چشم انداز سودآوری شرکت‌های بورسی
نتایج چهاردهمین دوره اجماع تحلیلگران (IranCR) در انتهای آبان ماه اعلام شد. در این دوره، ۹۲ تحلیلگر از ۶۷ شرکت مختلف سبدگردانی، تأمین سرمایه و کارگزاری، سود مورد انتظار خود را از شرکت‌هایی که نزدیک به ۶۵ درصد ارزش کل بازار سهام کشور را تشکیل می‌دهند ارائه کرده‌اند. مهم ترین نتایج حاصل از این گزارش به شرح زیر است:
۱-کاهش ۱/۳ درصدی سود فوروارد (۴ فصل آتی) شرکت‌ها برای اولین بار در ۹ ماه گذشته: انتظارات نزولی نسبت به قیمت‌های جهانی و نرخ نیما و برخی گزارش‌های نامطلوب شرکت‌ها در شش ماه ابتدایی سال می‌تواند علت این انتظارات کاهشی باشد. در میان صنایع بزرگ، صنعت روی، الفین، اوره و پالایشگاه‌ها، بیشترین کاهش انتظارات را در این دوره نسبت به دوره قبل نشان می‌دهد که بی‌ارتباط با گزارش‌های شش‌ماهه این گروه از صنایع نیست. از آن‌جا که تحلیلگران در ایران، سود شرکت‌ها را به صورت فصلی تخمین نمی‌زنند، برای محاسبه سود فوروارد شرکت‌ها، سود سال جاری و سود سال آینده شرکت‌ها در نظر گرفته شده و سود فوروارد محاسبه می‌گردد. به عنوان مثال، برای شرکت‌هایی با سال مالی ۱۳۹۸/۱۲/۲۹، EPS فوروارد، معادل ۵۰ درصد سود سال ۹۸ و ۵۰ درصد سود سال ۹۹ محاسبه شده است.
۲-بازدهی بازار سهام در فاصله دو برنامه اجماع علی‌رغم انتظارات کاهشی سودآوری: علی‌رغم کاهش ۱/۳ درصدی انتظارات سودآوری فوروارد شرکت‌ها در فاصله بین دو برنامه اجماع (اول مهر تا ۱۰ آذر)، شاهد بازدهی حدود ۴ درصدی شاخص کل بودیم. به نظر می‌رسد ارزش‌گذاری مناسب شرکت‌ها ضربه‌گیر واکنش بازار به انتظارات کاهشی سودآوری شده است.
۳-انتظار رشد سود سال ۱۳۹۹ نسبت به سود سال ۱۳۹۸: تحلیلگران انتظار دارند سود شرکت‌ها در سال ۹۹ نسبت به سال ۹۸، ۱۲ درصد افزایش یابد. درحالی‌که تحلیلگران، انتظار دارند قیمت جهانی کالاهای پایه در سال ۹۹ با میانگین سال ۹۸ تقریبا یکی باشد، پیش‌بینی رشد ۱۲ درصدی قیمت دلار نیما، علت اصلی انتظارات افزایشی سود ۹۹ نسبت به ۹۸ است.
۴- نادیده گرفتن ریسک های بودجه ای توسط تحلیل گران: باوجود حرف‌وحدیث‌های فراوان برای تحمیل هزینه‌های مختلف توسط دولت به شرکت‌های بورسی، این موضوع بر انتظارات تحلیلگران تأثیر نگذاشته و هم چنان سود سال ۹۹ نسبت به سال ۹۸ با ۱۲ درصد افزایش پیش‌بینی شده است. در طول ۱۵ سال گذشته، در هر سالی که سود شرکت‌های بازار نسبت به سال گذشته افزایشی بوده و نسبت P/E بازار در محدوده‌ای کم‌تر از عدد ۵ قرار داشته، بازدهی بازار سهام از بازدهی اوراق با درآمد ثابت بیش تر بوده است.
۵- ارزش‌گذاری بازار در محدوده میانگین ۲ سال اخیر: نسبت قیمت به درآمد فوروارد شرکت‌های موردبررسی به ۴/۸ رسیده است. این نسبت سال گذشته در همین زمان، ۴/۱ و در شهریورماه امسال، ۴/۶ بوده است. در یکی دو سال گذشته، ارزش‌گذاری بازار در محدوده ۴ الی ۵ در نوسان بوده است. به نظر می‌رسد ریسک‌های سیاسی و شرایط خاص کشور اجازه فراتر رفتن ارزش‌گذاری از این محدوده را نمی‌دهد؛ هرچند میانگین نسبت P/E فورارد شرکت‌ها در ۱۰ سال اخیر، ۵/۴ بوده است.
سود مورد اجماع چیست؟
«سود مورد اجماع» یک شرکت، میانگین پیش‌بینی تحلیلگران بازار از سود خالص آن شرکت است. در حال حاضر، برای محاسبه میانگین نظرات مشارکت‌کنندگان، وزن یکسانی به همه آن‌ها داده می‌شود و «میانگین ساده» سود پیش‌بینی‌شده، به‌عنوان سود مورد اجماع هر شرکت شناخته می‌شود.
متدولوژی محاسبه سود مورد اجماع
۱- دوره زمانی پیش‌بینی سود:
الف – برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها در بهار سال ۱۳۹۸ به پایان می‌رسد (نمادهای حکشتی، سفارس، رمپنا، تیپیکو، واحیا، فارس و تاپیکو)، منظور از سال مالی ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ به ترتیب سال مالی منتهی به بهار ۱۳۹۸ و بهار ۱۳۹۹ است.
ب- برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها در تابستان سال ۱۳۹۸ به پایان می‌رسد (نمادهای شپدیس، حپارسا و پارسان)، منظور از سال مالی ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ به ترتیب سال مالی منتهی به تابستان ۱۳۹۸ و تابستان ۱۳۹۹ است.
پ- برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها در پاییز سال ۱۳۹۸ به پایان می‌رسد (نمادهای سپ، لوتوس، شیران، پکویر، کگهر، شوینده، شگل، شپاکسا، غبشهر، غمارگ، وغدیر، چکاپا و بکهنوج)، منظور از سال مالی ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ به ترتیب سال مالی منتهی به پاییز ۱۳۹۸ و پاییز ۱۳۹۹ است.
۲- سود تلفیقی، سود شرکت اصلی:
برای دوره‌های مالی سالانه، سود تلفیقی و برای دوره‌های فصلی، سود شرکت اصلی مورد پیش‌بینی قرار می‌گیرد. به‌عنوان‌مثال، سود سال مالی ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹، برای همه شرکت‌ها، سود تلفیقی و سود فصل تابستان برای شرکت اصلی پیش‌بینی شده است.
۳- نسبت قیمت به درآمد فوروارد:
نسبت قیمت به درآمد پیشرو( Forward P/E ) برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها منتهی به اسفند ۱۳۹۸ است، با در نظر گرفتن سود سال مالی ۱۳۹۸ محاسبه شده است.
نسبت قیمت به درآمد پیشرو ( Forward P/E ) برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها منتهی به بهار ۱۳۹۸ است، یعنی «شرکت‌های حکشتی، فارس، سفارس، تیپیکو، واحیا و تاپیکو»، با در نظر گرفتن سود سال مالی منتهی به بهار ۱۳۹۹ آن‌ها محاسبه شده است.
نسبت قیمت به درآمد پیشرو ( Forward P/E ) برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها منتهی به تابستان ۱۳۹۸ است یعنی «شرکت‌های شپدیس و پارسان»، با در نظر گرفتن سود سال مالی منتهی به تابستان ۱۳۹۹ آن‌ها محاسبه شده است.
نسبت قیمت به درآمد پیشرو ( Forward P/E ) برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها منتهی به پاییز ۱۳۹۸ است یعنی «شرکت‌های سپ، شیران، پکویر، شوینده، شگل، شپاکسا، غبشهر، غمارگ، وغدیر، چکاپا و کگهر» با در نظر گرفتن یک‌چهارم سود سال مالی منتهی به پاییز ۱۳۹۸ و سه‌چهارم سود سال مالی منتهی به پاییز ۱۳۹۹ آن‌ها محاسبه شده است. به‌طور مثال برای نماد غبشهر با توجه به اتمام سال مالی ۱۳۹۸ (در آذر ۹۸)، از یک‌چهارم سود سال مالی منتهی به آذر ۱۳۹۸ و سه‌چهارم سود سال مالی منتهی به آذر ۱۳۹۹ استفاده شده است.
۴- تناوب به‌روزرسانی:
بنا بر توافق مشارکت‌کنندگان، مقرر شده تا گزارش سودآوری مورد اجماع در هر فصل، دوبار به‌روز شود.
۵- متغیرهای کلان و قیمت جهانی کالاهای پایه:
تحلیلگران همان اعدادی که در مدل‌های مالی خود برای پیش‌بینی سود شرکت‌ها استفاده کرده‌اند را به‌عنوان پیش‌بینی خود از این متغیرها در بازه‌های موردنظر قرار می‌دهند؛ بنابراین، این اعداد درواقع تخمین تحلیلگران از میانگین این متغیرها در بازه‌های زمانی موردنظر (نه وضعیت متغیرها در پایان دوره) را نشان می‌دهد.
سلب مسئولیت
گزارش سودآوری مورد اجماع، تنها میانگین نظرات تحلیلگران بازار در مورد سودآوری شرکت‌ها را ارائه می‌کند. بر این اساس، انتشار این گزارش، به معنی پیشنهاد فروش یا خرید سهام یا هرگونه اوراق بهادار دیگر توسط ناشر نیست و ناشر مسئولیتی از این بابت بر عهده ندارد.
این گزارش با همراهی بخش قابل‌توجهی از مدیران دارایی و تحلیلگران بازار سرمایه ایران تهیه شده است. امید می‌رود این تلاش قدمی در جهت ارتقای سطح اطلاعات لازم برای انجام سرمایه‌گذاری مبتنی بر تحلیل، افزایش کارایی بازار سرمایه و درنهایت حفاظت بیشتر از منافع عموم سرمایه‌گذاران باشد.
برای مطالعه این گزارش این موارد را در نظر داشته باشید:
۱- برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها در بهار ۱۳۹۸ به پایان رسیده است (نمادهای حکشتی، سفارس، تیپیکو، واحیا، تاپیکو، فارس، رمپنا و تاصیکو)، منظور از سال مالی ۱۳۹۹، سال مالی منتهی به بهار ۱۳۹۹ است.
۲- برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها در تابستان ۱۳۹۸ به پایان رسیده است (نمادهای شپدیس و پارسان)، منظور از سال مالی ۱۳۹۸ و سال مالی ۱۳۹۹، به ترتیب سال مالی منتهی به تابستان ۱۳۹۸ و تابستان ۱۳۹۹ است.
۳- برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها در پاییز ۱۳۹۸ به پایان می‌رسد (نمادهای سپ، کگهر، شیران، پکویر، شوینده، شگل، شپاکسا، غبشهر، غمارگ، وغدیر، چکاپا، ریشمک و بهپاک)، منظور از سال مالی ۱۳۹۸ و سال مالی ۱۳۹۹، به ترتیب سال مالی منتهی به پاییز ۱۳۹۸ و پاییز ۱۳۹۹ است.
برای مطالعه متن کامل به ماهنامه بورس ویژه مهر و آبان ۱۳۹۸ شماره ۱۷۱-۱۷۲ مراجعه نمایید.
