فرهنگ سرمایه‌گذاری بورس تهران
شکی نیست که دنیای امروز با بحران‌های اقتصادی فراوانی مواجه است و هر کس می‌کوشد تا با ارائه پیشنهاداتی بتواند راهکار و گشایشی برای رهایی از مشکلات اقتصادی بیابد. دنیای سینما نیز از این معضل جهانی و هیولای اقتصادی به سادگی عبور نکرده و با ساخت فیلمهایی با موضوعات مرتبط با اقتصاد جهانی چالش‌هایی را به تصویر کشیده و جیب خود را نیز بی نصیب نگذاشته است! البته تماشای فیلم‌های سینمایی راه بسیار خوبی برای آموختن است. چه این داستان‌ها واقعی باشند یا تخیلی به هر جهت بیننده را به یک درک عمیق و آسان از بسیاری موضوعات می‌رسانند. در اصل هر فیلمی به شما نشان می‌دهد که برخی افراد قبل از شما به چه کارهایی پرداخته‌اند و تجربیاتی کسب کرده‌اند که می‌تواند الهام‌بخش یا راه‌گشای شما در بسیاری از امور باشد.
اگر به‌عنوان یک سرمایه‌گذار یا معامله‌گر در بازار سرمایه به دنبال چند فیلم برتر سینمایی می‌گردید که بتوانید از آن‌ها درس بگیرید مسیر درستی را انتخاب کرده‌اید. در این بخش فیلم‌های برتر تاریخ سینما که هر بورس باز باید ببیند را به شما معرفی می‌کنیم و می‌گوییم که از هرکدام می‌توان چه درسی آموخت.
درهر قسمت از بورسینما به معرفی یک فیلم می‌پردازیم.
اِنــران
زیرک‌ترین مردان در اتاق
Enron: The Smartest Guys in the Room
بسیاری از ما شاید داستان جنجالی مغزهای کمپانی اِنران را شنیده باشیم. این قسمت از بورسینما به بررسی مستند «اِنران، زیرک‌ترین مردان در اتاق» می‌پردازیم که «الکس گیبنی» مستندساز آمریکایی در سال ۲۰۰۵ آن را ساخته است. موضوع این مستند، فساد مالی و اقتصادی موجود در سیستم مالی و فرهنگ آمریکایی است. این فیلم که بر اساس کتابی موفق و پرفروش به همین نام ساخته شده است، افشاگری در مورد یکی از ترسناک‌ترین واقعیت‌های زمان ما یعنی کلاه‌برداری و رسوایی مالی را به نمایش می‌گذارد. شرکت اِنران در سال ۱۹۸۵ فعالیت خود را در زمینه تولید و فروش انرژی شروع کرد و به‌سرعت به بزرگ‌ترین شرکت انرژی جهان تبدیل شد و بر اساس رتبه‌بندی «فورچون» به مدت شش سال متوالی عنوان نوآورترین شرکت آمریکایی را به خود اختصاص داده بود. این در حالی است که پایان حیات این غول عظیم نیز در اواخر سال ۲۰۰۱ رقم خورد و آمریکا را با بزرگ‌ترین ورشکستگی تاریخ خود مواجه نمود که طی آن شمار زیادی سرمایه یا شغل خود را از دست دادند. رسوایی شرکت انرژی اِنران که یکی از بدترین رسوایی‌های حسابداری تاکنون است، در اکتبر ۲۰۰۱ فاش شده و درنهایت به ورشکستگی این شرکت منجر شد. چند سال پس از تأسیس این شرکت، جفری اسکیلینگ، به‌عنوان مدیرعامل انتخاب شده و گروهی از مدیران را همراه خود آورد که به کمک سندسازی‌های حسابداری و گزارش‌های مالی ضعیف و اشتباه توانستند میلیاردها دلار بدهی شرکت را که ناشی از پروژه‌ها و قراردادهای شکست خورده بود، پنهان‌سازی کنند؛ اما درنهایت پس از افشای معاملات غیراخلاقی، شرکت از درون متلاشی شده و ۷۴ میلیارد دلار از ذخایر ذینفعان از بین رفت. در جریان این رویداد، هزاران نفر از کارکنان شرکت بی‌کار و بسیاری از مدیران متهم و به زندان محکوم شدند. اِنران نه‌تنها در آمریکا بلکه در سراسر دنیا، زنگ خطری را برای سرمایه‌گذاران به‌صدا درآورد و موجب کاهش اعتماد عمومی نسبت به بازار اوراق بهادار شد. کنگره آمریکا برای بازگرداندن اعتماد سرمایه‌گذاران، قانون ساربینز- اکسلی را در ۲۰۰۲ را تصویب کرد که تأثیرات گسترده‌ای بر روند تهیه و انتشار گزارشگری مالی شرکت‌ها داشت. این مستند شامل مصاحبه‌هایی با مک لین و الکیند و همچنین مدیران و کارمندان سابق اِنران، تحلیلگران سهام، خبرنگاران و گری دیویس، فرماندار پیشین کالیفرنیا است. یکی از بخش‌های جذاب فیلم با صراحت کامل به نشان دادن این واقعیت می‌پردازد که افراد کمپانی اِنران تا چه حد دروغ گفته و هرروز با دروغ‌های گستاخانه‌ای که تحویل کارمندان، سرمایه‌گذاران و حتی دولت می‌دهند سعی می‌کنند همه‌چیز را خوب جلوه دهند اما در ورای این تظاهر، همه این افراد با خود می‌اندیشند: روزی خواهد رسید که همه‌چیز سقوط خواهد کرد.
از این داستان چه می‌توان آموخت؟
این مستند، محصولی عالی است حتی اگر از امور مالی کسب‌وکارهای مختلف و حسابداری چیزی ندانید. با آگاهی از داستان اِنران می‌توان فهمید که تخلفات مالی مدیران، پنهان‌کاری و حساب‌سازی، بی‌توجهی به حقوق سهامداران و زیرپاگذاشتن اصول و قواعد اخلاقی از عوامل عمده سقوط، حتی در مورد شرکت‌های بزرگ است. همچنین می‌آموزیم که به حداقل رساندن ریسک تقلب از بروز موارد مشابه جلوگیری می‌کند و حس اعتماد را در سهامداران و ذینفعان افزایش می‌دهد. در هوش و ذکاوت مردان اِنران هیچ شکی نیست، اما متأسفانه آن‌ها در طمع، کلاه‌برداری و دزدی غرق شدند، حقیقت را از دست دادند و حتی خودشان هم به دروغ‌هایشان اعتقاد پیدا کردند.
این مستند خوش‌ساخت، برنده جایزه بهترین فیلم مستند و بهترین فیلم‌نامه مستند از انجمن صنفی نویسندگان آمریکا شد. همچنین در هفتادوهشتمین دوره جوایز اسکار در سال ۲۰۰۶ به عنوان بهترین فیلم مستند معرفی شد.
نویسنده و کارگردان: الکس گیبنی
تاریخ انتشار: ۲۰ می۲۰۰۵
بازیگران: جان بیرد – تیم بِلدِن- باربارا باکسر
مدت‌زمان: ۱۱۰ دقیقه
کشور: ایالات‌متحده امریکا
زبان: انگلیسی
هزینه فیلم: ۷۰۰ هزار دلار
فروش گیشه: ۵ میلیون دلار
